آمنیوسنتز روشی تشخیصی در بارداری می باشد که اطلاعاتی را در مورد جنین به دست می دهد. در این روش مایع آمنیوتیک نمونه برداری می شود. مایع آمنیوتیک حاوی سلول ها و ترکیبات شیمیایی می باشد که از جنین نشئت گرفته است. متداول ترین دلیل انجام آمنیوسنتز بررسی احتمال ابتلا به سندرم داون در جنین می باشد. آمنیوسنتز معمولا در هفته 15 تا 18 بارداری انجام می شود اما به طور کلی ممکن است در هر زمانی در طول بارداری انجام گیرد.
در موارد زیر انجام آمنیوسنتز به ندرت توصیه می شود:
- نقص در لوله عصبی (مانند اسپینا بیفیدا یا انسفالی)
- نوع گروه خونی جنین (تعیین نوع گروه خونی جنین در مواردی اهمیت دارد که خون مادر حاوی آنتی بادی هایی می باشد که نسبت به سلول های قرمز خونی جنین واکنش نشان می دهد)
- آمادگی ریه جنین به منظور زندگی در خارج از فضای رحم
اولین قدم انجام سونوگرافی می باشد. با استفاده از سونوگرافی متخصص زنان جنین، مایع آمنیوتیک، جفت و رحم را بررسی می کند. بعد از پاک کردن سطح شکم پزشک سوزنی را وارد بدن می کند. با استفاده از تصاویر سونوگرافی سوزن به نحو بی خطری هدایت می شود تا به مایع آمنیوتیک داخل رحم برسد. سپس مقداری از نمونه (معمولا کمتر از 30 میلی لیتر) برداشته می شود. وارد کردن سوزن ممکن است کمی ناراحت کننده بوده و احساس کرامپ را در پی داشته باشد. بنابراین در پاسخ به این پرسش که آیا آمنیوسنتز درد دارد؟ باید عنوان داشت خیر. در برخی موارد پزشک سوزن را بیش از یک بار وارد می کند تا مقدار مایع کافی را نمونه برداری کند. اگر بارداری چند قلو باشد متخصص زنان باید از هر جنین به طور جداگانه نمونه برداری کند. نمونه مایع آمنیوتیک به آزمایشگاه فرستاده می شود تا تست های لازم روی آن انجام گیرد. در برخی موارد ممکن است نمونه حاوی سلول های کافی نباشد در این شرایط نیاز به انجام آمنیوسنتز دیگری وجود خواهد داشت.
انجام آمنیوسنتز عوارضی رادر پی دارد. از جمله عوارض آمنیوسنتز عبارت است از:
- نشتی مایع آمنیوتیک: نشتی مایع آمنیوتیک از واژن در برخی موارد پس از انجام آمنیوسنتز روی می دهد. در اغلب موارد تنها مقدار اندکی از مایع دچار نشتی شده و ظرف یک هفته این عارضه از بین می رود. در موارد نادر ممکن است نشتی ادامه بیابد. اگر چنین شود مادر و جنین باید به منظور علائمی مانند عفونت بررسی شوند. در موارد نادر ریسک زایمان زودرس وجود خواهد داشت. احتمال بروز این عوارض به این امر بستگی خواهد داشت که چه مقدار مایع در اطراف جنین باقی مانده است.
- آسیب به جنین: به دنبال انجام آمنیوسنتز احتمال آسیب به جنین وجود دارد. احتمال جابجایی لگن و مشکلات ریوی از عوارض آمنیوسنتز محسوب می شود. قبل از انجام آمنیوسنتز متخصص زنان شما را در این مورد توجیه خواهد کرد.
- عفونت: اگر مادر به عفونت مزمنی مانند اچ آی وی یا هپاتیت مبتلا باشد احتمال عفونی شدن جنین به دنبال انجام آمنیوسنتز وجود دارد اما این احتمال اندک می باشد.
- سقط: تحقیقات نشان داده است خانم هایی که آمنیوسنتز انجام می دهند کمی در خطر تجربه سقط خود به خود جنین قرار دارند. خوشبختانه احتمال سقط به دنبال انجام آمنیوسنتز بسیار اندک می باشد. از هر 300 تا 500 مورد آمنیوسنتزی که انجام می شود 1 مورد سقط را تجربه خواهد کرد.
استراحت بعد از آمنیوسنتز ضرورتی نداد. برخی خانم ها ممکن است کرامپ های خفیف، اندکی خونریزی واژینال و نشتی مایع آمنیوتیک از واژن را تجربه کنند. اغلب این علائم باید به سرعت برطرف شود. اگر بعد از انجام آمنیوسنتز دچار مشکلات زیر شدید فورا با متخصص خود تماس حاصل کنید:
- ترشح مایع یا خونریزی مستمر
- کرامپ های شدید به مدت چند ساعت ادامه داشته باشد
- فرد بعد از انجام آمنیوسنتز به تب دچار شود
مراقبتهای بعد از آمنیوسنتز عبارت است از:
- برخی متخصصین توصیه می کنند خانم ها در روزی که آمنیوسنتز انجام می دهند از داشتن نزدیکی جنسی یا ورزش اجتناب کنند.
- بعد از انجام آمنیوسنتز افراد می توانند به انجام فعالیت های روزمره خود بازگردند.
- خانم هایی که گروه خونی آن ها از نوع Rh منفی می باشد معمولا ایمونوگلوبولین مخصوصی را بعد از انجام آمنیوسنتز دریافت می کنند. این شات مانع از وقوع مشکلات احتمالی در بارداری های آینده می شود.
