دارو درمانی و پیشگیری از میگرن قاعدگی
میگرن نوعی سردرد است که به طور متوسط 15 درصد از افراد جامعه را درگیر می کند. در دوره کودکی شیوع میگرن در دختران و پسران برابر است اما در سنین باروری میزان ابتلای زنان به بیش از دو برابر مردان می رسد. بنابراین نقش تغییرات هورمونی (از زمان بلوغ تا یائسگی) در بروز حملات میگرن زنان را نمی توان نادیده گرفت. در حدود 60 درصد از زنان با سابقه میگرن حملاتی را همزمان با دوران قاعدگی خود تجربه می کنند که میگرن دوران قاعدگی نام می گیرد.
میگرن قاعدگی چیست؟
علائم میگرن قاعدگی و انواع آن
میگرن قاعدگی انواعی مختلفی دارد:
- در میگرن قاعدگی واقعی سیکل حملات میگرن از 2 روز قبل از قاعدگی تا 2-3 روز بعد از آن اتفاق می افتد که این نوع تقریبا 7 درصد از سردرد های قاعدگی را شامل می شود.
- میگرن قاعدگی غیر سیکلی در سراسر یک سیکل ماهانه دیده می شود ولی تعداد و شدت حملات در زمان قاعدگی افزایش می یابد.
- میگرن قبل از قاعدگی 7 تا 3 روز قبل از قاعدگی رخ می دهد. این نوع از میگرن در واقع جزئی از سندرم پیش از قاعدگی یا PMS محسوب می شود و معمولا با سایر علائم مانند افسردگی، تغییرات خلق و خو، خستگی، تغییر اشتها، درد سینه یا درد در نواحی مختلف بدو و تهوع همراه می باشد.
تشخیص میگرن دوران قاعدگی
حملات میگرنی تنها در صورتی که به عنوان میگرن قاعدگی شناخته می شوند که حملات در دوره قاعدگی حداقل در دو دوره از سه دوره سیکل قاعدگی رخ بدهد.
علت میگرن قاعدگی
میگرن دوران قاعدگی متاثر از تغییرات هورمون های زنانه در طول زندگی یک خانم است. دستگاه عصبی مرکزی ممکن است از راه های متعددی تحت تاثیر هورمون های تخمدان قرار گیرد:
- بر اساس یک تئوری، کاهش یا قطع ترشح استروژن در تخمدان (که معمولا در طی فاز لوتئال رخ می دهد) با تولید سروتونین در مغز در ارتباط است. این وضعیت به گشاد شدن عروق جمجمه و حساس شدن عصب تری ژمینال منتهی شده که می تواند آغاز گر میگرن در برخی از زنان باشد. ثابت ماندن سطح استروژن سرم (45-75 پیکو گرم بر میلی لیتر) باعث کاهش دفعات و شدت حملات میگرنی می شود.
- به علاوه پروستاگلاندین هایی که طی ریزش آندومتر در هنگام منس (خونریزی قاعدگی) آزاد می شوند ممکن است در افزایش تعداد دفعات حملات میگرن نقش داشته باشند.
- بارداری باعث افزایش سطح پلاسمایی استروژن و پروژسترون شده لذا در بسیاری از زنان حملات میگرن در بارداری خصوصا در سه ماهه سوم کاهش می یابد. این اثر ممکن است با افزایش سطح اکسی توسین و وازوپرسین در ارتباط باشد.
- تغییرات هورمونی رخ داده در ابتدای یائسگی و پیش از آن ممکن است میگرن دوران قاعدگی را تشدید کند. در حدود یک سال بعد از وقوع یائسگی و پایدار شدن آن حملات میگرن قاعدگی کمتر شده و گاها ناپدید می شوند.
درمان و پیشگیری از میگرن قاعدگی
هدف از پیشگری و درمان میگرن قاعدگی، کاهش دفعات وقوع حمله میگرن است. به علاوه درمان میگرن در دوران قاعدگی با سایر انواع میگرن متفاوت است. درمان های دارویی برای حملات حاد میگرن قاعدگی شامل ضد دردها، ارگوت ها و تریپتان هاست. تریپتان ها به عنوان داروی میگرن قاعدگی بهترین و موثرترین راه درمان هستند.
رژیم درمانی موثر برای پیشگیری از میگرن قاعدگی: 25 میلی گرم سوماتریپتان یک بار در روز
با توجه به بالا بودن قیمت تریپتان ها در مقایسه با سایر دسته های دارویی، عموما به عنوان خط اول درمان تجویز نمی شوند. مصرف روزانه تریپتان ها در دوران پیش از یائسگی دفعات سردرد و شدت آن ها کاهش می دهد اما در حملات ناگهانی سردرد تجویز حداثر دوز لازم است.
استروژن درمانی میگرن دوران قاعدگی
از آن جایی که میگرن قاعدگی با فقدان استروژن مرتبط است، مصرف استروژن در اواخر فاز لوتئال به عنوان پیشگیری و درمان سردردهای هورمونی مد نظر قرار گرفته است. مصرف سیگار، اختلالات ترومبوآمبولیک و تومورهای وابسته به استروژن موارد ممنوعیت تجویز استروژن هستند. گاهی برای درمان می توان از دوزهای کم قرص های ضد بارداری خوراکی استفاده کرد. استفاه از استرادیول پوستی به شکل برچسب بر روی بخش فوقانی ران یا بازو از 6 روز قبل از شروع منس تا 2 روز بعد از آن باعث کاهش تعداد روزهای ابتلا به میگرن قاعدگی می شود.
مکمل ها و درمان میگرن با ویتامین
استفاده مکمل های حاوی منیزیم باعث کاهش علائم میگرن قاعدگی در بیماران مبتلا به سندرم پیش از قاعدگی می شوند. طی حملات میگرن سطح منیزیم مغز کاهش می یابد و کاهش میزان منیزیم یونیزه ممکن است در بروز میگرن قاعدگی موثر باشد.
ویتامین ای که خاصیت ضد پروستاگلاندینی (ضد التهابی) دارد نیز اثرات محدودی در درمان میگرن قاعدگی زنان خواهد داشت.
