داخل رحم از دو لایه تشکیل شده است. لایه داخلی رحم آندومتر نام دارد. لایه بیرونی ماهیچه ای و ضخیم تر می باشد که میومتر نامیده می شود. قاعدگی 10 تا 14 روز بعد از تخمک گذاری روی می دهد. با تخمک گذاری منظم لایه آندومتر به طور ماهانه ضخیم می شود تا برای بارداری احتمالی آماده گردد. اگر بارداری روی ندهد لایه آندومتر در طول پریود فرو می ریزد. با ورود به یائسگی تخمک گذاری متوقف می شود و روند تغییرات آندومتر از بین می رود. در شرایط نرمال مقدار خونریزی خانم ها در هر پریود محدود می باشد (کمتر از 80 میلی لیتر) اما خونریزی هایی که به طور ناگهانی روی می دهد یا خونریزی های سنگین قاعدگی با عنوان خونریزی غیر طبیعی رحم شناخته می شود. در مورد خانم هایی که به دوران یائسگی وارد شده و از هورمون درمانی استفاده نمی کنند هر گونه خونریزی رحمی با عنوان خونریزی غیر طبیعی رحم در نظر گرفته می شود.
علل خونریزی غیر طبیعی رحم
علل خونریزی غیر طبیعی رحم متفاوت می باشد. اغلب شرایطی که منجر به خونریزی غیر طبیعی رحم می گردد می تواند در هر سنی روی دهد، اما برخی از موارد مربوط به خونریزی غیر طبیعی رحم در دوران خاصی از زندگی یک فرد روی می دهد.
در دورانی بین نوجوانی و یائسگی می توان عوامل زیادی را در توضیح علل خونریزی غیر طبیعی رحم تعریف کرد. تغییرات ناگهانی در سطح هورمون ها در زمان تخمک گذاری سبب بروز لکه بینی واژن یا مقدار خونریزی اندکی می شود. خانم هایی که از روش های هورمونی برای کنترل بارداری استفاده می کنند نیز ممکن است دچار خونریزی غیر طبیعی رحم شوند. برخی خانم ها به طور منظم تخمک گذاری انجام نمی دهند و بنابراین ممکن است دچار خونریزی سبک پیش بینی نشده و یا دچار خونریزی واژینال سنگین شوند. برخی خانم ها تخمک گذاری منظمی دارند اما مقدار خونی که در هر پریود از دست می دهند زیاد است و یا این که بین پریودها دچار خونریزی غیر طبیعی رحم می شوند. شایع ترین علتی که در توضیح این نوع خونریزی غیر طبیعی رحم وجود دارد عبارت است از فیبروم رحمی، آدنومیوز رحمی یا پولیپ آندومتر. فیبروم ها توده های خوش خیمی هستند که در لایه ماهیچه ای رحم یعنی میومتر ایجاد می شوند در حالیکه آدنومیوز به شرایطی گفته می شود که لایه آندومتر به سمت لایه میومتر رشد کند. پولیپ آندومتر توده های گوشتی خوش خیمی هستند که در حفره رحم مشخص می گردند و در ایجاد خونریزی غیر طبیعی رحم دخالت دارند. احتمال بروز فیبروم، آدنومیوز و پولیپ در خانم هایی که تخمک گذاری انجام نمی دهند نیز وجود دارد.
