جراحی قلب کودکان برای ترمیم نقایص قلبی که کودکان با آن متولد شده اند (نقایص قلبی مادرزادی) و درمان بیماری های قلبی که کودکان بعد از تولد به آن دچار می شوند، انجام می شود.
جراحی قلب کودکان چیست؟
نقایص قلبی بسیاری وجود دارند. برخی از آن ها خفیف و برخی شدید و جدی هستند. نقایص قلبی ممکن است در داخل قلب و یا عروق خونی خارج از قلب ایجاد شوند. برخی از نقایص مادرزادی قلب بلافاصله بعد از تولد کودک به جراحی نیاز دارند. در برخی دیگر کودک می تواند برای چند ماه یا چند سال برای انجام جراحی قلب کودکان منتظر بماند. در بعضی موارد یک نوع از جراحی قلب کودکان برای رفع نقایص قلبی کافی خواهد بود اما در برخی مواقع مجموعه ای از روش ها به کار گرفته می شوند. سه نوع از تکنیک های موجود برای جراحی قلب کودکان و رفع نقایص مادرزادی در زیر آورده شده اند:
جراحی قلب باز کودکان زمانی است که جراح و متخصص قلب کودکان از دستگاه بای پس قلبی- ریوی استفاده می کند.
- در این روش برای جراحی قلب کودکان، در حالی که کودک تحت بیهوشی عمومی قرار گرفته است، شکافی در استخوان جناغ سینه ایجاد می شود.
- لوله هایی برای ایجاد مسیر جدید خون از طریق پمپ مخصوص به نام دستگاه بای پس قلبی- ریوی مورد استفاده قرار می گیرند. این دستگاه اکسیژن را به خون اضافه می کند و خون را گرم نگه داشته و در حالی که پزشک در حال انجام جراحی قلب است، جریان خون را به سایر قسمت های بدن حفظ می کند.
- استفاده از دستگاه در جراحی قلب کودکان، موجب توقف عملکرد قلب می شود. بعد از اتمام جراحی قلب کودکان، قلب مجددا فعالیت خود را آغاز می کند و دستگاه از بدن جدا می شود. شکاف ایجاد شده در جناغ سینه و پوست برای جراحی قلب کودکان، به کمک بخیه بسته می شود.
در برخی موارد برای جراحی قلب کودکان و ترمیم نقایص قلبی شکاف در یک طرف قفسه سینه بین دنده ها ایجاد می شود. این نوع از جراحی قلب کودکان توراکوتومی نام می گیرد. این جراحی قلب کودکان جراحی قلب بسته نیز نام دارد. این جراحی به کمک ابزارهای مخصوص و یک دوربین انجام می گیرد.
دکتر غفور سلگی فوق تخصص قلب کودکان عنوان می دارند روش دیگر درمان بیماری های قلبی مادرزادی کودکان از طریق آنژیوگرافی و استفاده از رگ کشاله ران بدون استفاده از بازکردن قفسه سینه است که این روش با توجه به عوارض کمتر و کاهش نیاز به بستری های طولانی در بیمارستان و دوره نقاهت کوتاه بعد از درمان از دو روش دیگر مقبولیت بیشتری پیدا کرده است.
جراحی قلب کودکان: علت انجام
برخی از نواقص قلبی مادرزادی بلافاصله بعد از تولد به ترمیم نیاز دارند. در بعضی دیگر امکان منتظر ماندن برای ماه ها و سال ها وجود دارد. بعضی از نقایص قلبی مادرزادی نیز نیازی به ترمیم و انجام جراحی قلب کودکان ندارند.
به طور کلی، علائمی که نشان دهنده نیاز به جراحی قلب کودکان هستند عبارتند از:
- آبی یا طوسی شدن پوست، لب ها و بستر ناخن ها (سیانوز). این علائم بدین معنی است که اکسیژن کافی در خون وجود ندارد (هیپوکسی).
