مروری بر درمان آندومتریوز
آندومتریوز شرایطی است که در آن بافت داخلی رحم در خارج از رحم رشد می کند. این بافت آندومتریوم نام دارد. به انتشار بافت آندومتریوم در خارج از رحم آندومتریوز گفته می شود. احتمال بروز این بیماری در تخمدان ها، لوله های فالوپ، روده و نواحی اطراف رحم زیاد است. برخی خانم های مبتلا به این بیماری علائمی ندارند حال آنکه برخی دیگر علائمی مانند درد یا دشواری در باردار شدن را تجربه می کنند. درمان آندومتریوز مشخص نیست اما برخی گزینه ها برای کنترل علائم آندومتریوز وجود دارد. انتخاب بهترین گزینه درمان آندومتریوز به شرایط بیمار بستگی دارد.
گزینه هایی که در درمان آندومتریوز وجود دارد عبارت است از: داروهای ضد درد، هورمون درمانی و جراحی. در ادامه به گزینه های مربوط به درمان آندومتریوز از طریق جراحی می پردازیم. تحقیقات نشان می دهد برخی جراحی ها در درمان آندومتریوز امیدواری هایی را به همراه داشته است. در مواردی که علائم آندومتریوز شدید باشد جراحی به عنوان گزینه ای برای درمان آندومتریوز پیشنهاد می شود. در طول جراحی نواحی آندومتریوز ارزیابی می شود و اندازه و شدت بیماری توسط متخصص زنان برآورد می گردد. همزمان پچ های آندومتریوز نیز می تواند خارج گردد. در گزینه هایی که برای درمان آندومتریوز به شیوه جراحی وجود دارد بیمار باید به درستی توجیه گردد زیرا نتایج برخی جراحی ها بر توان بارداری افراد تاثیر می گذارد. بر حسب شرایط بیمار یکی از رویکردهای زیر برای درمان آندومتریوز به شیوه جراحی توصیه خواهد شد:
- لاپاراسکوپی: در درمان آندومتریوز به شیوه لاپاراسکوپیک با استفاده از گازی بی ضرر فضای داخلی شکم متسع می گردد و از ابزاری مجهز به نور به نام لاپاراسکوپ برای رویت داخل شکم استفاده می شود. به منظور وارد کردن لاپاراسکوپ تنها برش کوچکی روی شکم ایجاد می شود. برای برداشتن توده های آندومتریوز جراح متخصص زنان حداقل دو یا چند برش روی شکم ایجاد می کند و سپس لیزر یا سایر ابزار جراحی را به منظور برداشتن توده ها وارد شکم خواهد کرد. ممکن است ضایعات با استفاده از حرارت و از بین بردن عروق خونی بدون نیاز به بخیه تبخیر شده و از بین بروند. هدف کلی درمان آندومتریوز بدون کمترین آسیب به بافت های اطراف می باشد. اگر چه درد ناشی از آندومتریوز بعد از مدت کوتاهی پس از جراحی ممکن است عود کند اما برداشتن ضایعات عمیق می تواند تا مدت بیشتری درد ناشی از آندومتریوز را از بین برد. برخی شواهد نشان داده است رویکرد لاپاراسکوپیک در درمان آندومتریوز در خانم هایی موثر است که به آندومتریوز متوسط مبتلا هستند.
- لاپاراتومی: در این روش درمان آندومتریوز، جراح اقدام به برداشتن پچ های آندومتریوز می کند. در طول این روش ممکن است جراح اقدام به برداشتن رحم کند. برداشتن رحم هیسترکتومی نامیده می شود. اگر تخمدان ها دچار آندومتریوز شده و آسیب شدیدی دیده باشند احتمال برداشتن تخمدان و لوله های فالوپ همراه با رحم وجود دارد. این فرایند هیسترکتومی توتال و سالپینگو-اوفورکتومی دو طرفه خوانده می شود. تا حد امکان جراح سعی بر حفظ تخمدان ها خواهد داشت زیرا تخمدان ها نقش مهمی در سلامت کلی زنان به عهده دارند. متخصصین زنان این نوع جراحی را به عنوان آخرین گزینه در درمان آندومتریوز عنوان می کنند. انجام هیسترکتومی و یا سالپینگو-اوفورکتومی تضمین نمی کند که ضایعات آندومتریوز عود نخواهند کرد. هنوز احتمال عود علائم آندومتریوز در برخی خانم ها وجود دارد.
- جراحی به منظور قطع اعصاب لگنی: اگر درد در مرکز شکم واقع شده باشد متخصص جراح زنان ممکن است قطع اعصاب لگنی را برای کاهش درد آندومتریوز عنوان کند. قطع اعصاب لگنی می تواند به شیوه لاپاراسکوپی و لاپاراتومی انجام شود. برای قطع اعصاب لگنی دو رویکرد وجود دارد:
- در این روش اعصاب مرتبط با رحم قطع می گردد. تحقیقات نشان داده است این روش در تخفیف دردهایی موثر است که در مرکز شکم روی می دهند.
- قطع عصب رحمی به شیوه لاپاراسکوپیک روش دیگری است که در درمان آندومتریوز مورد توجه قرار دارد. در این روش اعصاب رباط هایی که رحم را محافظت می کند قطع می گردد. تحقیقات نشان داده است این روش در مقایسه با انجام لاپاراسکوپی تنها در تخفیف درد آندومتریوز چندان موثر نمی باشد. به همین دلیل این روش عموما برای درمان درد آندومتریوز توصیه نمی شود.
انجمن زنان و زایمان آمریکا گزارش کرده است که در چندین مورد از کارآزمایی های بالینی نشان داده شده است که استفاده از این روش ها در تخفیف درد آندومتریوز چندان موثر نبوده است. بنابراین در توصیه های این انجمن استفاده از این روش ها برای درمان آندومتریوز توصیه نمی شود.
