نام ژنریک:

• فنی توئین

نام لاتین:

• Phenytoin

نام تجاری:

• ®Dilantin
• ®Originally
• ® Dilanti

گروه دارویی- درمانی:

• از مشتقات هیدانتوئین  
• ضد تشنج و ضد صرع

طبقه بندی در بارداری:

• گروه D

اشکال دارویی:

• کپسول: 100 میلی گرم
• تزریقی: 50 میلی گرم بر میلی لیتر
• سوسپانسیون: 30 میلی گرم بر 5 میلی لیتر، 125 میلی گرم بر 5 میلی لیتر

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• تشنج جنرالیزه تونیک- کلونیک، استاتوس اپی لپتیکوس، تشنج نورولپتیک

بالغین:

ابتدا فنی توئین به صورت تزریق وریدی با دوز 10 تا 15 میلی گرم بر کیلوگرم آغاز می شود. حداکثر سرعت انفوزیون فنی توئین در استاتوس اپی لپتیکوس 50 میلی گرم بر دقیقه می باشد. دوز خوراکی فنی توئین در آغاز ابتدا 1 گرم روزانه در سه دوز منقسم می باشد. دوز نگهدارنده فنی توئین 300 میلی گرم خوراکی روزانه در سه دوز منقسم  یا یک دوز واحد می باشد.

کودکان:

فنی توئین در اطفال در درمان استاتوس اپی لپتیکوس به کار می رود. ابتدا 15 میلی گرم بر کیلوگرم آمپول فنی توئین به صورت انفوزیون وریدی آهسته با سرعت 50 میلی گرم در دقیقه تجویز می شود. دوز خوراکی فنی توئین 15 میلی گرم بر کیلوگرم، رزوانه هر 8 تا 12 ساعت می باشد. دوز نگهدارنده فنی توئین 4 تا 8 میلی گرم بر کیلوگرم روزانه هر 12 ساعت است.

• دردهای نوروتیک

بالغین:

200 تا 600 میلی گرم فنی توئین خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود.

• دیس ریتمی های بطنی مقاوم به لیدوکائین

بالغین:

در 14 ساعت اول فنی توئین به مقدار یک گرم خوراکی در دوزهای منقسم تجویز می شود. سپس به طور روزانه 500 میلی گرم فنی توئین خوراکی یا 250 میلی گرم امپول فنی توئین وریدی در مدت 5 دقیقه تجویز می شود.

کودکان:

روزانه 3 تا 8 میلی گرم بر کیلوگرم فنی توئین خوراکی یا وریدی یا روزانه 250 mg/m² به صورت منقسم تجویز می شود.

مکانیسم اثر:

• فنی توئین موجب تثبیت غشای نورون ها و محدود نمودن فعالیت کانون تشنج می شود. مکانیسم اثر فنی توئین افزایش خروج سدیم و کاهش ورود آن به سلول های عصبی است.

فارماکوکینتیک:

• جذب گوارشی فنی توئین کند است.
• فنی توئین در بدن به طور گسترده توزیع می شود.
• فی توئین در کبد متابولیزه شده و از طریق ادرار دفع می گردد.
• نیمه عمر فنی توئین حدود 20 ساعت است.
• فنی توئین ساخت و ترشح کلاژناز توسط فیبروبلاست های پوست را مهار می کند.

نکات با اهمیت:

• بیماران آسیایی ممکن است در نتیجه تاثیر فنی توئین دچار واکنش پوستی جدی شوند. اما احتمال بروز این واکنش ضعیف است. بنابراین بهتر است قبل از مصرف فنی توئین تست خونی انجام شود تا ریسک بروز واکنش پوستی در بیمار بررسی شود.
• علائم اوردوز فنی توئین عبارت است از دست رفتن تعادل، لرزه، سفتی و ضعف ماهیچه ها، تهوع، استفراغ، احساس سبکی در سر، غش و تنفس آهسته. به خاطر داشته باشید اوردوز فنی توئین می تواند کشنده باشد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت به فنی توئین
• برادیکاردی سینوسی
• بلوک دهلیزی بطنی و S A
• سندرم استوک آدامز

موارد احتیاط:

• پورفیری
• دیابت شیرین
• هایپوتنشن
• سابقه افسردگی و وجود افکار خودکشی
• فقر ویتامین دی و هر گونه عاملی که سبب تضعیف استخوان ها می شود
• اختلال شدید عملکرد کبدی یا کلیوی
• تضعیف تنفسی
• انفارکتوس میوکاردیال
• سالمندان

تداخلات دارویی:

تداخلات داروی فنی توئین عبارت است از:

• فنی توئین اثر دیژیتال های قلبی، کنتراسپتیوهای خوراکی و اسید فولیک را کاهش می دهد.
• فنیل بوتازون، دی سولفیرام، INH و کلرامفنیکل سطح خونی فنی توئین را کاهش می دهد.
• سایر داروهای دپرشنت سیستم عصبی مرکزی، سمیت عصبی فنی توئین را تشدید می کند.
• آنتی اسیدها جذب فنی توئین را کاهش می دهد.
• تتراسایکلین ها متابولیسم فنی توئین را افزایش می دهد.
• فنی توئین با اثرات ضد انعقادی های خوراکی تداخل دارد.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی فنی توئین عبارت است از:

• CNS: سردرد، بی خوابی، سرگیجه، آتاکسی (ناهماهنگی در حرکت عضلات)، پرش عضلانی، تحریک پذیری، لکنت زبان، از دست رفتن تعادل، حرکات غیر نرمال چشم ها.
• GI: تهوع، استفراغ، خشکی دهان، هایپرپلازی لثه ها، یبوست.
• Blood: آگرانولوسیتوز، لکوپنی، ترومبوسیتوپنی، آنمی مگالوبلاستیک، پان سیتوپنی.
• Derm: درماتیت، نکروز اپیدرم، راش جلدی، هیرسوتیسم. FLE، سندرم استیون جانسون، حساسیت به نور، درماتیت پورپوریک.
• Other: هایپرگلایسمی، لنفوآدنوپاتی، دو بینی، هپاتیت، استئومالاسی، پری ارتریت ندوزا

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف فنی توئین در بارداری: اثر فنی توئین بر جنین حیوانی مرگ، اختلال در رشد و ناهنجاری های رفتاری را نشان داده است. داده های کنترل شده ای در مورد بارداری انسان در دست نیست. در خانم های باردار مبتلا به صرع استفاده از فنی توئین با افزایش احتمال بروز ناهنجاری های مادرزادی ارتباط دارد. فنی توئین نباید در دوران بارداری استفاده شود مگر آن که مزایای مصرف فنی توئین بر خطرات احتمالی که جنین را تهدید می کند غالب باشد.
• مصرف فنی توئین در شیردهی: عوارض فنی توئین در شیردهی چندان مشخص نیست و به طور کلی استفاده از فنی توئین در دوران شیردهی توصیه نمی شود. مقادیر اندکی از فنی توئین در شیر مادر یافت شده است. شیردهی در طول مونوتراپی با فنی توئین به نظر نمی رسد مشکلاتی را در رشد نوزاد به همراه داشته باشد. اما در صورت درمان ترکیبی فنی توئین با سایر داروهای اعصاب احتمال افزایش خواب آوری یا علائم انزوا در نوزاد وجود دارد. 

توجهات پزشکی - پرستاری:

• سطح خونی فنی توئین را در سطوح درمانی 7،5  تا 20 میکروگرم بر میلی لیتر حفظ کنید. سطح سمی فنی توئین 30 تا 50 میکروگرم بر میلی لیتر می باشد.
• برای سطح سرمی فنی توئین باید حداقل یک هفته از شروع تجویز فنی توئین گذشته باشد.
• در طول درمان با فنی توئین نوع تشنج را مورد بررسی قرار دهید.
• وقوع راش های ناشی از نکروز اپیدرمال و سندرم استیون جانسون هشداری برای قطع مصرف فنی توئین می باشد.
• نشانه های تب، لنفوآدنوپاتی و راش جلدی ممکن است در اثر حساسیت به فنی توئین ایجاد شود. که سه تا دوزاده هفته پس از شروع درمان حاصل می گردد.
• در طول درمان با فنی توئین بیمار را از نظر وضعیت ذهنی مورد بررسی قرار  دهید.
• در طول درمان با فنی توئین وضعیت تنفسی بیمار را از نظر تعداد، عمق، ریتم و الگوی تنفسی بررسی کنید.
• در طول درمان با فنی توئین به نشانه های دیسکرازی خون (تب، گلودرد، پتشی، راش، زردی) توجه کنید.
• در طول درمان با فنی توئین این موارد را چک کنید: سی بی سی (نوتروفیل، سلول های سفید خون)، آلبومین، تست های عملکرد تنفسی.
• قبل از مصرف سوسپانسیون فنی توئین بطری آن را به خوبی تکان دهید.
• برای رقیق کردن فرم وریدی فنی توئین از آب مقطر استفاده کنید. قبل از تزریق، خط وریدی را با NS شستشو دهید.

توجهات بیمار - خانواده:

• فنی توئین باید مطابق با دستور پزشک با دوز تعیین شده مصرف شود. از قطع ناگهانی فنی توئین اجتناب کنید.
• برای کاهش عوارض گوارشی فنی توئین آن را با غذا مصرف کنید.
• بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید. به هایپرپلازی لثه توجه کرده و تحت نظر دندان پزشک باشید.
• قبل از مصرف سوسپانسیون فنی توئین باید بطری را به خوبی تکان دهید.
• رنگ ادرار در طول درمان با فنی توئین ممکن است صورتی شود.
• در طول درمان با فنی توئین از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری نیاز دارد اجتناب کنید.
• مصرف الکل، داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی و سایر داروهای غیر نسخه ای همزمان با فنی توئین خودداری کنید. الکل می تواند مقدار فنی توئین در خون را افزایش دهد و ریسک بروز تشنج را به دنبال داشته باشد.
• در طول درمان با فنی توئین نشانه های آلرژی، آنافیلاکسی را فورا گزارش کنید.
• فنی توئین اثر برخی داروهای ضدبارداری را کاهش می دهد. بنابراین بهتر است از روش های کنترل بارداری غیرهورمونی نیز برای پیشگیری از بارداری بهره گیرید.

شرایط نگهداری دارو:

• فنی توئین باید در دمای 15 تا 30 درجه سانتی گراد دور از نور نگاهداری کرد.