سایر علل خونریزی غیر طبیعی رحم در خانم ها عبارت است از:
- بارداری
- ضایعات سرطانی یا پیش سرطانی در دهانه رحم و یا آندومتر
- عفونت یا التهاب دهانه رحم یا آندومتر
- ابتلا به اختلالات خونی مانند ناهنجاری های پلاکتی یا مشکلات مربوط به فاکتور لخته خون و یا بیماری Willebrand
- ابتلا به برخی بیماری ها مانند هیپوتیروئیدیسم، بیماری کبدی یا بیماری مزمن کلیوی
خونریزی غیر طبیعی رحم: داروهای هورمونی ضد بارداری
دختران و خانم هایی که از داروهای هورمونی ضد بارداری استفاده می کنند ممکن است بین پریودها دچار خونریزی غیر طبیعی رحم شوند. اگر خونریزی غیر طبیعی رحم در ماه اول مصرف این داروها روی دهد ممکن است دلیل آن به تغییرات دیواره رحم مربوط باشد. اما اگر خونریزی غیر طبیعی رحم ادامه بیابد در آن صورت باید معاینات بیشتری انجام شود. شاید تغییر قرص هورمونی ضد بارداری توصیه گردد. خونریزی های نامنظم در خانم هایی متداول است که از ایمپلنت های کنتراسپتیو استفاده می کنند. خانم هایی که از دستگاه آی یو دی آزاد کننده پروژستین استفاده می کنند در ابتدا دچار خونریزی های نا منظم می شوند. در طول زمان خونریزی سبک تر شده و در طولانی مدت مقدار خونریزی کاهش یافته و یا خونریزی روی نمی دهد.
اگر در دنبال کردن مصرف صحیح داروهای هورمونی ضد بارداری اختلالی ایجاد شود ممکن است خونریزی غیر طبیعی رحم روی دهد. در چنین شرایطی احتمال وقوع بارداری به دنبال داشتن نزدیکی محافظت نشده وجود دارد. در این موقعیت استفاده از کاندوم گزینه بسیار مناسبی است.
خونریزی غیر طبیعی رحم: گذار به یائسگی
قبل از پایان یافتن پریودهای قاعدگی و ورود به یائسگی دوران گذار به یائسگی ایجاد می شود. در طول گذار به یائسگی زمانبندی پریودها تغییر می کند و تخمک گذاری نا منظم می شود. تولید و ترشح پروژسترون و استروژن در دوران گذار به یائسگی کاهش می یابد. این تغییرات هورمونی سبب رشد آندومتر و تولید بافت اضافی می شود که در نتیجه آن احتمال ایجاد پولیپ یا هایپرپلازی آندومتر افزایش می یابد بنابراین احتمال خونریزی غیر طبیعی رحم در این دوران بیشتر می شود. هایپرپلازی آندومتر به ضخیم شدن دیواره رحم و احتمال سرطانی شدن آن اشاره دارد.
به طور کلی در دوران گذار به یائسگی احتمال تجربه کردن خونریزی غیر طبیعی رحم وجود دارد. علاوه بر این موارد عواملی مانند سرطان، عفونت و برخی بیماری های سیستمیک در ایجاد خونریزی غیر طبیعی رحم در دوران گذار به یائسگی نقش دارد. خانم هایی که چرخه های قاعدگی نامنظمی را تجربه می کنند و یا آن هایی که دچار خونریزی های شدید می شوند باید به منظور بررسی علت خونریزی غیر طبیعی رحم مورد ارزیابی بیشتر قرار بگیرند.
در گذار به یائسگی تخمک گذاری همچنان روی می دهد و بنابراین احتمال بارداری وجود دارد. صرف بارداری نیز می تواند خونریزی غیر طبیعی رحم را به دنبال داشته باشد.
خونریزی غیر طبیعی رحم: یائسگی
برخی شرایط سبب بروز خونریزی غیر طبیعی رحم در دوران یائسگی می شود. خانم هایی که در دوران یائسگی از هورمون درمانی استفاده می کنند ممکن است خونریزی دوره ای را تجربه کنند. غیر از این سایر خونریزی ها در دوران یائسگی به عنوان خونریزی غیر طبیعی رحم شناخته می شود و باید مورد ارزیابی بیشتر قرار گیرد. علل خونریزی غیر طبیعی رحم در یائسگی عبارت است از:
- آتروفی یا نازک شدن بیش از حد بافت داخلی واژن و رحم که در اثر کاهش مقدار هورمون ها روی می دهد
- تغییرات سرطانی و پیش سرطانی در دیواره آندومتر رحم
- فیبروم یا پولیپ
- عفونت رحم
- استفاده از داروهای رقیق کننده خونی یا ضد انعقادها
- عوارض جانبی رادیوتراپی
