فشار خون در کودکان چیست؟
پرفشاری یا فشار خون در کودکان فشار خونی است که در 95 درصد کودکانی با جنسیت، سن و قد یکسان، مشابه است. عدد مشخصی در فشار خون نمی تواند نشان دهنده فشار خون در کودکان در تمام سنین باشد؛ زیرا عددی که به عنوان عدد نرمال فشار خون در نظر گرفته می شوند با بزرگ تر شدن کودک تغییر می کند. فشار خون در کودکان کمتر از ده سال معمولا در اثر یک وضعیت بالینی دیگر ایجاد می شود. فشار خون در کودکان همچنین ممکن است به دلایل مشابه در بزرگسالان (اضافه وزن، رژیم غذایی ضعیف و وزرش نکردن) بروز کند. تغییراتی در شیوه زندگی مانند مصرف خوراکی های مفید برای قلب و وزرش کردن می تواند در کاهش خطر فشار خون در کودکان موثر باشد. اما در بیشتر موارد درمان فشار خون در کودکان به کمک داروها انجام می شود.
علائم فشار خون در کودکان
فشار خون بالا در کودکان معمولا علائمی را ظاهر نمی کند.
چه زمان باید به متخصص اطفال مراجعه کرد؟
فشار خون کودک باید در طول بازه های زمانی مشخص شود و این کار از سن سه سالگی آغاز می شود خصوصا اگر کودک به بیماری زمینه ای مبتلا باشد. اگر کودک به شرایطی دچار باشد که احتمال فشار خون را افزایش می دهد شامل تولد نارس، وزن پایین حین تولد، بیماری قلبی مادرزادی و مشکلات خاص کلیوی، بررسی فشار خون در کودک باید از زمان نوزادی آغاز گردد. اگر شما نگران وجود فاکتورهای خطر برای فشار خون در کودک هستید مانند اضافه وزن یا چاقی، با متخصص اطفال صحبت کنید.
علت فشار خون در کودکان
فشار خون در کودکان کوچک تر اغلب ناشی از سایر مشکلات سلامتی مانند نقایص قلبی، بیماری کلیوی، اختلالات ژنتیکی و یا هورمونی است. علت فشار خون در کودکان بزرگ تر خصوصا آن هایی که اضافه وزن دارند، به طور دقیق مشخص نیست.
تشخیص فشار خون بالا در کودکان
در تست فشار خون دو عدد خوانده می شوند. عدد اول و بزرگ تر تعیین کننده فشار خون در سرخرگ های کودک زمانی که ضربان قلب انجام می شود است (فشار سیستولی). عدد دوم و کوچک تر نشان دهنده فشار خون سرخرگ های کودک بین ضربان ها است (فشار دیاستولی).
فشار خون طبیعی در کودکان بر اساس سن، جنس و قد متفاوت خواهد بود بنابراین فشار خونی که برای یک پسر 4 ساله بالا در نظر گرفته می شود ممکن است برای یک دختر 10 ساله طبیعی باشد. در صورت وجود فشار خون در کودک شما، متخصص اطفال شما را مطلع می سازد. با انجام یک تست فشار خون، تشخیص این بیماری در کودک ممکن نیست. برای تشخیص فشار خون بالا در کودکان، انجام سه تست در حداقل سه بار مراجعه به پزشک می تواند نشان دهنده فشار خون در کودک باشد. در ملاقات اول ممکن است برای دقت بیشتر فشار خون کودک چندین بار اندازه گیری شود. اگر فشار خون در کودک بیش از حد نرمال باشد، کودک باید هر شش ماه یکبار بعد از تشخیص بیماری مورد معاینه قرار گیرد. اگر پرفشاری یا فشار خون بالا در کودک شما تشخیص داده شد پزشک تست های زیر را برای بررسی سایر شرایط که ممکن است عامل فشار خون در کودکان باشند، انجام می دهد:
- آزمایش خون برای بررسی قند خون، عملکرد کلیه و تعداد سلول های خونی کودک
- آزمایش ادرار
- اگر تشخیص پزشک بر این بود که علت فشار خون در کودک یک مشکل ساختاری در قلب است، انجام اکوکاردیوگرام -تستی برای جریان خون قلب- توصیه می شود.
