پاپ اسمیر یا Pap test روشی است که برای بررسی سرطان دهانه رحم که در خانم ها استفاده می شود. در این روش سلول هایی از دهانه رحم جمع آوری می شود که در بخش انتهایی رحم و در بالای واژن وجود دارد.
تشخیص اولیه سرطان رحم با استفاده از پاپ اسمیر شانس بهتری را در درمان ایجاد می کند. پاپ اسمیر می تواند تغییراتی را در سلول های دهانه رحم نشان دهد که حاکی از احتمال بروز سرطان در آینده باشد. تشخیص زود هنگام سلول های غیر طبیعی با استفاده از پاپ اسمیر اولین قدم در متوقف کردن سرطان دهانه رحم خواهد بود.
چرا باید پاپ اسمیر را انجام داد؟
پاپ اسمیر به منظور چکاپ برای سرطان دهانه رحم انجام می شود. پاپ اسمیر معمولا همراه با معاینه لگن انجام می شود. در خانم های بالای سی سال، تست پاپ اسمیر همراه با تست ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV انجام می شود، HPV عفونت مقاربتی جنسی شایعی است که می تواند منجر به بروز سرطان دهانه رحم در برخی خانم ها شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با HPV به مطلب زیر مراجعه نمایید:
- تست HPV و سرطان دهانه رحم | دکتر فریبا بهنام
- زگیل تناسلی،عوارض، پیشگیری، درمان | دکتر فریبا بهنام
- بیماری مقاربتی چیست | دکتر نغمه برهانی نائینی
چه زمانی باید تست پاپ اسمیر انجام شود؟
زمان انجام تست پاپ اسمیر و تکرار آن به تصمیم بیمار و پزشک بستگی دارد. اما به طور کلی توصیه می شود پاپ اسمیر از آغاز 21 سالگی انجام شود.
زمان انجام تست پاپ اسمیر
پزشکان توصیه می کنند در خانم های 21 تا 65 سال پاپ اسمیر از نوع مابع (Liquid) هر سه سال یک بار تکرار شود، و نکته قابل توجه اینست که انجام تست پاپ اسمیر از توع Conventional ارزش تشخیصی ندارد، زیرا فقط 30% سلولها روی لام کشیده می شود و مابقی اوت می شود.
وجود برخی فاکتورهای خطر سبب می شود فرد صرف نظر از سن، پاپ اسمیر های بیشتری را انجام دهد، برخی از این فاکتورها عبارت است از:
- تشخیص سرطان دهانه رحم یا این که نتیجه پاپ اسمیر نشان دهد که سلول های پیش سرطانی وجود دارد.
- استفاده از diethylstilbestrol یا DES قبل از زایمان
- عفونت HIV
- تضعیف سیستم ایمنی به دلیل انجام پیوند عضو، شیمی درمانی و یا استفاده مزمن از کورتیکواستروئید ها
در برخی شرایط پزشک و بیمار او تصمیم می گیرند که انجام پاپ اسمیر را متوقف کنند:
- بعد از انجام هیسترکتومی: هیسترکتومی به برداشت کامل رحم اشاره دارد، اگر فرد این جراحی را انجام داده باشد در این صورت باید در مورد ادامه انجام پاپ اسمیر با پزشک خود مشورت کند.
- اگر هیسترکتومی به دلایل غیر سرطانی انجام شده باشد مانند فیبروئید رحم، در این صورت می توان انجام پاپ اسمیر روتین را متوقف کرد. اما اگر هیسترکتومی به دلیل وجود سلول های پیش سرطانی در دهانه رحم بوده است، در این صورت پزشک ممکن است انجام روتین پاپ اسمیر را توصیه کند.
