خونریزی رکتوم چیست؟
خونریزی رکتوم می تواند به عنوان هر خونی که از مقعد خارج می شود تعریف شود؛ در حالی که خونریزی رکتوم معمولا خونریزی در نظر گرفته می شود که از پایین کولون یا رکتوم اتفاق می افتد. رکتوم بخش انتهایی روده بزرگ را تشکیل می دهد. خونریزی رکتوم ممکن است به صورت خون در مدفوع، در دستمال توالت یا کاسه توالت دیده شود. خون حاصل از خونریزی رکتوم معمولا به رنگ قرمز روشن است اما گاها خوریزی رکتوم ممکن است به صورت قرمز تیره باشد. خوشبختانه علل این گونه خونریزی رکتوم اغلب مهلک نیستند؛ علل شایع خونریزی رکتوم هموروئید ها و فیشرهای مقعدی هستند. در هر حال تنها راه برای تعیین علت خونریزی رکتوم مراجعه به پزشک متخصص داخلی و گوارش و معاینه بیمار توسط او است.
خونریزی رکتوم: چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
بیشتر افراد مبتلا به خونریزی رکتوم خفیف به سرطان کولون یا سایر شرایط جدی دچار نیستند. در هر حال، امکان یافتن علت خونریزی رکتوم بدون معاینه وجود ندارد. بنابراین هر زمان که متوجه خونریزی رکتوم شدید، برای انجام تست مورد نیاز با پزشک مشورت نمایید.
خونریزی رکتوم: علت
علت خونریزی رکتوم بسیار گوناگون است. از جمله علل خونریزی رکتوم شامل موارد زیر هستند:
- فیشر مقعدی. یک شکاف در پوشش مقعد (حفره ای که مدفوع از آن دفع می شود)، است. فیشر مقعدی موجب خونریزی رکتوم، احساس پاره شدن و ایجاد شکاف یا سوزش حین یا بعد از دفع مدفوع می گردد.
- هموروئید: عروق خونی متورم در مقعد یا رکتوم است که می تواند دردناک، خارش دار باشد و خونریزی کند. خونریزی رکتوم بدون درد همراه دفع مدفوع یکی از علامت های شایع هموروئید است. خون قرمز روشن اغلب مدفوع را می پوشاند یا خون داخل کاسه توالت می چکد.
- یبوست
- مدفوع سفت
از دیگر علل خونریزی رکتوم که شیوع کمتری دارند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سرطان مقعد
- آنژیودیسپلازی (ناهنجاری هایی در عروق خونی نزدیک به روده ها)
- سرطان کولون
- پولیپ های روده
- بیماری کرون
- اسهال
- دیورتیکولیت (یک کیسه برآمده که در دیواره روده تشکیل می شود)
- کولیت ایسکمیک (التهاب کولون در اثر کاهش جریان خون)
- پروکتیت (التهاب پوشش رکتوم)
- کولیت سودوممبرن (التهاب کولون در اثر یک عفونت)
- پرتودرمانی
- سرطان رکتوم
- سندرم زخم رکتوم (زخم در رکتوم)
- کولیت اولسراتیو (نوعی از بیماری التهابی روده)
خونریزی رکتوم که خون آن از بالای مجاری گوارشی منشا گرفته است مانند معده، موجب دفع مدفوع تیره و قیر مانند می شود؛ زیرا اسید معده خون را تیره می سازد. بیسموت و مکمل های آهن نیز ظاهر مدفوع را تیره تر می کنند. در صورتی که خونریزی رکتوم به صورت دفع مدفوعی که تیره بوده و یا دارای لخته های خونی است صورت گیرد، بیشتر در اثر خونریزی از بالای کولون ایجاد می شود تا این که از فیشر مقعدی یا هموروئید ناشی شده باشد.
خونریزی رکتوم: تست ها
بهترین تست برای تشخیص خونریزی رکتوم بر اساس سن، علائم و سابقه پزشکی انتخاب می شود.
- معاینه رکتوم. در برخی مواقع پزشک برای تشخیص علت خونریزی رکتوم یک معاینه رکتال انجام می دهد. در افراد جوان تر، این معاینه ممکن است تنها عمل مورد نیاز برای تشخیص علت خونریزی رکتوم باشد.
- آنوسکوپی. آنوسکوپی به پزشک اجازه می دهد تا مقعد و پایین رکتوم را بررسی کند. این روش برای تشخیص علت خونریزی رکتوم در مطب پزشک انجام می شود و نیازی به بی حسی ندارد.
- سیگموئیدوسکوپی. در طول سیگموئیدوسکوپی، پزشک رکتوم و بخش زیادی از پایین روده بزرگ را برای تشخیص علت خونریزی رکتوم بررسی می کند. این روش بدون نیاز به بی حسی انجام می شود.
- کولونوسکوپی. تست کولونوسکوپی روشی است که در آن پزشک تمام کولون را معاینه می کند. در این روش برای تشخیص خونریزی رکتوم بیمار داروی آرام بخش دریافت می کند.
خوریزی رکتوم: نگرانی
در حالی که خونریزی رکتوم در بیشتر موارد در اثر عللی که نگران کننده نیستند ایجاد می شود، خونریزی رکتوم می تواند در اثر وضعیت های سرطان یا پیش سرطانی نیز ایجاد گردد. پولیپ های پیش سرطانی نزدیک به انتهای کولون وضعیتی مشابه خونریزی رکتوم در هموروئید ها را ایجاد می کنند. این پولیپ ها عموما سال های قبل از سرطانی شدن در کولون ظاهر می گردند و امکان برداشتن آن ها از کولون و پیشگیری از بروز سرطان وجود دارد.
سرطان کولون در بیمارانی تشخیص داده می شود که خونریزی رکتوم را برای سال ها نادیده گرفته اند؛ زیرا تصور آن ها این بوده است که خونریزی رکتوم در اثر هموروئید ایجاد شده است. پولیپ ها و سرطان کولون با افزایش سن شایع تر می شوند بنابراین بررسی خونریزی رکتوم اهمیت بیشتری دارد و بیشتر در بیماران حدود 40-50 سال به بالا انجام می گیرد.