- مشکل در تنفس به این علت که ریه ها مرطوب، مسدود یا پر شده از مایع هستند (نارسایی قلبی).
- مشکلاتی در ضربان قلب یا ریتم قلب (آریتمی ها)
- تغذیه و خواب کم و عدم رشد و تکامل کودک
جراحی قلب کودکان: خطرات
بیمارستان ها و مراکز درمانی که جراحی قلب کودکان را انجام می دهند، پزشکان، پرستاران و تکنسین هایی مشغول به کار هستند که به طور خاص برای انجام جراحی قلب کودکان آموزش دیده اند. جراحی قلب کودکان همانند هر جراحی دیگری ممکن است با خطرات زیر همراه باشد:
- خونریزی در طول جراحی یا در روز های بعد از جراحی
- واکنش های خطرناک به داروها
- مشکلات تنفسی
- عفونت
خطرات بیشتری که ممکن است به دنبال جراحی قلب کودکان بروز کنند شامل:
- لخته های خون
- حباب های هوا (آمبولی ریه)
- پنومونی
- مشکلات ضربان قلب (آریتمی ها)
- حمله قلبی
- سکته مغزی
جراحی قلب کودکان: قبل از جراحی
قبل از انجام جراحی قلب کودکان، کودک باید تست های مختلفی را انجام دهد:
- آزمایش خون (شمارش کامل سلول های خونی، الکترولیت ها، فاکتورهای انعقادی)
- تصویربرداری اشعه ایکس از قفسه سینه
- اکوکاردیوگرافی
- کاتتریزاسیون قلبی
- تست فیزیکی و بررسی سابقه پزشکی
قبل از جراحی قلب کودکان، پزشک را از داروهای مصرفی شامل داروهای شیمیایی، گیاهی و ویتامین ها کودک (نسخه ای و غیر نسخه ای) مطلع سازید. در روز های قبل از جراحی قلب کودکان نکات زیر را در نظر داشته باشید:
اگر کودک شما از داروهای رقیق کننده خون که انعقاد خون را با مشکل روبه رو می کنند مانند وارفارین یا هپارین، مصرف می کند در مورد زمان قطع این داروها با متخصص قلب کودکان مشورت کنید.
در مورد داروهایی که کودک باید در روز جراحی قلب کودکان مصرف نماید، از پزشک سوال کنید.
در روز جراحی قلب کودکان نکات زیر را در نظر بگیرید:
- از کودک خواسته می شود که از نیمه شب قبل از جراحی قلب از خوردن یا آشامیدن بپرهیزد.
- داروهایی که مصرف آن ها ضروری است را با مقدار آب کمی به کودک بدهید.
جراحی قلب کودکان: بعد از جراحی
بیشتر کودکانی که جراحی قلب باز انجام داده اند برای 2-4 روز بعد از عمل در بخش مراقبت های ویژه خواهند بود. در جراحی قلب بسته مدت زمان بستری شدن در بخش مراقبت های ویژه و بیمارستان کوتاه تر خواهد بود. زمانی که بعد از جراحی قلب کودکان، کودک بخش مراقبت های ویژه را ترک می کند، او برای انجام فعالیت های روزانه خود تشویق می شود. برخی کودکان 1-2 روز بعد از جراحی قلب خوردن و آشامیدن را آغاز می کنند.
بعد از ترخیص از بیمارستان دوره ریکاوری بعد از جراحی قلب کودکان، چند هفته خواهد بود. در مورد زمانی که کودک بعد از جراحی قلب کودکان می تواند به مدرسه یا مهد کودک باز گردد، با متخصص قلب کودکان مشورت کنید. بعد از جراحی قلب کودکان، کودک به ویزیت های پی در پی پزشک هر 6-12 ماه نیاز دارد. در این شرایط، کودک برای پیشگیری از عفونت های قلبی باید قبل از رفتن به دندانپزشکی آنتی بیوتیک مصرف کند.
