سوء هاضمه عملکردی یک اصطلاح پزشکی برای وضعیتی است که بیمار به ناراحتی معده یا درد یا ناراحتی در بالای شکم نزدیک به دنده ها مبتلا می شود. سوء هاضمه عملکردی اغلب در طول زمان بازمی گردد. این مشکل گوارشی به علت یک بیماری زمینه ای ایجاد می شود. در هر حال، تعیین علت دقیق سوء هاضمه عملکردی در بیشتر موارد ممکن نیست.
درمان سوء هاضمه عملکردی:
تشخیص سوء هاضمه عملکردی برای برخی افراد ممکن است یک راه کمکی بوده و برای برخی دیگر ناامید کننده باشد. اگر نگرانی هایی در مورد علائم سوء هاضمه عملکردی دارید می توانید با پزشک خود صحبت کنید. اگر به اختلالات خلق و خو مانند افسردگی یا اضطراب دچار هستید، پزشک شما را به یک متخصص اعصاب و روان ارجاع می دهد.
- رژیم غذایی. درد ناشی از سوء هاضمه عملکردی در برخی افراد بعد از اعمال تغییراتی در رژیم غذایی کاهش می یابد:
- پرهیز از خوردن غذاهای پرچرب که سرعت تخلیه معده را کند کرده و علائم سوء هاضمه عملکردی را تشدید می کنند.
- خوردن غذای کمتر در تعداد وعده های بیشتر (5 تا 6 وعده غذایی) به جای خوردن غذای زیاد در سه وعده
- پرهیز از خوردن غذاهایی که علائم سوء هاضمه عملکردی را تشدید می کنند. در هر حال، بدون مشورت با پزشک مصرف گروه های غذایی مهم را کنار نگذارید.
- داروهای کاهنده اسید. علائم سوء هاضمه عملکردی در برخی افراد با مصرف داروهای کاهنده اسید معده بهبود می باید. این داروها برای درمان سوء هاضمه عملکردی عبارتند از:
- مهارکننده های پمپ پروتون بیش از سایر داروهای کاهنده اسید در رفع درد ناشی از سوء هاضمه عملکردی موثر هستند. امپرازول، اس امپرازول، لانزوپرازول، دکس لانزوپرازول، پنتوپرازول و رابپرازول از جمله این داروها هستند.
- مهار کننده های هیستامین در مقایسه با مهار کننده های پمپ پروتون اثرگذاری مناسبی برای درمان سوء هاضمه عملکردی ندارند. رانیتیدین، فاموتیدین، سایمتیدین و نیزاتیدین از جمله این داروها هستند.
- آنتی اسید ها معمولا کمکی به بیماران مبتلا به سوء هاضمه عملکردی نمی کنند. آلومینیوم هیدروکسید و منیزیم هیدروکسید از جمله این داروها هستند.
- درمان هلیکوباکتر پیلوری. اگر عفونت هلیکوباکتر پیلوری و زخم معده در شما تشخیص داده شود، درمان این عفونت می تواند در کاهش علائم سوء هاضمه عملکردی موثر باشد. اگر تست هلیکوباکتر پیلوری مثبت است اما زخم معده ندارید، در مورد دریافت درمان سوء هاضمه عملکردی با متخصص گوارش مشورت نمایید. در این موارد، درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری معمولا کمکی به رفع علائم سوء هاضمه عملکردی نمی کند.
- داروهای مسکن. دوز کم از داروهای ضد افسردگی می تواند به کاهش علائم سوء هاضمه عملکردی کمک کند حتی اگر شما دچار افسردگی نشده باشید. یکی از رایج ترین ضد افسردگی ها، ضد افسردگی های سه حلقه ای هستند. این دسته دارویی هنگامی که در دوز کم مصرف می شود می تواند درد ناشی از سوء هاضمه عملکردی را کاهش دهد. دوز مورد استفاده از این داروها برای درمان سوء هاضمه عملکردی بسیار کمتر از دوز آن ها برای درمان افسردگی است. آمی تریپتیلین و دزیپرامین از جمله این داروها هستند.
- مسکن های غیر نسخه ای مانند آسپیرین، ایبوپروفن و ناپروکسن معمولا کمک کننده نیستند و در واقع علائم سوء هاضمه عملکردی را تشدید می کنند.
- مسکن های نسخه ای مانند کدئین، هیدروکودون یا اکسی کدون معمولا برای استفاده طولانی مدت در درمان سوء هاضمه عملکردی توصیه نمی شوند. این داروها عوارض جانبی داشته و اعتیاد آور هستند.
دکتر معصومه علی اکبرزاده
متخصص داخلی
دكتر معصومه علي اكبرزاده متخصص داخلی از دانشگاه علوم پزشکی مشهد، دکتر معصومه علی اکبرزاده عضو انجمن متخصصین گوارش و کبد ایران می باشند.
