نام ژنریک:

• پیروکسیکام

نام لاتین:

• Piroxicam

نام تجاری:

• ®Feldene

گروه دارویی- درمانی:

• مشتقات اکسی کام
• ضد التهاب غیر استروئیدی
• ضد درد غیر مخدر
• ضد تب

طبقه بندی در بارداری:

• گروه C (در سه ماهه سوم بارداری: گروه D)

اشکال دارویی:

• کپسول: 10 میلی گرم
• آمپول: 20 میلی گرم/ میلی لیتر
• شیاف: 20 میلی گرم
• ژل موضعی: w/w %0.5 (با نام تجاری ®Geldene)

موارد مصرف:

• پیروکسیکام تزریقی، خوراکی یا رکتال (آمپول پیروکسیکام، کپسول پیروکسیکام و یا شیاف پیروکسیکام) معمولا در التهاب و دردهای ناشی از آرتریت روماتوئید (التهاب و درد مفاصل)، استئوآرتریت (التهاب و درد استخوانی) و درد حاد عضلانی استفاده می شود. معمولا از آمپول پیروکسیکام برای تسکین درد های عضلانی و استخوانی استفاده می شود. 
• ژل موضعی پیروکسیکام نیز در التهاب موضعی و درد های موضعی کاربرد دارد.

روش و مقدار مصرف:

• مصرف پیروکسیکام در بالغین: 20 میلی گرم از دارو روزانه از راه خوراکی، تزریقی یا رکتال (آمپول پیروکسیکام، کپسول پیروکسیکام و یا شیاف پیروکسیکام) مصرف می شود. در صورت عدم تحمل دارو، می توان آن را در دو دوز منقسم مصرف نمود. در درد های حاد عضلانی ابتدا روزانه 40 میلی گرم از راه خوراکی (4 عدد کپسول پیروکسیکام) یا تزریق عضلانی پیروکسیکام مصرف می شود (2 عدد آمپول پیروکسیکام)، سپس دوز دارو به 20 میلی گرم در روز کاهش داده می شود.
• مصرف پیروکسیکام در بیماران مسن بالای 60 سال: دوز ابتدایی روزانه 10 میلی گرم از راه خوراکی می باشد.
• مصرف ژل موضعی پیروکسیکام در بالغین: یک گرم از ژل موضعی پیروکسیکام، 3 تا 4 بار در روز روی ناحیه مورد نظر مالیده می شود.

مکانیسم اثر:

• پیروکسیکام احتمالا از طریق مهار سنتز پروستاگلندین اثر ضد درد، ضد تب و ضد التهاب خود را اعمال می کند.

فارماکوکینتیک:

• نیمه عمر پیروکسیکام 50 ساعت است.
• این دارو از راه ادرار دفع می شود.

نکات با اهمیت:

• پیروکسیکام اثر ضد درد خوبی دارد و همچنین طول اثر دارو زیاد است. شروع اثر پیروکسیکام 1 ساعت بعد از مصرف خوراکی دارو است و اثر درمانی آن 48 تا 72 بعد از مصرف می باشد.
• با توجه به نیمه عمر طولانی پیروکسیکام، می توان آن را به صورت یک بار در روز مصرف نمود.
• از پیروکسیکام می توان در دردهای روماتیسمی استفاده کرد. هنگامی که پیروکسیکام با دوز بیش از 20 میلی گرم در روز مصرف می شود، میزان بروز زخم پپتیک و خونریزی افزایش می یابد.

موارد منع مصرف:

• افرادی که حساسیت مفرط به دارو دارند.
• بیمارانی که مصرف آسپرین و سایر دارو های ضدالتهابی غیر استروئیدی در آنها باعث ایجاد حساسیت می شود.

موارد احتیاط:

• افرادی که سابقه زخم پپتیک دارند (زخم گوارشی)
• بیماران قلبی
• افرادی که اختلال عملکرد کلیه دارند.

