معاینه مقعدی چیست؟
آنوسکوپی یا معاینه مقعدی یک روش پزشکی ساده است که می تواند به پزشک در تشخیص یک ناهنجاری در مجاری گوارشی شما خصوصا مقعد و رکتوم کمک کند. برای انجام معاینه مقعدی، پزشک یک وسیله به نام دستگاه آنوسکوپ را وارد مقعد شما می کند. این آنوسکوپ عموما از پلاستیک یا استیل بدون رنگ ساخته شده است. آنوسکوپ این امکان را به پزشک می دهد تا در طول معاینه مقعدی بافت داخل نواحی مقعد و رکتوم را مشاهده کند.
معاینه مقعدی می توانند به تشخیص چندین بیماری و شرایط که بخش پایینی روده شما را تحت تاثیر قرار می دهند کمک کند. این ها شامل سرطان، شکاف هایی در بافت به نام فیشر، هموروئیدها (وریدهای متورم در اطراف مقعد و رکتوم) و پولیپ های رکتوم می باشند.
معاینه مقعدی: آمادگی
اگر شما می خواهید تحت معاینه مقعدی قرار بگیرید، شما باید مثانه و روده های خود را قبل از معاینه مقعدی تخلیه کنید. تخلیه مثانه و روده ها موجب احساس راحتی بیشتر شما در طول معاینه مقعدی می شود.
معاینه مقعدی: روش انجام
در معاینه مقعدی، از دستگاه آنوسکوپ استفاده می شود که یک لوله توخالی محکم است. این وسیله مجهز به نور است و این امکان را به پزشک می دهد که با جزئیات مقعد و رکتوم را معاینه کند. پزشک از شما می خواهد که برای انجام معاینه مقعدی به پهلو دراز کشیده و زانوهای خود به سمت شکم جمع کنید و یا بر روی تخت به سمت جلو روی دو زانو خم شوید (به حالت سجده).
حال برای انجام معاینه مقعدی، پزشک آنوسکوپ که به ژل روان کننده یا لیدوکائین آغشته است را از راه مقعد وارد قسمت پایینی مجاری گوارشی شما می کند. در حالی که دستگاه آنوسکوپ وارد می شود، پزشک از شما می خواهد که نفس عمیق بکشید و ماهیچه های درونی خود را شل کنید و همانند حالتی که می خواهید دفع مدفوع داشته باشید ریلکس باشید. این کار ورود آنوسکوپ برای معاینه مقعدی را آسان تر می سازد.
زمانی که معاینه مقعدی انجام شد، پزشک به آرامی آنوسکوپ را خارج می کند. پزشک می تواند برای انجام سایر روش ها به همراه معاینه مقعدی تصمیم بگیرد. از جمله این روش ها که ممکن است به همراه معاینه مقعدی انجام گیرند عبارتند از:
- معاینه دیجیتال (انگشتی) رکتوم. این روش شامل وارد کردن انگشت دارای دستکش و ژل روان کننده به داخل رکتوم از راه مقعد است. در این روش که ممکن است به همراه معاینه مقعدی انجام گیرد، برای بررسی ناهمواری های موجود در ناحیه داخلی رکتوم صورت می گیرد.
- بیوپسی. بسته به نتایج سایر تست ها، پزشک ممکن است تصمیم به برداشتن نمونه کوچکی از بافت به همراه معاینه مقعدی بگیرد.
معاینه مقعدی: عوارض
معاینه مقعدی یا آنوسکوپی معمولا یک روش بدون درد محسوب می شود اما شما ممکن است حین معاینه مقعدی احساس فشار یا ضرورت برای دفع مدفوع داشته باشید. اگر شما دچار هموروئید هستید، امکان اندکی خونریزی حین انجام معاینه مقعدی وجود دارد. سعی کنید در طول معاینه مقعدی آرامش خود را حفظ کرده و احساس تان را با پزشک مطرح کنید.
معاینه مقعدی: موارد کاربرد
معاینه مقعدی یک روش سرپایی است؛ بدین معنی که شما در همان روز انجام معاینه مقعدی می توانید به منزل بازگردید. پزشک معمولا بعد از اتمام معاینه مقعدی نتایج را به شما اعلام می کند. آنوسکوپی یا معاینه مقعدی برای تشخیص مشکلات زیر انجام می شود:
آبسه
آبسه تجمع چرک است که موجب تورم و سایر مشکلات در بافت اطراف خود می شود. آبسه مقعدی ممکن است در اثر انسداد یک غده، عفونت یک شکاف در بافت به نام فیشر مقعدی، عفونت های مقاربتی یا بیماری التهابی روده ایجاد شود. بیماری های التهابی روده شامل کولیت اولسراتیو و بیماری کرون هستند و مشخصه آن ها التهاب پوشش مجاری گوارشی است. معاینه مقعدی ممکن است برای تشخیص این مشکل انجام گیرد.
فیشرهای مقعدی
فیشرهای مقعدی شکاف هایی در بافت مقعد هستند که ممکن است در اثر یبوست، اجابت مزاج سفت و حجیم، اسهال طولانی مدت یا کاهش جریان خون ایجاد شوند. فیشرهای مقعدی همچنین بعد از زایمان یا در افراد مبتلا به بیماری کرون ایجاد می گردند. فیشرها در تمام سنین بروز می کنند و در نوزادان شایع هستند. معاینه مقعدی روشی برای تشخیص این مشکلات مقعدی است.
هموروئیدها
هموروئیدها که در اثر تورم وریدها در اطراف مقعد و رکتوم ایجاد می شوند، مشکلات دیگری هستند که معاینه مقعدی برای تشخیص آن ها انجام می شود. این ورید ها زمانی که تحت فشار هستند متورم می گردند. هموروئیدها در خانم های باردار شایع بوده و ممکن است در اثر عفونت یا زور زدن حین دفع مدفوع ایجاد شوند. این عروق متورم در مقعد و رکتوم می توانند دردناک باشند و موجب خونریزی شوند.
دکتر منصوره فریدنیا متخصص داخلی عنوان می دارند هموروئیدها بسته به اینکه در کانال مقعدی بالای خط دندانه ای است یا پایین خط دندانه ای، هموروئید داخلی یا خارجی گفته می شوند و بسته به شدت تورم ورید ها از درجه 1 تا 4 درجه بندی می شوند که درمانهای متفاوت نیاز دارند.
پولیپ ها
پولیپ ها توده های هستند که از پوشش رکتوم یا کولون بیرون می زنند و معاینه مقعدی برای تشخیص آن ها به کار می رود. این ضایعات معمولا خوش خیم هستند اما ممکن است سرطانی شوند. غربالگری مرتب می تواند در پیشگیری از مشکل ساز شدن پولیپ ها کمک کننده باشد.
سرطان
امکان بروز سرطان در نواحی پایین مجاری گوارشی همانند رکتوم مقعد وجود دارد که انجام معاینه مقعدی در تشخیص آن کمک کننده خواهد بود. با این حال بروز سرطان در این نواحی شیوع چندانی ندارد.
