بلوغ زودرس زمانی رخ می دهد که بدن کودک زودتر از زمان نرمال به وضعیت بزرگسالی خود تبدیل شود. زمانی که بلوغ قبل از سن 8 سالگی در دختران و قبل از 9 سالگی در پسران آغاز می شود، بلوغ زودرس رخ داده است. بلوغ شامل رشد سریع استخوان ها و ماهیچه ها، تغییراتی در شکل و اندازه بدن و تکامل توانایی بدن برای تولید مثل است. علت بلوغ زودرس اغلب قابل تشخیص نیست. در موارد نادر، برخی شرایط همانند عفونت، اختلالات هورمونی، تومورها، ناهنجاری ها یا آسیب های مغزی می توانند علت بلوغ زودرس باشند. درمان بلوغ زودرس عموما شامل داروهایی برای به تاخیر انداختن رشد است.
برای تشخیص بلوغ زودرس، پزشک سابقه پزشکی فردی و خانوادگی کودک را بررسی می کند، معاینه فیزیکی انجام داده و آزمایش های خونی برای اندازه گیری سطح هورمون ها انجام می دهد. تصویربرداری اشعه ایکس از دست و مچ دست کودک نیز برای تشخیص بلوغ زودرس اهمیت دارد و نیز بررسی سونوگرافی کمک کننده است. ولی بهترین کار جهت تشخیص بلوغ زودرس معاینه بالینی پزشک می باشد.
تعیین نوع بلوغ زودرس
پزشک باید نوع بلوغ زودرس را در کودک مشخص کند. بدین منظور، او تستی به نام تست تحریک هورمون آزاد کننده گنادوتروپین را انجام می دهد. در این تست، پزشک نمونه خونی از بیمار می گیرد و هورمون آزاد کننده گنادوتروپین را به کودک تزریق می کند. سپس در یک بازه زمانی نمونه خون دیگری از کودک گرفته می شود تا نحوه واکنش هورمون ها در بدن بررسی شود. در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی، این هورمون موجب افزایش سطح سایر هورمون ها می گردد. اگر کودک به بلوغ زودرس محیطی دچار باشد، با تزریق هورمون آزاد کننده گنادوتروپین سطح سایر هورمون ها تغییری نمی کند. تست های دیگر عبارتند از:
- ام آر آی. ام آر آی مغزی معمولا در کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی انجام می گیرد اگر هر گونه ناهنجاری مغزی موجب آغاز بلوغ زودرس شده باشد.
- تست تیروئید. اگر کودک هر گونه نشانه ای از کندی عملکرد تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) همانند خستگی، افزایش احساس سرما، یبوست، افت عملکرد در مدرسه یا رنگ پریدگی و خشکی پوست را نشان دهد، پزشک تیروئید او را نیز بررسی می کند.
تست های دیگر برای تشخیص بلوغ زودرس محیطی: سایر تست ها نیز برای یافتن علت بلوغ زودرس محیطی در کودکان ضروری هستند. برای مثال، پزشک ممکن است آزمایش های خون بیشتری را برای بررسی سطح سایر هورمون توصیه کند یا در دختران سونوگرافی را برای بررسی کیست های تخمدانی یا تومور تجویز کند.
درمان بلوغ زودرس
هدف اولیه درمان بلوغ زودرس این است که کودک به قد نرمال بزرگسالی خود برسد. درمان بلوغ زودرس به علت آن بستگی دارد. با این حال، در برخی موارد علت قابل شناسایی برای بلوغ زودرس وجود ندارد. در این موارد، کودک بسته سن و این که بلوغ او با چه سرعتی پیش می رود، به درمان نیاز خواهد داشت. پزشک برای چندین ماه کودک را تحت نظر قرار می دهد تا نحوه رشد او را بررسی کند. درمان بلوغ زودرس مرکزی:
بیشتر کودکان مبتلا به بلوغ زودرس مرکزی که در آن علت زمینه ای برای این اختلال وجود ندارد، به طور موثری به کمک داروها تحت درمان قرار می گیرند. این درمان، درمان آنالوگ هورمون آزاد کننده گنادوتروپین نام دارد که معمولا شامل تزریق ماهانه دارویی همانند لوپرولید استات یا تریپتورلین است که رشد بیشتر را به تاخیر می اندازد. برخی فرمولاسیون های جدید در بازه های طولانی تر تزریق می شوند. کودک دریافت این دارو را تا زمانی که به سن نرمال بلوغ برسد، ادامه می دهد. به طور میانگین 16 ماه بعد از قطع مصرف دارو، فرآیند بلوغ آغاز می گردد.
درمان وضعیت پزشکی زمینه: اگر وضعیت پزشکی دیگری موجب بلوغ زودرس در کودک شود، درمان آن وضعیت برای متوقف ساختن پیشرفت بلوغ ضروری است. برای مثال، اگر کودک تومور داشته باشد که هورمون تولید کرده و موجب بلوغ زودرس می شود، بلوغ معمولا زمانی متوقف می شود که تومور به کمک جراحی برداشته شود.