تداخلات دارویی:

• اگر پیروکسیکام همزمان با آسپرین مصرف شود باعث کاهش اثرات پیروکسیکام می شود.
• اگر این دارو همزمان با داروهای ضد انعقادی خوراکی مصرف شود، خطر خونریزی افزایش می یابد.
• مصرف همزمان پیروکسیکام با داروهای آسپرین، گلوکوکورتیکوئید ها و سایر داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی باعث می شود عوارض گوارشی این داروها تشدید شود.
• مصرف همزمان پیروکسیکام و داروی پروبنسید، احتمال مسمومیت با پروبنسید را افزایش می دهد.
• مصرف این دارو خطر مسمومیت با متوتروکسات را افزایش می دهد.
• مصرف این دارو خطر مسمومیت با لیتیوم را افزایش می دهد.
• مصرف همزمان پیروکسیکام ممکن است اثرات داروهای ضد فشار خون را کاهش دهد.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

از جمله عوارض جانبی پیروکسیکام می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• CNS: سردرد، سرگیجه، خواب آلودگی، خستگی
• CV: ادم محیطی (احتباس آب در اندام های محیطی بدن)
• Derm: خارش، راش، کهیر، حساسیت به نور
• EENT: تاری دید، وزوز گوش
• GI: تهوع، استفراغ، یبوست، خونریزی گوارشی، بی اشتهایی، نفخ
• Hema: طولانی شدن زمان انعقاد، آنمی (کم خونی)
• Other: سمیت کبدی

توجه: در صورت ایجاد واکنش افزایش حساسیت یا مسمومیت کبدی، مصرف دارو باید قطع گردد.

مصرف در بارداری و شیردهی:

• پیروکسیکام در بارداری نباید مصرف شود.
• پیروکسیکام ترشح شیر مادر را مهار می کند. تغذیه با شیر مادر در حین درمان با پیروکسیکام توصیه نمی شود.

توجهات پزشکی- پرستاری:

• از تزریق وریدی پیروکسیکام خودداری کرده و جهت پیشگیری از آسیب های بافتی تزریق عضلانی پیروکسیکام باید به صورت عمقی در عضله گلوتئال انجام شود.
• بروز تاثیر ضد روماتیسمی دارو حداقل 7 روز زمان می برد.
• نشانه های پاسخ بالینی به دارو عبارتند از: کاهش درد در حرکت و استراحت، کاهش درد شبانه، بهبود خشکی و تورم مفاصل، افزایش دامنه حرکت در تمام مفاصل
• عوارض جانبی پیروکسیکام نیز ممکن است تا 7 روز بعد از شروع درمان، ایجاد شود.

توجهات بیمار- خانواده:

• دارو باید هر روز در زمان ثابتی مصرف شود.
• برای جلوگیری از مشکلات گوارشی، کپسول پیروکسیکام را همراه با غذا یا مایعات مصرف نمایید.
• برای جلوگیری از مشکلات گوارشی، می توان دارو را همراه با یک آنتی اسید مصرف کرد.
• از تزریق پیروکسیکام در کودکان زیر 15 سال پرهیز نمایید (به علت خطر بروز فلج).
• پیروکسیکام نباید به صورت وریدی تزریق شود (داخل رگ).
• دارو را مطابق دستور مصرف نمایید و در صورت فراموش نمودن یک نوبت، بلافاصله پس از به خاطر آوردن آن را مصرف نمایید، مگر اینکه فرصتی تا زمان نوبت بعدی وجود نداشته باشد. از دو برابر نمودن مقادیر دارو در هر نوبت پرهیز نمایید.
• دارو باید همراه با یک لیوان آب مصرف شود و 15 تا 30 دقیقه پس از مصرف دارو به حالت قائم باقی بمانید. ( نخوابید )
• مصرف پیروکسیکام ممکن است باعث خواب آلودگی یا سرگیجه شود پس توصیه می شود تا مشخص نشدن واکنش بدن نسبت به دارو از رانندگی و سایر امور نیازمند به هشیاری، پرهیز شود.
• در صورت بروز علائمی چون راش، خارش، لرز، تب، اختلال بینایی، تیرگی مدفوع، اسهال یا سردرد مقاوم به پزشک اطلاع دهید.

شرایط نگهداری دارو:

• دارو را در ظروف دربسته و در دمای 15 تا 30 درجه سانتیگراد نگهداری نمائید.