فیشر مقعدی یک پارگی کوچک در بافت نازک و مرطوبی است که مقعد را می پوشاند. فیشر مقعدی زمانی اتفاق می افتد که مدفوع سفت یا حجیم در حین اجابت مزاج خارج شود. فیشر مقعدی عموما موجب درد و خونریزی حین دفع مدوفع می گردد. شما ممکن است اسپاسم هایی در حلقه ماهیچه ای انتهای مقعد (اسفنکتر مقعد) را به عنوان علائم فیشر مقعدی تجربه کنید. این اسپاسم موجب بیشتر شدن پارگی، محدود شدن جریان خون به این ناحیه، اختلال در بهبودی و بروز درد می گردد.
فیشرهای مقعدی در کودکان بسیار شایع هستند اما بزرگسالان در هر سنی را درگیر می کنند. طبق تخمین های به دست آمده حدود یک نفر از هر پنج نفر در طول زندگی خون به فیشر مقعدی دچار می شوند. بیشتر فیشرهای مقعدی با راه های درمانی ساده برطرف می شوند مانند استفاده از غذاهای با فیبر بالا یا نشستن در تشت آب گرم. برخی افرادی مبتلا به فیشر مقعدی برای درمان به دارو و گاها جراحی نیاز دارند.
فیشر مقعدی: علائم
علائم فیشر مقعدی در ابتدا شامل خونریزی، احساس پارگی، باز شدن یا سوزش حین دفع مدفوع می باشد. زمانی که فیشر مقعدی ایجاد می شود، علائم فیشر مقعدی بعد از دفع مدفوع ظاهر می گردند؛ درد رکتال شدید بوده و چند دقیقه تا چند ساعت به طول می انجامد. خونریزی به عنوان یکی از علائم فیشر مقعدی اغلب در مقدار کم و به رنگ قرمز روشن است. با این حال، خونریزی ممکن است در کاسه توالت حالتی شبیه به خونریزی سنگین را پیدا کند. برخی بیماران نیز خارش یا تحریک پذیری پوست اطراف مقعد را به عنوان علائم فیشر مقعدی تجربه می کنند.
فیشر مقعدی: فاکتورهای خطر
عوامل زیر ممکن است بروز فیشر مقعدی را تشدید نمایند و فاکتور خطری برای این مشکل باشند:
- تروما وارده به کانال مقعدی برای مثال در اثر مدفوع حجیم و سفت
- اسهال انفجاری
- وارد شدن یک شی خارجی
- تماس جنسی مقعدی
- وجود بیماری های التهابی روده
فیشر مقعدی: علل
فیشر مقعدی در اثر آسیب به پوشش مقعد یا کانال مقعدی به وجود می آید. در بیشتر موارد فیشر مقعدی در افراد مبتلا به یبوست ایجاد می شود. سایر علل احتمالی فیشر مقعدی عبارتند از:
- اسهال مداوم
- بیماری التهابی روده مانند بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو
- بارداری و زایمان
- عفونت های مقاربتی مانند سیفلیس یا هرپس که موجب عفونی شدن و آسیب به کانال مقعدی می شود.
- سفت شدن غیر طبیعی ماهیچه های اسفنکتر مقعد که کشش در کانال مقعد را افزایش داده و امکان بروز فیشر مقعدی را افزایش می دهد.
در بسیاری از موارد علت فیشر مقعدی به طور دقیق مشخص نیست.
فیشر مقعدی: تشخیص
تشخیص فیشر مقعدی اغلب بر پایه علائم بیمار و معاینه فیزیکی انجام می شود. معاینه فیزیکی برای تشخیص فیشر مقعدی شامل بررسی بصری نواحی اطراف مقعد است. فیشر مقعدی اغلب در وضعیت قائم ایجاد می شود؛ فیشرهایی که در موقعیت های دیگر قرار گرفته اند ممکن است در اثر یک اختلال زمینه ای ایجاد شده باشند.
معاینه رکتومی (وارد کردن انگشت با دستکش به داخل مقعد) یا آنوسکوپی (وارد کردن یک وسیله کوچک برای مشاهده کانال مقعدی) در تشخیص اولیه فیشر مقعدی به کار می روند. این تست ها درد ناشی از فیشر مقعدی را افزایش می دهند و در کنار معاینه بصری و بررسی سابقه پزشکی ضرورتی ندارند. اگر در تشخیص فیشر مقعدی، نگرانی در مورد شرایط دیگر که موجب فیشر مقعدی شده اند، وجود داشته باشد پزشک از این معاینات برای تشخیص فیشر مقعدی استفاده می کند.
اگر تشخیص فیشر مقعدی ناواضح باشد، سیگموئیدوسکوپی یا کولونوسکوپی توصیه می گردد خصوصا اگر خونریزی رکتوم مشاهده شود. کولونوسکوپی اغلب برای تشخیص فیشر مقعدی در افراد 50 ساله و بزرگ تر و برای غربالگری سرطان کولورکتال توصیه می گردد. در افراد جوان تر که فاکتور خطری برای سرطان کولورکتال یا بیماری های روده ای ندارند، سیگموئیدوسکوپی انجام می شود.
دکتر میترا یزدانی فوق تخصص گوارش و کبد اظهار می دارند کسانی که فیشر مکرر دارند کولونوسکوپی جهت رد بیماری التهابی روده انجام می شود.
