گرگرفتگی به احساس ناگهانی گرما اطلاق می شود که معمولا در صورت، گردن و قفسه سینه ظاهر می شود. در این شرایط پوست ممکن است قرمز به نظر برسد. گرگرفتگی سبب بروز تعریق می گردد و اگر بدن حرارت زیادی از دست دهد ممکن است پس از آن لرز ایجاد شود. برخی مشکلات و بیماری ها می تواند منجر به بروز گرگرفتگی شود اما گرگرفتگی معمولا در نتیجه یائسگی ایجاد می شود (گرگرفتگی یائسگی). یائسگی به زمانی در زندگی خانم ها اشاره دارد که در آن پریودهای ماهانه بی نظم شده و تدریجا قطع می گردد. در حقیقت گرگرفتگی یکی از علائم معمول و شایع گذار به دوران یائسگی می باشد. تعداد دفعات گرگرفتگی در زنان متفاوت است و می تواند از چند هفته تا چند ساعت ادامه داشته باشید. درمان های مختلفی برای کاهش گرگرفتگی یائسگی موجود می باشد.
علائم گرگرفتگی در زنان
در طول گرگرفتگی در زنان علائم زیر ایجاد می شود:
- احساس گرمای ناگهانی که در بخش بالایی بدن و صورت آغاز می شود
- ظاهری برافروخته و قرمز
- افزایش ضربان قلب
- احساس لرز
- تعریق اغلب در بخش بالایی بدن
گرگرفتگی به لحاظ فراوانی و شدت متفاوت می باشد. به طور میانگین علائم گرگرفتگی بیش از 7 سال ادامه می یابد. علائم گرگرفتگی در زنان ممکن است بیش از 10 سال به طول انجامد. اگر علائم گرگرفتگی در شما بسیار آزاردهنده باشد در آن صورت می توانید در مورد گزینه های مربوط به درمان گرگرفتگی یائسگی با متخصص زنان خود مشورت کنید.
علت گرگرفتگی
علت گرگرفتگی چندان مشخص نیست اما به نظر می رسد فاکتورهای متعددی در ایجاد گرگرفتگی دخالت دارند. برای مثال تغییر در هورمون های باروری در بدن سبب می شود بدن نسبت به تغییرات اندک در دمای بدن واکنش نشان دهد. همه خانم ها دچار گرگرفتگی یائسگی نمی شوند، اما برخی فاکتورها در ایجاد آن دخالت دارد. از جمله فاکتورهای موثر عبارت است از:
- سیگار کشیدن: خانم هایی که سیگار می کشند بیشتر دچار گرگرفتگی می شوند.
- چاقی: افزایش شاخص توده بدن با افزایش دفعات گرگرفتگی ارتباط دارد.
گرگرفتگی سبب بروز تعریق شبانه و بیدار شدن از خواب می شود و ممکن است بی خوابی مزمنی را به دنبال داشته باشد. همچنین ارتباطی بین گرگرفتگی، بیماری های قلبی و از دست رفتن استخوان وجود دارد. تشخیص گرگرفتگی بر اساس توصیف علائم انجام می شود. متخصص زنان برای مشخص شدن این مطلب که آیا به دوران یائسگی وارد شده اید یا خیر آزمایش خون انجام خواهد داد.
درمان گرگرفتگی در زنان
درمان قطعی گرگرفتگی وجود ندارد. موثرترین راه برای کاهش گرگرفتگی یائسگی مصرف استروژن می باشد اما استفاده از استروژن خطراتی را به دنبال دارد. اگر استروژن انتخاب مناسبی برای شما باشد باید مصرف آن درطول 10 سال بعد از آخرین پریود و یا قبل از 60 سالگی انجام شود زیرا در این صورت منافع آن از خطرات احتمالی اش بیشتر خواهد بود. داروهایی مانند آنتی دپرشنت ها و داروهای ضد صرع نیز در برخی موارد می تواند در کاهش گرگرفتگی یائسگی موثر واقع شود. اگر چه اثربخشی این داروها در مقایسه با هورمون ها کمتر می باشد. در مورد معایب و مزایای درمان های مختلف با پزشک خود مشورت کنید. اگر این عارضه بر کیفیت زندگی شما تاثیر نگذارد نیازی به درمان وجود نخواهد داشت. دراغلب خانم ها این مشکل کم کم فروکش خواهد کرد بدون این که نیازی به درمان وجود داشته باشد. اما در برخی موارد توقف گرگرفتگی چندین سال به طول می انجامد.
