سنگ کیسه صفرا چیست؟
سنگ کیسه صفرا سنگ کوچکی است که اغلب از کلسترول ساخته شده و در کیسه صفرا ایجاد می شود. در بیشتر موارد، سنگ کیسه صفرا موجب بروز علائم نشده و نیازی به درمان ندارد. اما اگر سنگ کیسه صفرا در یکی از مجاری کیسه صفرا به دام بیافتد موجب درد شکمی شدید و ناگهانی می گردد که اغلب1-5 ساعت به طول می انجامد. این نوع از درد شکمی تحت عنوان کولیک صفراوی شناخته می شود.
برخی از افرادی مبتلا به سنگ کیسه صفرا ممکن است دچار عواقبی چون التهاب کیسه صفرا شوند که علائم زیر را به دنبال دارد:
- درد دائمی
- یرقان
- تب
زمانی که عواقب یا علائم سنگ کیسه صفرا بروز می کنند، این وضعیت بیماری سنگ کیسه صفرا یا کوله لیتیاز نامیده می شود.
سنگ کیسه صفرا: علائم
سنگ کیسه صفرا معمولا موجب بروز علائمی نمی شود اما اگر سنگ یکی از مجرای صفراوی را مسدود کند، می تواند موجب درد ناگهانی و شدید شکم شود. سایر علائم سنگ کیسه صفرا زمانی که انسداد شدید است و یا در بخش دیگری از مجاری گوارشی نیز ایجاد شده است، بروز می کنند.
علائم سنگ کیسه صفرا: درد شکمی (کولیک صفراوی)
علائم سنگ کیسه صفرا معمولا به صورت درد ناگهانی و شدید شکمی ظاهر می شوند که 1-5ساعت به طول می انجامد. درد معمولا در نواحی زیر احساس می شود:
- در مرکز شکم
- درست در زیر دنده های سمت راست شما که به پهلو و شانه نیز منتشر می شود.
درد ناشی از سنگ کیسه صفرا مداوم است و با رفتن به توالت و دفع گاز برطرف نمی شود. در برخی مواقع درد سنگ کیسه صفرا با خوردن غذاهای چرب آغاز می شود اما ممکن است در هر زمانی از روز ایجاد شده و در طول شب شما را از خواب بیدار کند. کولیک صفراوی معمولا با فاصله چند هفته یا چند ماه اتفاق می افتد.
برخی افراد ممکن است تعریق بیش از حد، استفراغ یا احساس ناخوشی را نیز به همراه درد تجربه کنند. زمانی که سنگ کیسه صفرا موجب درد شکمی می شود، بیماری سنگ کیسه صفرا غیر پیچیده نام می گیرد.
سنگ کیسه صفرا: سایر علائم
گاها سنگ کیسه صفرا اگر برای مدت طولانی جریان یافتن صفرا را مسدود کند و یا به داخل اندام های دیگر مانند پانکراس یا روده کوچک راه یابد، موجب مشکلات جدی می گردد. در این صورت، شما ممکن است دچار علائم زیر شوید:
- تب با درجه بالای 38
- درد مداوم
- ضربان قلب بالا
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم ها
- خارش پوست
- اسهال
- لرز
- گیجی
- بی اشتهایی
سنگ کیسه صفرا: چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شما دچار کولیک صفراوی شدید قرار ملاقاتی با پزشک تنظیم نمایید. در صورت بروز علائم زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید:
- یرقان
- درد شکمی که بیش از 8 ساعت به طول می انجامد.
- دمای بالای بدن و لرز
- درد شکمی بسیار شدید که در هیچ حالتی تسکین نمی یابد.
سنگ کیسه صفرا: علل
سنگ کیسه صفرا در اثر عدم تعادل میان مواد شیمیایی سازنده صفرا در داخل کیسه صفرا ایجاد می شود. صفرا مایعی است که برای کمک به هضم در کبد تولید می شود. علل عدم تعادل مواد شیمیایی مشخص نیست اما سنگ کیسه صفرا در صورت بالا بودن غیر طبیعی سطح مواد زیر ایجاد می شود:
- کلسترول داخل کیسه صفرا (حدود 4 مورد از 5 مورد سنگ کیسه صفرا از کلسترول ساخته شده اند)
- یک ماده دفعی به نام بیلی روبین در داخل کیسه صفرا (یک مورد از 5 مورد سنگ از بیلی روبین تشکیل شده است)
این عدم تعادل موجب تشکیل کریستال های کوچک در داخل صفرا می شوند. این کریستال ها به تدریج رشد کرده و به سنگ هایی تبدیل می شوند که ممکن است به اندازه دانه شن کوچک یا به اندازه یک ریگ بزرگ باشد. در برخی مواقع تنها یک سنگ کیسه صفرا و در مواردی چندین سنگ به طور همزمان تشکیل می شود.
سنگ کیسه صفرا: افرادی که در معرض خطر هستند
سنگ کیسه صفرا در افراد زیر شیوع بیشتری دارد:
- خانم ها خصوصا اگر شما فرزند دارید، از قرص های ترکیبی ضد بارداری استفاده می کنید یا استروژن درمانی با دوز بالا دریافت می کنید.
- افراد دچار اضافه وزن یا چاقی
- افراد با سن 40 یا بالاتر (افزایش سن احتمال ایجاد سنگ کیسه صفرا را بالا می برد)
- داشتن شرایطی که جریان یافتن صفرا را تحت تاثیر قرار می دهد. (مانند سیروز، کلانژیت اسکلروزی اولیه یا کلستاز انسدادی)
- ابتلا به بیماری کرون یا سندرم روده تحریک پذیر
- ابتلا به سنگ کیسه صفرا در اقوام نزدیک
- کاهش وزن
- مصرف آنتی بیوتیک سفتریاکسون
