تست های عملکرد کبد برای کمک به تشخیص و بررسی بیماری یا آسیب کبدی مورد استفاده قرار می گیرند. تست های عملکرد کبد سطح برخی آنزیم ها و پروتئین ها را در خون شما مورد ارزیابی قرار می دهد.
برخی از تست های عملکرد کبد نحوه کارکرد مناسب و طبیعی کبد در تولید پروتئین ها و پاکسازی بیلی روبین (یک ماده زائد در خون) را ارزیابی می کنند. سایر تست های عملکرد کبد آنزیم هایی که در پاسخ به آسیب یا بیماری کبدی از سلول های کبد آزاد می شوند را می سنجند.
نتایج غیر طبیعی در تست عملکرد کبد همیشه به معنی وجود بیماری کبدی نیست. پزشک فوق تخصص گوارش و کبد تفسیر تست های عملکرد کبد را انجام می دهد.
علت انجام تست های عملکرد کبد
تست های عملکرد کبد برای بررسی مورد زیر به کار می رود:
- بررسی عفونت های کبدی مانند هپاتیت
- بررسی پیشرفت یک بیماری برای مثال یک هپاتیت ویروسی یا الکلی و تعیین این که درمان تا چه حد موثر بوده است.
- تعیین شدت بیماری خصوصا در مواقعی که اسکار کبدی وجود دارد (سیروز).
- بررسی عوارض جانبی احتمالی داروهای مصرفی
همان طور که اشاره شد، تست های عملکرد کبد سطح برخی آنزیم ها و پروتئین ها را در خون شما می سنجند. بالا بودن سطح این ها از حالت نرمال می تواند نشان دهنده مشکلات کبدی باشد. برخی تست های عمکلرد کبد رایج شامل موارد زیر هستند:
- آلانین ترانس آمیناز (ALT): آلانین ترانس آمیناز یک آنزیم کبدی است که در متابولیزه کردن پروتئین در بدن شما کمک کننده است. زمانی که کبد آسیب می بیند، این آنزیم به جریان خون آزاد شده و سطح آن در تست عملکرد کبد بالا می رود.
- آسپارتات ترانس آمیناز (AST): آسپارتات ترانس آمیناز آنزیمی است که در متابولیزه کردن آمینواسید آلانین نقش دارد. مانند ALT، این آنزیم کبدی نیز به طور طبیعی سطح پایینی در جریان خون دارد. افزایش AST در تست های عملکرد کبد ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری کبدی یا آسیب ماهیچه ای باشد.
- آلکالین فسفاتاز (ALP): آلکالین فسفاتاز آنزیمی است که در کبد، مجاری صفراوی و استخوان وجود دارد. بالا بدون سطح ALP در تست های عملکرد کبد ممکن است نشان دهنده بیماری یا آسیب کبدی همچون انسداد مجاری صفراوی یا بیماری خاص استخوانی باشد.
- آلبومین و پروتئین توتال: آلبومین یکی از چندین پروتئین ساخته شده در کبد است. بدن شما برای مقابله با عفونت ها و انجام سایر فعالیت ها به این پروتئین ها نیاز دارد. پایین تر بودن سطح آلبومین و پروتئین توتال در تست های عملکرد کبد از حالت نرمال نشان از آسیب یا بیماری کبدی خواهد بود.
- بیلی روبین: بیلی روبین یک ماده تولید شده در اثر شکست طبیعی گلبول های قرمز است. بیلی روبین از کبد عبور می کند و از طریق مدفوع دفع می گردد. بالا رفتن میزان بیلی روبین در تست های عملکرد کبدی نشان از آسیب یا بیماری کبدی و یا برخی از انواع کم خونی ها می باشد.
- گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT): گاما گلوتامیل ترانسفراز آنزیم موجود در خون است. بالا بودن سطح آن در تست عملکرد کبدی نشان دهنده آسیب مجرای صفراوی یا کبدی است.
- ال لاکتات دی هیدروژناز (LD): این آنزیم یک آنزیم کبدی است که بالاتر بودن سطح از حالت نرمال در تست های عملکرد کبدی می تواند نشان از آسیب کبدی باشد اما این حالت در اثر سایر اختلالات نیز ایجاد می شود.
- زمان پروترومبین (PT): زمان پروترومبین زمانی است که برای ایجاد لخته خونی صرف می شود. افزایش زمان پروترومبین نشان دهنده آسیب کبدی است اما اینحالت ممکن است در اثر مصرف برخی داروهای رقیق کننده خون مانند وارفارین نیز ایجاد شود.
خطرات تست های عملکرد کبد
نمونه خونی برای انجام تست های عمکلرد کبدی اغلب از ورید ساعد دست گرفته می شود. مهم ترین خطر ناشی از تست های عملکرد کبدی درد یا کبودی محل نمونه گیری است. بیشتر افراد واکنش های جدی به نمونه گیری برای تست های عمکلرد کبدی نشان نمی دهند.
آمادگی برای تست های عملکرد کبد
برخی غذاها و داروها می توانند نتایج تست های عملکرد کبدی را تحت تاثیر قرار دهند. پزشک از شما می خواهد که از خوردن برخی غذاها و مصرف برخی داروها قبل از نمونه گیری برای تست عملکرد کبد پرهیز کنید.
نتایج تست های عملکرد کبد
نتایج نرمال در تست های عملکرد کبدی به شرح زیر است:
ALT | 7-55 unites per liter (U/L) |
AST | 8-48 U/L |
ALP | 45-115 U/L |
Albumin | 3.5-5.0 grams per deciliter (g/dL) |
Total protein | 6.3-7.9 g/dL |
Bilirubin | 0.1-1.2 miligrams per deciliter |
GGT | 9-48 U/L |
PT | 9.5-13.8 seconds |
LD | 122-222 U/L |
این نتایج در تست های عملکرد کبدی اغلب برای مردان بالغ است. نتایج نرمال تست های عملکرد کبد در آزمایشگاه های مختلف و در خانم ها و کودکان اندکی متفاوت است.
پزشک از نتایج تست های عملکرد کبدی برای کمک به تشخیص شرایط شما و یا تعیین درمان مورد نیاز استفاده می کند. اگر شما تاکنون به بیماری کبدی مبتلا بوده اید، تست های عملکرد کبد می توانند در تعیین این که بیماری شما چگونه پیشرفت می کند و پاسخ دهی شما به درمان چگونه است کمک کننده خواهند بود.
