لاپارسکوپی چیست؟
لاپاراسکوپی نوعی روش جراحی می باشد. در جراحی باز برشی روی پوست ایجاد می گردد. این بدان معنی است که به دنبال جراحی باز برشی چند سانتی متری روی پوست شکل می گیرد. اما در روش لاپاراسکوپی جراحی با استفاده از برشی بسیار کوچک انجام می شود. جراحی لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی باز کمتر تهاجمی می باشد.
لاپاراسکوپی با استفاده از ابزاری به نام لاپاراسکوپ انجام می شود. لاپاراسکوپ دستگاهی بلند و باریک می باشد که از طریق برشی نازک وارد شکم می شود. لاپاراسکوپ مجهز به دوربین می باشد. به این ترتیب متخصص زنان می تواند داخل شکم و ارگان های لگن را روی مانیتور رویت کند. در لاپاراسکوپی از ابزارهای دیگری نیز ممکن است استفاده شود. این ابزارها معمولا از طریق برش های کوچک دیگری که روی شکم ایجاد می شود وارد ارگان می گردد. در برخی موارد برشی که برای ورود لاپاراسکوپ ایجاد گردیده برای ورود سایر ابزارها نیز کافی خواهد بود. این نوع از لاپاراسکوپی اصطلاحا single-site نامیده می شود.
لاپاراسکوپی: مزایا
انجام لاپاراسکوپی مزایای زیادی دارد. این روش در مقایسه با جراحی باز درد کمتری دارد. مدت اقامت در بیمارستان به دنبال انجام لاپاراسکوپی کوتاه تر می باشد و زمان ریکاوری پس از جراحی نیز کوتاه تر خواهد بود. برش های کوچکی که به دنبال لاپاراسکوپی ایجاد می شود سریع تر از برش های ناشی از جراحی باز بهبود می یابد و اسکار آن نیز کمتر می باشد. احتمال بروز عفونت نیز به دنبال انجام لاپاراسکوپی کمتر می باشد.
لاپاراسکوپی: خطرات
مدت زمان انجام لاپاراسکوپی در مقایسه با جراحی باز طولانی تر می باشد. طولانی بودن زمان انجام جراحی به این معنی است که فرد مدت زمان بیشتری در حالت بیهوشی باقی می ماند و در نتیجه احتمال بروز عوارض بیشتر می گردد. برخی از عوارض بلافاصله بعد جراحی مشخص نمی شود اما در روزها یا هفته های بعد از جراحی خود را نشان می دهد. احتمال بروز عوارض زیر به دنبال لاپاراسکوپی وجود دارد:
- خونریزی در محل برش
- خونریزی داخلی
- آسیب به عروق خونی یا سایر ارگان ها مانند معده، روده، مثانه یا رحم - ولی به طور کلی لاپاراسکوپی عوارض کمتری نسبت به جراحی باز دارد.
لاپاراسکوپی: کاربرد
بستن لوله های فالوپ با استفاده از لاپاراسکوپی انجام می شود. برداشتن رحم یا هیسترکتومی نیز به روش لاپاراسکوپیک قابل انجام می باشد در هیسترکتومی رحم از بدن جدا شده و به صورت تکه هایی از طریق برش های کوچکی که در شکم ایجاد شده خارج می گردد و یا از طریق واژن دفع می شود. علاوه بر جراحی، لاپاراسکوپی می تواند به عنوان روشی تشخیصی در برخی شرایط استفاده شود. درد مزمن لگن، ناباروری یا وجود توده های لگنی از مواردی است که با استفاده از لاپاراسکوپی قابل تشخیص و پیگیری می باشد. اگر مشکل حین لاپاراسکوپی مشخص گردد درمان در همان لحظه انجام خواهد شد. علاوه بر این لاپاراسکوپی برای تشخیص موارد زیر مورد استفاده قرار خواهد گرفت:
- آندومتریوز: اگر علائم آندومتریوز با استفاده از دارو برطرف نگردید در این شرایط استفاده از لاپاراسکوپی تشخیصی توصیه می گردد. لاپاراسکوپ وسیله ای است که برای معاینه داخل لگن استفاده می شود. اگر بافت آندومتریوز حین لاپاراسکوپی مشاهده گردد در همان لحظه خارج می شود.
- فیبروم: فیبروم ها توده های خوش خیمی هستند که در رحم یا بیرون رحم یافت می شوند. اغلب فیبروم ها مشکلاتی را به لحاظ بدخیمی به همراه ندارند. فیبروم سبب بروز درد و خونریزی سنگین می شود. در برخی موارد با استفاده از لاپاراسکوپی می توان اقدام به برداشت فیبروم نمود.
