هایپرپلازی خوش خیم پروستات وضعیتی در مردان است که در آن غده پروستات بدون سرطانی شدن بزرگ می شود. این بیماری همچنین هایپرتروفی خوش خیم پروستات یا انسداد خوش خیم پروستات نیز نام می گیرد. پروستات در حالی که سن مرد افزایش می یابد، دو مرحله رشد را سپری می کند. اولین مرحله در اوایل بلوغ رخ می دهد؛ زمانی که اندازه پروستات دو برابر می شود. مرحله بعدی رشد از سن حدود 25 سالگی آغاز می شود و در تمام عمر فرد ادامه می یابد. بزرگی پروستات اغلب در فاز دوم رشد، اتفاق می افتد. همچنان که پروستات بزرگ می شود، مجرای ادرار را تحت فشار قرار می دهد و دیواره مثانه نیز ضخیم تر می گردد. در نهایت، مثانه ضعیف شده و توانایی تخلیه کامل خود را از دست می دهد در نتیجه مقداری ادرار در مثانه باقی می ماند. تنگ شدن مجرای ادرار و احتباس ادراری (عدم توانایی تخلیه کامل مثانه) موجب مشکلاتی مرتبط با بزرگی پروستات می گردد.
علل بزرگی پروستات
علت هایپرپلازی خوش خیم پروستات به خوبی مشخص نشده است؛ با این حال، این عمدتا در مردان مسن دیده می شود. بزرگی پروستات در مردانی که بیضه های آن ها قبل از بلوغ برداشته شده است، رخ نمی دهد. به همین دلیل، برخی محققین معتقدند که فاکتورهای مرتبط با افزایش سن و بیضه ها ممکن است موجب هایپرپلازی خوش خیم پروستات شوند. مردان در تمام عمر خود تستوسترون (هورمون مردان) و مقدار کمی استروژن (هورمون زنانه) تولید می کنند. همچنان که سن آن ها بالا می رود، مقدار تستوسترون فعال در خون آن ها کاهش می یابد که میزان بالایی از استروژن را بر جای می گذارد. مطالعات علمی نشان می دهند که هایپرپلازی خوش خیم پروستات ممکن است در اثر میزان بالای استروژن در داخل پروستات ایجاد شود که فعالیت موادی که رشد سلولی پروستات را تحریک می کنند، را افزایش می دهد. تئوری بعدی بر روی دی هیدروتستوسترون متمرکز است؛ هورمون مردانه ای که نقش مهمی در رشد و تکامل پروستات دارد. برخی تحقیقات نشان داده اند که حتی با افت سطح تستوسترون در خون، مردان مسن به تولید و تجمع سطح بالایی از هورمون دی هیدروتستوسترون در پروستات ادامه می دهند. این تجمع ممکن است موجب ادامه یافتن رشد سلول های پروستات گردد.
علائم بزرگی پروستات
علائم مجاری ادراری تحتانی که نشان دهنده هایپرپلازی خوش خیم پروستات هستند عبارتند از:
- تکرر ادرار. ادرار کردن به دفعاتی که از نظر بیمار زیاد ارزیابی می شود.
- فوریت ادرار. عدم توانایی به تاخیر انداختن دفع ادرار
- مشکل در آغاز ادرار کردن
- جریان ادرار ضعیف یا بریده بریده
- چکه کردن ادرار در انتهای آن
- شب ادراری. نیاز به دفع ادرار هنگام خواب شبانه
- احتباس ادراری
- بی اختیاری ادرار. ادرار کردن ناگهانی
- درد بعد از انزال یا حین ادرار کردن
علائم بزرگی پروستات اغلب در اثر انسداد مجرای ادراری و یا فعالیت بیش از حد مثانه به منظور عبور دادن ادرار از محل انسداد ظاهر می شوند. اندازه پروستات همیشه تعیین کننده شدت انسداد یا علائم نیست. برخی مردان با پروستات بسیار بزرگ انسداد محدود و علائم اندکی دارند؛ در حالی که برخی دیگر چندان دچار بزرگی پروستات نشده اما انسداد و علائم شدیدی ظاهر می سازند. برخی مواقع مردان تا زمانی که قادر به ادرار کردن نیستند، از وجود انسداد آگاه نخواهند بود (احتباس ادراری حاد). این وضعیت در اثر مصرف داروهای بدون نسخه سرما خوردگی یا آلرژی ایجاد می شود که حاوی ضد احتقان هایی چون سودوافدرین و اکسی متازولین هستند. یکی از عوارض جانبی این داروها این است که از ریلکس شدن دهانه مثانه و آزاد شدن ادرار جلوگیری می نمایند. داروهای حاوی آنتی هیستامین همانند دیفن هیدرامین انقباض عضلات مثانه را ضعیف کرده و موجب احتباس ادراری، به سختی ادرار کردن و درد حین ادرار کردن می شود. زمانی که بیمار دچار انسداد نسبی مجرای ادرار است، مصرف الکل، هوای سرد و بی تحرکی برای مدت طولانی نیز موجب احتباس ادراری می شوند و نیز در مواقعی که شخص دفع ادرار را به تعویق می اندازد ممکن است دچار احتباس ادراری شود.
