بیماری یرقان چیست؟
بیماری یرقان زمانی ایجاد می شود که میزان زیادی بیلی روبین در خون تجمع یابد. این حالت موجب زرد شدن پوست و سفیدی چشم های شما می شود. بیلی روبین یک رنگدانه زرد رنگ است که از شکست هموگلوبین (جزئی از گلبول های قرمز خون) ساخته می شود. به طور طبیعی، بیلی روبین از جریان خون وارد کبد شده و به مجاری صفراوی راه می یابد. این مجاری ماده ای به نام صفرا را به داخل روده کوچک حمل می کنند. در نهایت بیلی روبین از راه مدفوع یا ادرار دفع می شود.
انواع بیماری یرقان
انواع بیماری یرقان بر اساس محلی که در مسیر فرآوری و دفع بیلی روبین دچار مشکل شده و موجب افزایش سطح آن می گردد دسته بندی می شوند:
- قبل از کبد
- در کبد
- بعد از کبد
در این مقاله ما نکاتی پیرامون بیماری یرقان که در اثر مشکلاتی در کبد ایجاد شده است را بررسی می کنیم.
بیماری یرقان: در کبد
بیماری یرقان کبدی زمانی بروز می کند که بافت کبد دچار اسکار (سیروز)، آسیب یا ناکارآمدی شده است. این موجب ناکارآمدی کبد در پاکسازی بیلی روبین از خون شما می گردد. از آن جایی که این ماده برای دفع از راه سیستم گوارشی پاکسازی نمی شود، بیلی روبین در خون تجمع یافته و بیماری یرقان بروز می کند.
شایع ترین علل بیماری یرقان کبدی شامل موارد زیر هستند:
- سیروز کبدی که در آن بافت کبد در اثر قرارگیری طولانی مدت در معرض عفونت ها یا مواد سمی مانند الکل دچار اسکار می شود. این بیماری یکی از علل بیماری یرقان کبدی است.
- هپاتیت ویروسی؛ التهاب کبدی که در اثر یکی از ویروس ها که از راه آب، غذا، مدفوع یا تماس جنسی آلوده وارد بدن شده اند ایجاد می شود و می تواند عامل بیماری یرقان کبدی باشد.
- سیروز صفراوی اولیه که زمانی ایجاد می شود که مجاری صفراوی دچار آسیب شده و نمی تواند صفرا را فرآوری کند و موجب تجمع آن در کبد، آسیب به بافت کبد و بروز بیماری یرقان کبدی می گردد.
- هپاتیت الکلی که در آن بافت کبد در اثر مصرف زیاد و طولانی مدت الکل دچار اسکار می شود و زمینه ساز بیماری یرقان کبدی می گردد.
- لپتوسپیروز یک عفونت باکتریایی است که می تواند از طریق حیوانات یا ادرار یا مدفوع آلوده حیوانی منتقل شود و عاملی برای بیماری یرقان کبدی باشد.
- سرطان کبد که در آن سلول های سرطانی ایجاد شده و در بافت کبد تکثیر می شوند.
علائم شایع بیماری یرقان کبدی شامل موارد زیر هستند:
- بی اشتهایی
- خونریزی بینی
- خارش پوست
- ضعف
- کاهش وزن غیر عادی
- تورم شکم یا پاها
- تیره شدن ادرار یا بی رنگ شدن مدفوع
- درد در ماهیچه ها یا مفاصل
- تیره شدن پوست
- تب
- احساس بیماری
- تهوع و استفراغ
برخی از فاکتورهای خطر این نوع از بیماری یرقان عبارتند از:
- مصرف دارویی خاص
- نوشیدن مقدار زیاد الکل در مدت زمان طولانی
- استفاده از داروهایی که موجب آسیب کبدی می شوند مانند استامینوفن، برخی داروهای قلبی یا برخی داروهای ضد تشنج
- عفونت های قبلی که کبد را تحت تاثیر قرار می دهند.
تشخیص بیماری یرقان
تشخیص بیماری یرقان کبدی به کمک تست های زیر انجام می شود:
- آنالیز ادرار که سطح ماده ای در ادرار که با عملکرد کبدی مرتبط است را اندازه می گیرد.
- آزمایش های خون مانند شمارش سلول های خون و تست های آنتی بادی یا تست های عملکرد کبدی که میزان بیلی روبین در خون و سطح موادی که نشان دهنده پردازش نامناسب بیلی روبین در کبد است را اندازه می گیرند.
- تست های تصویربرداری مانند سی تی اسکن یا سونوگرافی برای ارزیابی آسیب کبدی یا وجود سلول های سرطانی
- آندوسکوپی که شامل وارد کردن یک لوله باریک مجهز به نور به داخل یک شکاف کوچک است تا سیستم گوارشی قابل مشاهده بوده و نمونه کوچکی از آن تهیه شود تا وجود سرطان یا سایر شرایط ارزیابی گردد.
درمان بیماری یرقان
درمان بیماری یرقان کبدی بر اساس علت آن انجام می شود:
درمان بیماری یرقان: سیروز کبدی
- ترک مصرف الکل
- بتا بلاکرها
- آنتی بیوتیک ها
- رژیم غذایی کم پروتئین
درمان بیماری یرقان: هپاتیت ویروسی
- داروهای ضد ویروس
- واکسیناسیون هپاتیت
- استراحت و مصرف مایعات زیاد
درمان بیماری یرقان: سیروز صفراوی اولیه
- اسیدهای صفراوی برای کمک به هضم
- داروهای پایین آورنده صفرا
- آنتی هیستامین هایی مانند دیفن هیدرامین برای خارش
درمان بیماری یرقان: هپاتیت الکلی
- قطع مصرف الکل
- مکمل های غذایی
- پیوند کبد در موارد شدید
درمان بیماری یرقان: لپتوسپیروز
- آنتی بیوتیک ها برای عفونت
- لوله تنفسی برای مشکلات تنفسی
- دیالیز برای آسیب کلیوی
درمان بیماری یرقان: سرطان کبد
- شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای از بین بردن سلول های سرطانی
- برداشت بخشی از کبد
- پیوند کبد
