تشخیص و درمان پارگی مینیسک زانو
مینیسک یک غضروف دیسک مانند است که همانند یک ضربه گیر در داخل مفصل عمل می کند. هر زانو یک مینیسک خارجی در زیر برآمدگی خارجی استخوان ران و یک مینیسک داخلی در برآمدگی داخلی استخوان ران دارد. هر مینیسک زانو همانند یک بالشتک میان استخوان ران (فمور) و استخوان ساق پا (تیبیا) عمل می کند. دو بالشتک با محافظت از انتهای دو استخوان و جلوگیری از اصطکاک آن ها با یکدیگر از ساییدگی بیش از حد و پارگی داخل مفصل زانو پیشگیری می کنند. مینیسک همچنین ضربه ناشی از پریدن و فرود آمدن را خنثی کرده، به پراکندگی مناسب مایع مفصلی کمک می کند تا موجب روان شدن و تغذیه زانو گردد. پارگی مینیسک زانو یکی از شایع ترین علل جراحی زانو است.
علائم پارگی مینیسک زانو
علائم مینیسک پارگی حاد عبارتند از:
- درد زانو معمولا در یک طرف آن
- حساسیت به درد در مفصل زانو
- ورم زانو طی 12 ساعت بعد از آسیب
- قفل شدن زانو به گونه ای که خم نمی شود
- زانو حین حرکت دچار گرفتگی می شود و یا به طور کامل صاف نمی شود
- حین حرکت زانو، صدایی از داخل آن شنیده می شود
- زانو به طور ناگهانی خم شده و فرد در این ناحیه احساس ضعف می کند
تشخیص پارگی مینیسک زانو
پزشک هر را معاینه می کند. او نشانه های تورم، حساسیت به درد و وجود مایع در داخل مفصل زانو را در زانوی آسیب دیده بررسی می کند. اگر زانو قفل نشده باشد، پزشک آن را خم کرده و وجود صدا یا گرفتگی در داخل مفصل را چک می کند. او همچنین محدوده حرکت زانو را معاینه کرده و آن را در جهات مختلف حرکت می دهد تا حساسیت مینیسک به فشار را شناسایی کند. در یک تست، پزشک ساق پا را در زانو خم کرده و سپس در حالی که آن را صاف کرده است به سمت داخل یا خارج می چرخاند. اگر بیمار در این تست احساس درد داشته باشد و یا هنگام چرخاندن ساق پا صدای کلیک شنیده شود، احتمال پارگی مینیسک وجود دارد. اگر نتایج معاینه نشان دهنده پارگی مینیسک زانو باشند، تست های بیشتری انجام می شوند: تصویربرداری با اشعه ایکس برای چک آسیب های استخوانی شامل شکستگی که می توانند موجب علائمی مشابه پارگی مینیسک زانو شوند، ام آر آی یا سی تی اسکن که در بیشتر موارد پارگی در یکی از این تست ها شناسایی می شود؛ با این حال، برخی از پارگی های مینیسک در ام آر آی تشخیص داده می شوند در حالی که علائم بیمار مختصر و مزمن بوده است. آرتروسکوپی برای مشاهده داخل مفصل زانو و معاینه مینیسک؛ در مواردی که آرتروسکوپی برای تشخیص پارگی مینیسک زانو به کار می رود، درمان نیز در همان جراحی انجام می گیرد.
درمان پارگی مینیسک زانو
- بدون جراحی. این روش درمان پارگی مینیسک زانو شامل احیا و توانبخشی موقت زانو برای تقویت ماهیچه های آن است؛ در وضعیتی که زانو توانایی تحمل وزن زیاد را ندارد. این روش بیشتر برای پارگی های کوچک (5 میلی متر یا کمتر) در نزدیکی حاشیه مینیسک کاربرد دارد؛ همچنین در مواردی که بهبودی به خوبی پیش می رود یا در افرادی که کاندید مناسبی برای جراحی نیستند.
- جراحی برای ترمیم پارگی. اگر پارگی مینیسک زانو بزرگ باشد (یک تا دو سانتی متر) اما در ناحیه ای از مینیسک ایجاد شده باشد که خون رسانی کافی برای بهبودی سریع وجود دارد، پزشک آن را به کمک بخیه ترمیم می کند.
- جراحی برای برداشتن بخشی از مینیسک (مینیسکتومی پارشیال). اگر پارگی بخشی از مینیسک را درگیر کرده باشد که به خوبی ترمیم نمی شود، جراح حاشیه های ناهموار پارگی را برمی دارد تا مفصل به نرمی حرکت کند.
- جراحی برای برداشتن تمام مینیسک (مینیسکتومی توتال). این روش جراحی برای پارگی هایی به کار می رود که با روش های دیگر قابل درمان نیستند. پزشکان اغلب این روش را انتخاب نمی کنند؛ زیرا در نهایت مینیسک به طور کامل برداشته می شود و پوشش انتهای استخوان های ران و ساق پا از بین می رود. در طولانی مدت، این وضعیت خطر استئوآرتریت (بیمار تخریب کننده مفصل) در زانو را بیشتر می کند.
اگر درمان پارگی مینیسک با جراحی باشد، به کمک آرتروسکوپی انجام می گیرد. بعد از جراحی، فرد تحت فیزیوتراپی قرار می گیرد تا ماهیچه ها تقویت شوند، درد و ورم کاهش یافته و محدوده حرکت زانو کامل گردد.
