روش کولونوسکوپی یک معاینه بر روی بخش انتهایی مجاری گوارشی است که کولون یا روده بزرگ نام می گیرد. روش کولونوسکوپی روش ایمنی است که اطلاعاتی را فراهم می کند که امکان دسترسی به آن ها با روش های دیگر وجود ندارد. روش کولونوسکوپی با وارد کردن یک وسیله به نام کولونوسکوپ به داخل مقعد و پیشروی آن در تمام طول کولون انجام می شود. روش کولونوسکوپی اغلب بین 20 دقیقه تا یک ساعت طول می کشد.
سایر تست هایی که برای غربالگری سرطان کولون به کار می روند شامل سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی واقعی هستند. در ادامه جزئیات بیشتری را پیرامون روش کولونوسکوپی بررسی می کنیم.
روش کولونوسکوپی: علل
شایع ترین علل انجام روش کولونوسکوپی روده شامل موارد زیر هستند:
- غربالگری سرطان کولون یا پولیپ های روده
- خونریزی رکتوم
- تغییر در عادت روده مانند اسهال مداوم
- آنمی فقر آهن (کاهش در تعداد سلول های خونی علت کمبود آهن)
- سابقه خانوادگی سرطان کولون
- سابقه فردی ابتلا به پولیپ کولون یا سرطان کولون
- درد شکمی یا رکتال مزمن بدون دلیل مشخص
روش کولونوسکوپی: روش انجام
برای انجام روش کولونوسکوپی، مایعات و داروها از طریق سرم به شما داده می شوند. با دریافت داروهای آرام بخش یا بی حسی، بیشتر بیماران در طول روش کولونوسکوپی به خواب می روند در حالی که عده ای دیگر احساس راحتی و آرامش دارند. پزشک ممکن است از یک متخصص بیهوشی بخواهد تا برای انجام روش کولونوسکوپی داروی بیهوشی به بیمار بدهد که یک داروی آرام بخش قوی تر است و بیمار در طول کولونوسکوپی کاملا به خواب می رود.
کولونوسکوپ یک لوله باریک و منعطف و دراز است. در روش کولونوسکوپی، پزشک به آرامی هوا یا کربن دی اکسید را به داخل شکم پمپ می کند و آب استریل یا نمک نیز از طریق اسکوپ وارد کولون می شوند تا آن را باز کرده و امکان مشاهده کامل پوشش کولون را فراهم کنند. در روش کولونوسکوپی، همچنان که هوا روده شما را باز می کند ممکن است احساس نفخ یا کرامپ شکمی داشته باشید. اگر احساس ناراحتی می کنید اجازه دهید که این گاز خارج شود. شما ممکن است در طول روش کولونوسکوپی احساس نیاز فوری به دفع داشته باشید که این حالت طبیعی است.
در طول روش کولونوسکوپی، پزشک نمونه ای از بافت پولیپ کولون گرفته و یا آن را برمی دارد. پولیپ های روده توده های بافتی هستند که می توانند اندازه ای در حد نوک یک خودکار تا چند سانتی متر داشته باشند. بیشتر پولیپ های روده خوش خیم و غیر سرطانی هستند. در هر حال، بعضی از پولیپ ها در صورتی که برای مدت طولانی به رشد خود ادامه دهند، ممکن است سرطانی شوند. برداشتن پولیپ در روش کولونوسکوپی روده آسیبی به دنبال ندارد.
روش کولونوسکوپی: دوره ریکاوری
بعد از روش کولونوسکوپی، شما برای مدت 30 تا 60 دقیقه به اتاق ریکاوری منتقل می شوید تا اثرات داروهای آرام بخش و بیهوشی از بین بروند. شایع ترین احساس ناراحتی بعد از روش کولونوسکوپی احساس نفخ و کرامپ های شکمی است. بیمار باید در طول و بعد از روش کولونوسکوپی این گازها را دفع کند. این کار احساس نفخ و کرامپ را برطرف می کند. از دیگر علائمی که در دوران ریکاوری روش کولونوسکوپی ظاهر می شوند احساس سستی ناشی از داروهای آرام بخش است. بهتر است در روز انجام روش کولونوسکوپی سر کار نروید و رانندگی نکنید. بیشتر افراد بعد از روش کولونوسکوپی روده به طور طبیعی می توانند از مواد غذایی استفاده کنند. در مورد زمان استفاده مجدد از آسپیرین و سایر داروهای رقیق کننده خون با متخصص داخلی مشورت نمایید.
روش کولونوسکوپی: عوارض
روش کولونوسکوپی روده یک روش ایمن است و عوارض آن به ندرت ظاهر می شوند که شامل موارد زیر هستند:
- خونریزی که ممکن است در اثر نمونه برداری یا برداشتن پولیپ ها اتفاق بیافتد اما اغلب اندک بوده و کنترل می شود.
- کولونوسکوپ می تواند موجب ایجاد یک شکاف یا حفره در کولون شود. این یک مشکل جدی است که در برخی مواقع به انجام جراحی برای ترمیم آن نیاز خواهد بود اما اغلب این عارضه در روش کولونوسکوپی روده اتفاق نمی افتد.
- امکان بروز عوارض جانبی داروهای آرام بخش مانند تهوع و استفراغ وجود دارد.
- در حالی که روش کولونوسکوپی بهترین تست برای معاینه کولون است، حتی در مورد پزشکان با تجربه نیز امکان جا انداختن یک ناحیه غیر عادی در کولون وجود دارد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر فورا با پزشک تماس بگیرید:
- درد شکمی شدید (نه فقط کرامپ های شکمی)
- سفت شدن و نفخ شکم
- استفراغ
- تب
- خونریزی رکتوم
روش کولونوسکوپی: بعد از تست
در حالی که بسیاری از افراد نگران ناراحتی ناشی از روش کولونوسکوپی هستند، بیشتر افراد آن را به خوبی تحمل کرده و بعد از آن احساس خوبی دارند. احساس خستگی بعد از روش کولونوسکوپی طبیعی است. پزشک بلافاصله بعد از روش کولونوسکوپی روده، نتایج آن را تفسیر می کند. اگر طی روش کولونوسکوپی روده نمونه برداری انجام شده باشد، شما باید یک تا دو هفته برای آماده شدن نتایج آن منتظر بمانید.
دکتر علیرضا خلیلیان فوق تخصص گوارش و کبد عنوان می دارند که بیماران محترم در مورد انجام کولونوسکوپی در مطب پزشکان فوق تخصص گوارش با توجه به دقت و رعایت انجام استریل کردن دستگاهها اطمینان کامل داشته باشند.
