دیابت بارداری به افزایش قند خون در بارداری اشاره دارد که معمولا بعد از زایمان از بین می رود. دیابت بارداری در هر زمانی از بارداری روی می دهد اما احتمال وقوع آن در سه ماهه دوم بارداری بیشتر می باشد. اگر بدن نتواند متناسب با نیازهای دوران بارداری انسولین ترشح کند در آن صورت دیابت بارداری روی می دهد. دیابت بارداری سبب بروز مشکلاتی در طول بارداری و پس از آن می شود. دیابت بارداری معمولا منجر به بروز علائم بالینی نمی شود. در اغلب موارد افزایش قند خون به هنگام انجام غربالگری مشخص می شود.
درمان دیابت بارداری
کنترل وزن، داشتن رژیم غذایی مناسب و انجام ورزش منظم ممکن است به درمان دیابت بارداری کمک کند. اما در صورتی که این گزینه ها در درمان دیابت بارداری موثر واقع نشود در آن صورت استفاده از داروها برای درمان دیابت بارداری مورد توجه قرار می گیرد. در درمان دیابت بارداری معمولا متفورمین و یا انسولین تزریقی مورد توجه قرار دارد. حتی اگر مقدار قند خون در ابتدای بارداری کنترل شود با پیشرفت بارداری مقدار آن افزایش می یابد. ممکن است نیاز به استفاده از دارو برای درمان دیابت بارداری در اواخر دوران بارداری ضرورت بیابد. استفاده از این داروها بعد از زایمان متوقف می شود. متفورمین که به صورت قرص در درمان دیابت بارداری مورد توجه قرار دارد تا 3 بار در روز و معمولا بعد از هر وعده غذایی یا همراه با غذا استفاده می شود. عوارض جانبی متفورمین به عنوان دارویی که در درمان دیابت بارداری نقش دارد عبارت است از:
- احساس خستگی
- تهوع
- کرامپ های شکمی
- اسهال
- از دست رفتن اشتها
در برخی موارد ممکن است از قرص گلی بنکلامید برای درمان دیابت بارداری استفاده شود. به طور کلی در موارد زیر به منظور درمان دیابت بارداری استفاده از انسولین توصیه می شود:
- فرد قادر به مصرف متفورمین نباشد و یا مصرف متفورمین سبب بروز عوارض جانبی شود
- مقدار قند خون با استفاده از متفورمین به خوبی کنترل نشود
- مقدار قند خون خیلی بالا باشد
- جنین بسیار بزرگ بوده و یا مقدار مایع آمنیوتیک اطراف جنین زیاد باشد (پلی هیدرآمینوس)
انسولین که به منظور درمان دیابت بارداری استفاده می شود به فرم تزریقی است. بنابراین آموزش های لازم برای نحوه تزریق انسولین به بیمار داده خواهد شد. بسته به نوع انسولین تجویز شده زمان مصرف می تواند قبل از وعده های غذایی، هنگام خواب یا بیداری باشد. مقدار انسولین مورد نیاز برای شما تعیین خواهد شد. قند خون با پیشرفت بارداری افزایش می یابد بنابراین ممکن است در طول زمان نیاز به مصرف انسولین برای درمان دیابت بارداری افزایش یابد.
به خاطر داشته باشید استفاده از انسولین برای درمان دیابت بارداری ممکن است افت شدید قند خون را به عنوان عارضه جانبی به همراه داشته باشد. علائم افت قند خون عبارت است از لرزش، تعریق، گرسنگی، رنگ پریدگی و دشواری در تمرکز. اگر چنین علائمی را بعد از مصرف انسولین تجربه کردید باید فورا اقدامات لازم را برای جلوگیری از افت قند خون انجام دهید.
درمان دیابت بارداری: کنترل بارداری
از آنجاییکه دیابت بارداری احتمال ابتلا به برخی مشکلات را به دنبال خواهد داشت بنابراین باید دفعات بیشتری به متخصص زنان خود مراجعه کنید. در طول این ملاقات ها تست های زیر انجام می شود:
- انجام سونوگرافی در هفته 18 تا 20 بارداری به منظور بررسی احتمال برخی ناهنجاری ها در جنین
- انجام سونوگرافی در هفته 28، 32 و 36 به منظور بررسی روند رشد جنین و تعیین مقدار مایع آمنیوتیک، همچنین تکرار برخی چکاپ ها از هفته 38
درمان دیابت بارداری: زایمان
در صورت ابتلا به دیابت بارداری زمان مناسب برای زایمان حدود هفته 38 تا 40 می باشد. اگر قند خون در محدوده نرمال باشد نگرانی وجود نخواهد داشت در آن صورت می توانید تا شروع شدن روند وضع حمل طبیعی منتظر بمانید. اگر زایمان تا هفته 40 و شش روز بعد از آن هنوز انجام نشده بود می توان از سزارین یا القای زایمان بهره برد. اگر مقدار قند خون به خوبی کنترل نشود در آن صورت ممکن است زایمان زودرس انجام شود. در طول وضع حمل و زایمان مقدار قند خون تحت کنترل خواهد بود. برخی خانم ها در این شرایط ممکن است به انسولین نیاز داشته باشند.
درمان دیابت بارداری: بعد از زایمان
قند خون نوزاد ظرف 2 تا 4 ساعت بعد از تولد اندازه گیری می شود. داروهایی که برای درمان دیابت بارداری استفاده می کردید بعد از زایمان نباید استفاده شود. قند خون یک تا دو روز بعد از زایمان اندازه گیری می شود. پس از آن در هفته 6 و 13 بعد از زایمان دوباره باید آزمایش خون دهید زیرا برخی خانم های مبتلا به دیابت بارداری ممکن است بعد از بارداری همچنان قند خون بالایی داشته باشند. اگر نتایج نرمال باشد باید آزمایش قند خون را سالانه انجام دهید. زیرا شما در خطر ابتلا به دیابت نوع دو قرار خواهید داشت.