درمان گرگرفتگی: هورمون درمانی
استروژن عمده ترین هورمونی است که در درمان گرگرفتگی استفاده می شود. خانم هایی که سابقه انجام هیسترکتومی داشته اند می توانند استروژن را به تنهایی استفاده کنند. اما در صورتی که رحم هنوز وجود داشته باشد مصرف استروژن باید با پروژسترون توام گردد تا به این ترتیب احتمال ابتلا به سرطان رحم (سرطان اندومتر) کاهش یابد. به طور کلی هورمون درمانی برای گرگرفتگی یائسگی باید بر اساس نیاز و شرایط بیمار تنظیم و تعدیل شود. تحقیقات نشان داده است استفاده از کمترین دوز موثر در کوتاه ترین دوره زمانی برای کنترل گرگرفتگی یائسگی موثر می باشد. در هورمون درمانی یائسگی هدف بهینه سازی کیفیت زندگی افراد می باشد. در صورت سابقه ابتلا به سرطان سینه و یا بیماری های مرتبط با لخته خونی استروژن درمانی نمی تواند به عنوان یک گزینه مطرح شود.
درمان گرگرفتگی: آنتی دپرشنت ها
دوز اندک پاروکسیتین تنها درمان غیر هورمونی می باشد که از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا مورد تایید برای درمان گرگرفتگی می باشد. سایر آنتی دپرشنت هایی که در درمان گرگرفتگی مورد توجه قرار دارند عبارت است از:
- ونلافاکسین
- فلوکستین
استفاده از این داروها به اندازه هورمون درمانی در کاهش گرگرفتگی یائسگی موثر نمی باشد اما در مورد خانم هایی که نمی توانند از هورمون درمانی استفاده کنند می تواند گزینه موثری باشد. تاثیرات جانبی ناشی از آنتی دپرشنت ها عبارت است از تهوع، گیجی، اضافه وزن، خشکی دهان یا ناتوانی جنسی.
سایر داروهایی که ممکن است در برخی خانم ها توصیه گردد عبارت است از:
- گاباپنتین: گاباپنتین دارویی ضد تشنج می باشد که به طور متوسط در درمان گرگرفتگی موثر می باشد. تاثیرات جانبی ناشی از گاباپنتین عبارت است از گیجی، خواب آلودگی و سردرد.
- کلونیدین: کلونیدین به صورت قرص یا پچ معمولا در درمان فشار خون بالا استفاده می شود و ممکن است در کاهش گرگرفتگی یائسگی نیز موثر واقع شود. تاثیرات جانبی ناشی از کلونیدین عبارت است از گیجی، خواب آلودگی، خشکی دهان و یبوست.
درمان خانگی گرگرفتگی
اگر گرگرفتگی خفیف باشد با ایجاد تغییراتی در شیوه زندگی می توانید به کاهش آن کمک کنید. گزینه هایی که در درمان خانگی گرگرفتی مطرح می شود عبارت است از:
- خود را خنک نگاه دارید: افزایش اندک دمای بدن سبب ایجاد گرگرفتگی می شود. بنابراین به نحوی لباس بپوشید که در صورت احساس گرما بتوانید لباس های خود راکمتر کنید. پنجره را باز بگذارید یا از پنکه و کولر استفاده کنید. تا جایی که ممکن است دمای اتاق را در حد پایینی نگاه دارید.
- ریلکس باشید: مدیتیشن، تنفس عمیق و آهسته همچنین تکنیک های کاهش استرس در برخی خانم ها در کاهش گرگرفتگی یائسگی موثر می باشد. حتی اگر این تکنیک ها چندان موثر نباشد اما شما را در داشتن خواب مناسب یاری می کند.
- مراقب آنچه می خورید یا می نوشید باشید: استفاده از غذاهای تند و داغ، نوشیدنی های حاوی کافئین و الکل منجر به بروز گرگرفتگی در شما خواهد شد. بنابراین عوامل محرکی که منجر به ایجاد گرگرفتگی می شوند را بشناسید و از آن ها در امان بمانید.
- عدم مصرف سیگار: سیگار کشیدن احتمال بروز گرگرفتگی را افزایش می دهد. بنابراین عدم مصرف سیگار می تواند در کاهش گرگرفتگی یائسگی همچنین کاهش ریسک ابتلا به سایر بیماری ها مانند بیماری های قلبی، سکته و سرطان موثر باشد.
- کاهش وزن: اگر چاق هستید یا به اضافه وزن دچارمی باشید با کاهش وزن می توانید به کاهش گرگرفتگی یائسگی کمک کنید.