- افزایش سن: پزشکان موافقند خانم هایی که در سن 65 سالگی در صورتی که نتایج قبلی پاپ اسمیرشان منفی بوده است می توانند پاپ اسمیر روتین را انجام ندهند.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با هیسترکتومی به مطلب زیر مراجعه نمایید:
- عوارض برداشتن تخمدان، هیسترکتومی | دکتر فریده مظفر کرمانی
- هیسترکتومی چیست |عوارض هیسترکتومی | علل هیسترکتومی
به طور کلی پزشک و بیمار بر اساس فاکتورهای خطر موجود می توانند در مورد زمان انجام پاپ اسمیر تصمیم گیری کنند. اگر فرد به لحاظ جنسی فعال باشد از طرفی چندین شریک جنسی نیز داشته باشد، پزشک انجام روتین پاپ اسمیر را توصیه می کند.
خطا در تست پاپ اسمیر
پاپ اسمیر راه بی خطری برای غربالگری سرطان دهانه رحم است. اما عاری از خطا و عوارض نیست. ممکن است نتایج منفی کاذب نیز به دست آید به این معنی که تست وجود ناهنجاری را نشان نداده اما ممکن است سلول های غیر نرمال وجود داشته باشد.
نتیجه منفی کاذب به این معنی نیست که اشتباهی رخ داده است. فاکتورهایی که سبب نتایج منفی کاذب می شود عبارت است از:
- جمع آوری ناکافی سلول ها
- تعداد کم سلول های غیر نرمال
- وجود خون یا التهاب که سلول های غیر نرمال را پنهان می کند
اگر چه ممکن است سلول های غیر نرمال مشخص نشود، اما زمان به نفع شماست. ایجاد سرطان دهانه رحم چندین سال به طول می انجامد و اگر یک تست نتواند وجود سلول های غیر نرمال را تشخیص دهد، در تست بعدی احتمال تشخیص این سلول ها وجود دارد.
پاپ اسمیر چگونه انجام میشود؟
برای اطمینان از این که پاپ اسمیر به موثرترین نحو انجام شود، به موارد زیر توجه داشته باشید:
- دو روز قبل از انجام پاپ اسمیر از داشتن نزدیکی اجتناب کنید، از فوم های اسپرم کش و یا داروهای واژینال، کرم ها و ژل استفاده نکنید، این موارد می تواند مانع از تشخیص سلول های غیر نرمال شود.
- در طول دوران قاعدگی تان (عادت ماهیانه) برای انجام پاپ اسمیر اقدام نکنید. اگر چه در این زمان نیز انجام تست مقدور است اما بهتر است در طول عادت ماهیانه پاپ اسمیر انجام ندهید.
پاپ اسمیر در مطب پزشک انجام می شود و چند دقیقه بیشتر زمان نمی برد. ممکن است از شما خواسته شود قبل از انجام تست لباس های خود را در آورید و یا تنها از کمر به پایین برهنه شوید.
برای انجام تست روی کمر دراز کشیده و زانوهایتان را خم می کنید و پاشنه های پایتان را روی رکابی قرار می دهید. پزشک وسیله ای به نام اسپکولوم speculum را وارد واژن می کند. اسپکولوم دیواره های واژن را از هم به نحوی جدا می کند که پزشک بتواند به سادگی دهانه رحم را ببیند. وارد کردن اسپکولوم ممکن است کمی احساس فشار را در ناحیه لگن ایجاد کند.
پزشک با استفاده از بُرسی نرم یا وسیله ای به نام اسپاتولا از سلول های دهانه رحم نمونه برداری می کند که معولا آسیبی ایجاد نمی شود.
بعد از انجام پاپ اسمیر شما می توانید بدون هیچ محدودیتی به خانه بر گردید.
بسته به نوع تستی که انجام داده اید پزشک نمونه های جمع آوری شده را به ظرف محتوی مایع نگهدارنده منتقل می کند یا آن ها را روی اسلاید شیشه ای قرار می دهد. نمونه ها به آزمایشگاه منتقل شده و با استفاده از میکروسکوپ بررسی می شود تا مشخصات سرطانی یا پیش سرطانی بودن تعیین شود.
جواب آزمایش پاپ اسمیر
پاپ اسمیر می تواند شما را از وجود سلول های مشکوک که نیاز به تست های بیشتری خواهد داشت آگاه کند.
