جراح ممکن است بر اساس نوع و مرحله سرطان سر و گردن روش جراحی خاصی را توصیه کند. گزینه های موجود برای جراحی سر و گردن شامل موارد زیر هستند:
- جراحی رباتیک قابل انعطاف. این روش جراحی سر و گردن یک گزینه کم تهاجمی برای برخی از بیماران است که این امکان را به جراحان می دهد که به نواحی از دهان و گلو که دسترسی به آن ها دشوار است، به کمک اسکوپ منعطف دسترسی یابند.
- برهنه کردن تارهای صوتی. در این روش، یک وسیله جراحی بلند برای برداشت لایه های خارجی روی تارهای صوتی مورد استفاده قرار می گیرد. این روش برای برداشت نمونه بافتی یا درمان برخی سرطان های مرحله صفر که تنها به تارهای صوتی محدود هستند، به کار می رود. برهنه کردن تارهای صوتی در موارد نادر صحبت کردن را تحت تاثیر قرار می دهد.
- جراحی با لیزر. در جراحی با لیزر، یک اندوسکوپ مجهز به پرتو لیزری قوی از راه گلو وارد می شود. سپس تومور با استفاده از لیزر سوزانده شده و یا برداشته می شود.
- کوردکتومی. در این روش، بخشی یا تمام تارهای صوتی برداشته می شوند. کوردکتومی برای درمان سرطان گلو که بسیار کوچک بوده یا تنها بافت های سطحی را درگیر کرده است، به کار می رود. بیمارانی که تحت کوردکتومی قرار می گیرند ممکن است دچار تغییراتی در صحبت کردن شوند. برداشت بخشی از یک دسته از تارهای صوتی نیز موجب خشونت صدا می گردد. اگر هر دو دسته تارهای صوتی برداشته شوند، فرد توانایی سخن گفتن را از دست می دهد.
- لارینژکتومی. در این روش جراحی سر و گردن بخشی یا تمام حنجره برداشته می شود.
- لارینژکتومی پارشیال. در سرطانهای کوچک حنجره، امکان برداشت بخشی از جعبه صدا که درگیر سرطان شده است وجود دارد و بقیه حنجره دست نخورده باقی می ماند. لارینژکتومی پارشیال ممکن است برای برداشت بخشی از حنجره در بالای تارهای صوتی یا یکی از دو دسته تارهای صوتی به کار گرفته شود.
- لارینژکتومی توتال. در مواردی که سرطان حنجره پیشرفت بیشتری داشته است، لارینژکتومی توتال توصیه می گردد. در این روش، تمام جعبه صدا برداشته می شود. سپس، در فرآیندی به نام تراکئوستومی، لوله تنفسی به کمک جراحی به سمت حفره ای در گردن جابه جا می شود تا تنفس انجام گیرد. برای بیمارانی که تحت این روش درمانی قرار می گیرند، امکان صحبت کردن طبیعی وجود ندارد اما آن ها سایر اشکال سخن گفتن را می آموزند. غذاها و مایعات به طور طبیعی همانند وضعیتی که قبل از جراحی وجود داشت، بلعیده می شوند.
- فلپ های میوکوتانوس. گلو با استفاده از ماهیچه و پوست از ناحیه ای مجاور که به سمت گلو چرخانده شده اند بازسازی می شود.
- فارینژکتومی. این روش جراحی برای برداشت بخشی یا تمام گلو انجام می گیرد.
- فلپ های آزاد. این روش جراحی میکروواسکولار است که در آن عروق خونی کوچک در زیر میکروسکوپ به هم دوخته می شوند و بدین ترتیب امکان بازسازی گلو با استفاده از بافت های نواحی دیگر بدن همانند روده ها یا ماهیچه بازو وجود دارد.
- برداشت گره های لنفاوی. برخی مواقع سرطان حلق به گره های لنفاوی گردن انتشار می یابد. اگر احتمال این انتشار وجود داشته باشد، برداشت گره های لنفاوی در جراحی سر و گردن توصیه می شود. این جراحی برش گردن نام می گیرد و معمولا هم زمان با جراحی برداشت تومور انجام می شود. مقدار دقیق بافتی که باید برداشته شود به مرحله سرطان بستگی دارد. به کمک روش تهاجمی تر، برخی از اعصاب و ماهیچه هایی که حرکت گردن و شانه را کنترل می کنند به همراه گره های لنفاوی برداشته می شوند. با این حال، این نوع جراحی عموما بخش زیادی از بافت سالم را برنمی دارد و عملکرد طبیعی شانه ها و گردن حفظ می گردد.
- تراکئوتومی/ تراکئوستومی. تراکئوتومی به منظور ایجاد یک مسیر جایگزین برای تنفس انجام می گیرد؛ در این روش یک حفره یا استوما در نای یا لوله تنفسی ایجاد می شود. وضعیت های گوناگون ممکن است به تراکئوتومی نیاز داشته باشند. بعد از لارینژکتومی توتال، حفره موجود در لوله تنفسی به حفره ای در جلوی گردن متصل می شود تا مسیر جدیدی برای تنفس شکل گیرد. این روش تراکئوستومی نام می گیرد و تغییرات ایجاد شده در گلو دائمی هستند.
دکتر خداکرم آقایی جراح و متخصص گوش و حلق و بینی اظهار می دارند با توجه به اینکه ضایعات بدخیم ناحیه حنجره و حلق با تظاهرات زودرس مثل تغییر صدا و زخم های دردناک در حلق با تشخیص زودرس همراه است و قبل متاستاز به ارگان های دیگر تشخیص داده می شود انجام اعمال جراحی فوق کاملاً عملی و به جا است.
دکتر خداکرم آقایی
جراح و متخصص گوش و حلق و بینی
دكتر خداكرم آقايي جراح و متخصص گوش، حلق و بینی و جراحی زیبایی بینی، دكتر خداکرم آقایی پزشک رسمی دانشگاه علوم پزشکی شیراز می باشند.