تک کلیه ای و شرایط آن
تک کلیه ای وضعیتی است که در آن فرد تنها یک کلیه داشته یا یکی از آن ها سالم است. به طور کلی، افراد تک کلیه ای زندگی طبیعی دارند. با این حال، این افراد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری کلیوی هستند. سه دلیل مهم برای وضعیت تک کلیه ای وجود دارد:
- نقایص مادرزادی. افراد مبتلا به آژنزی کلیه با یک کلیه متولد می شوند. افراد مبتلا به دیسپلازی کلیه دو کلیه دارند اما یکی از آن ها کارکردی ندارد. بسیاری از افراد مبتلا به آژنزی یا دیسپلازی کلیه تا زمانی که عکس برداری با اشعه ایکس، سونوگرافی یا جراحی انجام ندهند از اینکه یک کلیه دارند مطلع نیستند.
- برداشتن کلیه با جراحی. در برخی موارد برای درمان سرطان یا بیماری دیگری یکی از کلیه ها با جراحی برداشته می شود. هنگامی که کلیه برای درمان بیماری یا اهدا برداشته می شود، کلیه به همراه حالب خارج می گردد.
- اهدا کلیه. تعداد زیادی از افراد کلیه خود را برای پیوند به افراد خانواده که کلیه خود را از دست داده اند، اهدا می کنند.
تست های مورد نیاز در افراد تک کلیه ای
تست آلبومینوری
آلبومینوری افزایش سطح پروتئین آلبومین در ادرار است. آلبومین همانند یک اسفنج مایع اضافی بدن را به داخل خون می کشد؛ جایی که این مایع اضافی از طریق کلیه ها برداشته می شود. اگر آلبومین وارد ادرار شود، خون توانایی جذب آب اضافی بدن را از دست می دهد. با این که افزایش سطح آلبومین ادرار در بسیاری از موارد علائمی ندارد، اغلب نشان دهنده افزایش احتمال بیماری کلیوی است.
تست دیپ استیک برای آلبومین
وجود آلبومین در ادرار با انجام تست دیپ استیک بر روی نمونه ادرار بررسی می شود. نمونه ادرار در ظرف مخصوصی جمع آوری شده و برای آنالیز به آزمایشگاه ارسال می گردد. در تست دیپ استیک، تکنسین آزمایشگاه یک نوار کاغذی شیمیایی را در داخل نمونه ادرار فرد قرار می دهد. در صورت وجود پروتئین در ادرار، پچ های موجود بر روی دیپ استیک تغییر رنگ می دهند.
اندازه گیری آلبومین و کراتینین
برای تایید آلبومینوری، اندازه گیری دقیق تری انجام می گیرد. یک نمونه ادرار یا جمع آوری 24 ساعته نمونه برای آنالیز به آزمایشگاه ارسال می گردد. در یک نمونه ادرار، آزمایشگاه میزان آلبومین و کراتینین را اندازه می گیرد. نتایج به صورت نسبت آلبومین به کراتینین گزارش می شوند. اگر نتیجه نشان دهنده بیش از 30 میلی گرم آلبومین به ازای هر گرم کراتینین باشد، یک مشکل وجود دارد. در نمونه ادرار 24 ساعته، آزمایشگاه تنها مقدار آلبومین موجود را اندازه گیری می کند. در نمونه 24 ساعته میزان دفع آلبومین بیش از 30 میلی گرم نشان دهنده آسیب کلیوی است. با این که هر دو تست کمک کننده هستند، نمونه ادرار تکی جمع آوری راحت تری در مقایسه با نمونه ادرار 24 ساعته دارد و برای تشخیص و بررسی بیماری کلیوی کافی است.
تست کاهش سرعت فیلتراسیون گلومرولی
برای این تست، از بیمار نمونه خون گرفته می شود تا میزان خونی که کلیه ها در هر دقیقه تصفیه می کنند اندازه گیری شود؛ این تخمین سرعت فیلتراسیون گلومرولی نام می گیرد. نتایج حاصل از این تست بدین صورت گزارش می شوند: سرعت فیلتراسیون گلومرولی 90 یا بالاتر در محدوده نرمال است، سرعت فیلتراسیون گلومرولی زیر 90 نشان دهنده آسیب کلیوی است، سرعت فیلتراسیون گلومرولی 15 یا کمتر از آن نشان دهنده نارسایی کلیه می باشد.
نظارت بر فشار خون بالا
فشار خون نیرویی است که خون هنگامی که از قلب پمپ می شود به دیواره های عروق خونی وارد می کند. این عروق خونی همان سرخرگ ها هستند. فشار خون بالا یا همان هایپرتانسیون افزایش میزان نیرویی است که خون هنگام حرکت در عروق خونی به آن ها وارد می کند. فشار خون با دو عدد گزارش می شود: عدد اول فشار سیستولی است و نشان دهنده میزان فشار حین ضربان قلب و ورود آن به داخل رگ ها است. عدد دوم فشار دیاستولی را نشان می دهد که میزان فشار حین استراحت قلب و ریلکس شدن عروق خونی بین ضربان ها است. فشار خون طبیعی 80/120 است. در مواردی که فشار سیستولی 120 تا 139 بوده و فشار دیاستولی 80 تا 89 باشد وضعیت پیش از هایپرتانسیون در نظر گرفته می شود. در فشار خون بالا، فشار سیستولی 140 یا بالاتر و فشار دیاستولی 90 یا بالاتر است.
فشار خون بالا به عروق خونی کلیه ها آسیب می رساند و توانایی عملکرد مناسب آن ها را کاهش می دهد. کلیه های آسیب دیده توانایی کمتری در دفع نمک و مایع دارند، فشار خون بالاتر رفته و یک چرخه خطرناک شکل می گیرد.
