پانکراتیت مزمن
پانکراتیت مزمن شرایطی است که طی آن پانکراس به علت التهاب به صورت دائمی آسیب می بینید و عملکرد مناسب آن متوقف می شود.
پانکراس اندامی کوچک در پشت شکم است که به فرآیند هضم کمک می کند. پانکراتیت مزمن افرادی از سنین مختلف را تحت تاثیر قرار می دهد اما معمولا بین سنین 30 تا 40 سال در نتیجه مصرف بی رویه الکل طی سال های طولانی ایجاد می شود و در مردان بیش از زنان شیوع دارد. این بیماری با پانکراتیت حاد متفاوت است، در پانکراتیت حاد التهاب تنها برای مدتی کوتاه ایجاد می شود. افرادی که به پانکراتیت مزمن دچار شده اند حداقل یک یا چند بار حمله پانکراتیت حاد را تجربه کرده اند.
علائم پانکراتیت مزمن
شایع ترین علامت پانکراتیت مزمن اپیزود های مکرر درد شدید در شکم است. درد معمولا در قسمت میانی یا سمت چپ شکم ایجاد می شود و تا پشت امتداد پیدا می کند. این درد به صورت درد سوزاننده یا ناگهانی توصیف شده است که متناوب بوده اما ممکن است برای چندین ساعت یا روز به طول انجامد. با وجود اینکه برخی اوقات درد پس از مصرف غذا ایجاد می شود محرکی برای ایجاد درد وجود ندارد. درد در برخی افراد با احساس تهوع و استفراغ همراه است.
زمانی که بیماری پیشرفت می کند اپیزودهای درد شدیدتر و مکرر می شود. در نهایت درد مداوم خفیفی ممکن است میان اپیزودهای درد شدید در شکم ایجاد شود. این پدیده در افرادی اتفاق می افتد که حتی پس از تشخیص پانکراتیت مزمن به مصرف الکل ادامه می دهند. در افرادی که مصرف الکل و سیگار را متوقف می کنند شدت درد کاهش می یابد.
پانکراتیت مزمن پیشرفته
با پیشرفت آسیب به پانکراس و عدم توانایی این اندام در تولید شیره گوارشی علائم بیماری نیز پیشرفت می کند. عدم تولید موثر شیره گوارش بدین معنی است که تجزیه چربی ها و برخی از پروتئین ها به سختی صورت می گیرد. این پدیده سبب می شود مدفوع بیمار بسیار بدبو و چرب شود. پانکراس سال ها پس از بروز علائم اولیه پانکراتیت عملکرد خود را از دست می دهد. سایر علائم عبارتند از:
- کاهش وزن
- بی اشتهایی
- زرد شدن پوست و قسمت سفید چشم (یرقان)
- علائم دیابت شامل عطش شدید، تکرر ادرار و خستگی شدید
- تهوع و استفراغ
- دل درد شدید مقاوم به درمان
تشخیص پانکراتیت مزمن
پزشک علائم بیمار را بررسی خواهد کرد و به معاینه وی می پردازد. آزمایش ها و تست هایی جهت تایید تشخیص پانکراتیت مزمن انجام می شود که معمولا در بیمارستان انجام می شوند. این تست ها عبارتند از:
- سونوگرافی: در این تست از امواج صوتی برای تهیه تصویری از پانکراس استفاده می شود.
- سی تی اسکن: مجموعه ای از تصاویری که به وسیله اشعه ایکس تولید شده اند جهت تهیه تصویری سه بعدی با جزئیات بیشتر از پانکراس مورد استفاده قرار می گیرند.
- سونوگرافی اندوسکوپیک: لوله ای باریک و بلند مجهز به دوربین از طریق دهان وارد لوله گوارش می شود و پس از رسیدن به معده تصاویری از پانکراس تهیه می کند و بهترین روش تشخیصی پانکراتیت مزمن می باشد.
- MRCP: نوعی اسکن MRI است که تصاویری با جزئیات بسیار زیاد از پانکراس و اندام های اطراف آن تهیه می کند.
- بیوپسی: برخی اوقات علائم پانکراتیت مزمن می تواند بسیار مشابه با سرطان پانکراس باشد. برای اطمینان از عدم بروز سرطان پانکراس، بیوپسی یا نمونه برداری ضرورت پیدا می کند. نمونه کوچکی از سلول های پانکراس جمع آوری شده و برای بررسی شرایط ایجاد شده به آزمایشگاه فرستاده خواهد شد.