- سونوگرافی از کلیه های کودک
اگر پزشک در تشخیص فشار خون بالا در کودک دچار مشکل شده است و یا می خواهد پیشرفت درمان فشار خون در کودک را بررسی کند، او ممکن است انجام تست آمبولاتوری را توصیه کند. این تست در مواردی که کودک بیش از یک سال به پرفشاری خون مبتلا شده و یا در طول سه ویزیت بالینی به فشار خون نوع 1 دچار است نیز انجام می شود. تست آمبولاتوری وجود فشار خون در کودکان را تایید می کند. این تست همچنین به تشخیص فشار خون در کودکان در شرایطی که فشار خون در مطب پزشک نرمال است و در منزل بالا می رود کمک کننده است. تست آمبولاتوری برای تشخیص فشار خون در کودکانی که در مطب پزشک کاملا مضطرب هستند (فرادی که به فشار خون لباس سفید فشار خونی که در اثر اضطراب ناشی از مراجعه به پزشک به طور موقت ظاهر می شود) مبتلا هستند به کار می رود.
درمان فشار خون در کودکان
اگر فشار خون خفیف یا متوسط در کودک تشخیص داده شد (پرفشاری خون یا فشار خون نوع 1) پزشک اعمال برخی تغییرات در شیوه زندگی –مصرف خوراکی های مفید برای قلب و وزرش کردن- را قبل از تجویز دارو توصیه می کند. در صورت عدم بهبودی فشار خون در کودکان با تغییرات شیوه زندگی، پزشک داروهای فشار خون را نسخه می کند. در صورت تشخیص فشار خون شدید (فشار خون نوع 2) در کودک، توصیه پزشک عموما مصرف داروهای ضد فشار خون برای درمان فشار خون در کودکان خواهد بود. این داروها عبارتند از:
- دیورتیک ها: این داورها با اعمال اثر بر روی کلیه های کودک به دفع سدیم و آب کمک کرده و بدین ترتیب در درمان فشار خون در کودکان نقش دارند.
- بتا بلاکرها: بتا بلاکرها بار کاری قلب را کاهش داده و قدرت و سرعت ضربان قلب را کاهش می دهند در نتیجه فشار خون در کودکان را کنترل می کنند.
- مهار کننده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین: این داروها با مهار تولید ماده شیمیایی که به طور طبیعی موجب تنگی عروق می گردد، به ریلکس شدن عروق خونی کمک می کنند. بدین ترتیب جریان یافتن خون راحت تر شده و فشار خون در کودکان کاهش می یابد.
- مهار کننده های گیرنده آنژیوتانسین دو: این دسته دارویی از طریق یک ماده شیمیایی که به طور طبیعی عروق را تنگ می کند، موجب ریلکس شدن ماهیچه های عروق خونی می شوند.
- مهار کننده های گیرنده های کلسیمی: این مهار کننده ها عرذوق خونی را ریلکس می کنند و ضربان قلب را کند می سازند.
کودک ممکن است به طور موقت و یا برای همیشه داروهای ضد فشار خون را مصرف کند. اگر فشار خون بالا در کودکان در اثر چاقی ایجاد شده باشد، کاهش وزن نیاز به مصرف این داروها را برطرف می کند. در موارد دیگر، درمان سایر شرایط بالینی به کنترل فشار خون در کودکان کمک می کند. در حالی که اطلاعات محدودی در مورد اثرات طولانی مدت داروهای فشار خون بر رشد و تکامل کودکان وجود دارد، بسیاری از این داروها عموما برای تجویز در کودکان ایمن هستند. بسته به نوع داروی مصرفی عوارض جانبی همچون خشکی دهان، خواب آلودگی و خستگی ظاهر می شوند.