- کیست تخمدان: برخی خانم ها در تخمدان های خود کیست دارند. کیست تخمدان اغلب بدون درمان از بین می رود اما در صورتی که چنین نشود و اندازه کیست تغییر کند با استفاده از لاپاراسکوپی می توان آن را خارج ساخت.
- بارداری خارج از رحم: لاپاراسکوپی به منظور رفع بارداری خارج از رحم نیز مورد کاربرد قرار دارد.
- اختلالات مربوط به کف لگن: با استفاده از روش لاپاراسکوپی می توان مشکلاتی مانند بی اختیاری ادراری و پرولپس ارگان لگن را برطرف ساخت.
- سرطان: برخی انواع سرطان ها با استفاده از لاپاراسکوپی قابل برداشت هستند.
لاپاراسکوپی: نحوه انجام
لاپاراسکوپی با استفاده از بیهوشی جنرال انجام می شود. این نوع از بیهوشی سبب می شود حین انجام جراحی در حالت خواب قرار داشته باشید. در برخی موقعیت ها نیز ممکن است به جای بیهوشی جنرال از بیهوشی موضعی به منظور انجام لاپاراسکوپی استفاده شود. این نوع از بیهوشی سبب می شود شما از ناحیه کمر به پایین احساس درد نداشته باشید.
پس از دریافت بیهوشی برش کوچکی در زیر ناف یا سایر بخش های شکم ایجاد می شود. لاپاراسکوپ از طریق این برش وارد می گردد. در طول انجام این روش شکم با استفاده از گاز پر می شود. پر بودن شکم با استفاده از گاز وضوح بهتری را از اجزای داخلی شکم فراهم می کند. دوربینی که به لاپاراسکوپ متصل می باشد امکان مشاهده ارگان های لگن را روی صفحه مانیتور فراهم می آورد. برای ورود سایر ابزارهای جراحی ممکن است برش های کوچک دیگری نیز ایجاد شود. ممکن است ابزاری به نام مانیپولاتور رحم از طریق واژن و دهانه رحم وارد رحم می شود.
بعد از لاپاراسکوپی ابزارها و بیشتر گاز وارد شده خارج می گردد. برش های کوچک بسته می شود. بیمار به اتاق ریکاوری منتقل می گردد. ممکن است تا چند ساعت بعد از جراحی احساس خواب آلودگی وجود داشته باشد. احساس تهوع حاصل از بیهوشی نیز ممکن است وجود داشته باشد. اگر لاپاراسکوپی به صورت سرپایی انجام شده باشد شما باید مدتی در اتاق ریکاوری بمانید تا بدون کمک قادر به ایستادن باشید. در موارد پیچیده مانند هیسترکتومی که به شیوه لاپاراسکوپیک انجام می شود نیاز به بستری شدن چند ساعته در بیمارستان وجود دارد.
لاپاراسکوپی: دوره نقاهت
چند روز بعد از جراحی ممکن است احساس خستگی و ناراحتی داشته باشید. لوله ای که حین جراحی در گلوی شما قرار داده می شود تا به تنفس شما کمک کند ممکن است سبب گلو درد شود. در این شرایط می توانید کمی آب نمک قرقره کنید. احساس درد در شانه ها یا کمر طبیعی می باشد. این درد در اثر مقدار اندکی از گازی است که در طول لاپاراسکوپی از بدن خارج نگردیده است. این درد ظرف چند ساعت تا چند روز بعد از لاپاراسکوپی از بین خواهد رفت. اگر چند روز بعد از جراحی احساس درد و تهوع از بین نرفت یا حتی تشدید گردید فورا با متخصص زنان خود تماس حاصل فرمایید.
برای بازگشت به فعالیت های روزانه پس از انجام لاپاراسکوپی باید با متخصص زنان خود مشورت کنید. در مواردی که لاپاراسکوپی خفیف باشد ظرف 1 تا 2 روز بعد می توانید به فعالیت های روزمره خود بازگردید اما در مواردی مانند هیسترکتومی که به روش لاپاراسکوپی انجام می شود این مدت زمان بیشتر می شود و شما باید از انجام فعالیت ها و ورزش های سنگین اجتناب کنید.
در صورت بروز علائم زیر بعد از لاپاراسکوپی با متخصص زنان خود تماس حاصل فرمایید:
- تب
- درد شدید
- خونریزی سنگین واژینال
- قرمزی، تورم یا ترشح از محل برش
- غش کردن
- ناتوانی در تخلیه ادرار