نتایج نرمال تست پاپ اسمیر:
اگر در پاپ اسمیر سلول های نرمال مشخص شود نتیجه تست منفی خواهد بود و فرد نیاز به تست ها و درمان بیشتر نخواهد داشت تا این که پاپ اسمیر بعدی و یا معاینه لگن بعدی انجام شود.
نتایج غیر نرمال تست پاپ اسمیر:
اگر سلول های غیر نرمال در پاپ اسمیر مشخص شود نتیجه مثبت خواهد بود. نتیجه مثبت به معنی وجود سرطان دهانه رحم نیست. این که نتیجه مثبت چه پیغامی خواهد داشت به نوع سلول های مشخص شده بستگی دارد.
در این جا اصطلاحاتی وجود دارد که ممکن است پزشک از آن ها استفاده کند:
Atypical squamous cells of undetermined significance) ASCUS) سلول های سنگفرشی یا Squamous بسیار نازک و مسطح هستند و روی سطح دهانه رحم سالم رشد می کنند. در مورد ASCUS، پاپ اسمیر نشان می دهد که سلول های سنگفرشی کمی غیر نرمال شده اند اما این تغییر الزاما وجود سلول های پیش سرطانی را نشان نمی دهد.
با استفاه از تست liquid-based test پزشک نمونه را دوباره آنالیز می کند تا وجود ویروس شناخته شده پاپیلومای انسانی یا HPV مشخص شود این ویروس می تواند منجر به بروز سرطان شود.
اگر ویروسی در نمونه وجود نداشت سلول های غیر نرمال مشخص شده چندان نگرانی بزرگی نخواهند بود. اما اگر ویروس در نمونه وجود داشته باشد باید تست های بیشتری انجام شود.
- ضایعه داخل اپیتلیالی سنگفرشی یا Squamous intraepithelial lesion: این اصطلاح به کار می رود تا نشان دهد سلول های جمع آوری شده از پاپ اسمیر ممکن است پیش سرطانی باشند. اگر تغییرات مربوط به اندازه، شکل و سایر مشخصات در حد ضعیفی باشد، نشان می دهد که سال ها تا سرطانی شدن فاصله دارد. اما اگر تغییرات بسیار زیاد باشد، شانس بیشتری وجود دارد که این ضایعات به زودی سرطانی شوند که در این صورت تست های تشخیصی بیشتری مورد نیاز خواهد بود.
- سلول های گلاندولار آتیپیک Atypical glandular cells: سلول های گلاندولار منجر به تولید مخاط می شوند و در سرویکس و درون رحم رشد می کنند. سلول های گلاندولار آتیپیک ممکن است کمی غیر نرمال به نظر برسد اما مشخص نیست که آیا در آینده سرطانی می شوند یا خیر. در این مورد لازم است تا تست های بیشتری انجام شود تا منبع سلول های غیر نرمال و اهمیت آن ها مشخص شود.
- سرطان سلول سنگفرشی یا Squamous cell cancer یا adenocarcinoma cells: این نتایج نشان می دهد که سلول های جمع آوری شده از پاپ اسمیر غیر نرمال است و پاتولوژیست از وجود قطعی سرطان مطمئن است. سرطان سلول های سنگفرشی به سرطانی اشاره دارد که از سلول های مسطح واژن یا سرویکس ناشی می شود. آدنوکارسینوما به سرطان موجود در سلول های گلاندولار اشاره دارد. اگر چنین سلول هایی در نمونه یافت شود، پزشک توصیه خواهد کرد تا ارزیابی های دقیقی انجام شود.
اگر پاپ اسمیر غیر نرمال باشد پزشک روش دیگری به نام کولپسکوپی (colposcopy) را با استفاده از وسیله ای ذره بینی به نام کولپسکوپ (colposcope) انجام می دهد تا بافت دهانه رحم و واژن را معاینه کند.
پزشک از نواحی که نرمال به نظر نمی رسد نمونه گیری کرده و سپس برای تشخیص قطعی نمونه ها را به آزمایشگاه می فرستد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر در رابطه با کولپوسکوپی به مطلب زیر مراجعه نمایید:
