برای کنترل درد زایمان دو نوع عمده دارو وجود دارد: 1) داروهای ضد درد 2) داروهای بی حسی در زایمان. داروهای ضد درد از میزان درد کاسته اما بر از بین رفتن حس درد و حرکات ماهیچه ای تاثیری ندارد. داروهای ضد درد سیستمیک دسته دارویی به نام اوپیوئیدها می باشد. این داروها سبب از دست رفتن هوشیاری نمی شود. این داروها به صورت تزریق وریدی استفاده می گردد. عوارض جانبی داروهای ضد درد سیستمیک عبارت است از احساس خواب آلودگی و دشواری در تمرکز کردن. اپیوئیدها ممکن است بر تنفس و ضربان قلب جنین نیز به مدت کوتاهی تاثیر بگذارد. ممکن است نوزاد به هنگام تولد کمی خواب آلود باشد و این امر شیردهی به او را دشوار می سازد. در ساعات قبل از زایمان نیز نمی توان از ضد دردهای سیستمیک استفاده نمود. نیتروس اکساید گازی بدون بو و مزه می باشد که به عنوان ضد درد در زایمان در برخی بیمارستان ها وجود دارد. این دارو به کاهش اضطراب کمک کرده و سبب می شود درد به طور مناسبی تحمل شود. نیتروس اکساید همراه با اکسیژن به طریق استنشاقی و با کمک ماسک مصرف می گردد. اگر نیتروس اکساید 30 ثانیه قبل از شروع انقباضات استنشاق شود بهترین تاثیر را خواهد داشت. استفاده از این گاز برای مادر و جنین بی خطر می باشد. در برخی موارد حین تنفس گاز ممکن است احساس تهوع ایجاد شود که ظرف چند دقیقه این احساس برطرف می گردد. بی حسی موضعی دسته دیگری از داروها است که به عنوان بی حسی در زایمان استفاده می شود. روش موضعی بی حسی در زایمان مانع از بروز درد در بخش هایی از بدن می گردد. به منظور بی حسی در زایمان از نوع موضعی داروی بی حسی در نواحی اطراف ولو، واژن و پرینئوم تزریق می گردد تا درد در این نواحی از بین رود. در صورتی که برای پیشبرد زایمان به انجام اپیزیوتومی نیاز باشد از این روش بی حسی در زایمان استفاده خواهیم کرد. این روش بی حسی در زایمان درست قبل از زایمان انجام می شود. به ندرت خانم های باردار به داروی به کار رفته در این روش بی حسی در زایمان حساسیت نشان می دهند. احتمال تاثیر این روش بی حسی در زایمان بر نوزاد نیز بسیار اندک می باشد. بی حسی در زایمان همچنین می تواند به صورت منطقه ای انجام شود. در این روش بی حسی در زایمان از داروهایی برای انسداد درد در بخش پایینی بدن از کمر به پایین استفاده می شود. بی حسی در زایمان از نوع اپیدورال و اسپینال همچنین ترکیبی از هر دو روش از جمله گزینه های بی حسی در زایمان می باشد. داروهای به کار رفته در این روش بی حسی در زایمان ترکیبی از برخی داروها همراه با ضد دردهای اوپیوئیدی است. این روش بی حسی در زایمان می تواند به صورت تزریق تک دوز و یا از طریق کاتتر وارد بدن گردد. بی حسی در زایمان به روش اپیدورال بیشتر مورد مصرف قرار دارد. در این روش بی حسی در زایمان هشیاری فرد برقرار است اما احساس در بخش پایینی بدن از بین می رود. در این شرایط مادر قادر خواهد بود تا برای خروج جنین فشار وارد کند. اگر بی حسی در زایمان از نوع اپیدورال در سزارین استفاده شود دوز داروی مصرفی افزایش خواهد یافت. به هنگام بی حسی در زایمان از نوع اپیدورال می توانید حرکت کنید اما قادر به راه رفتن نخواهید بود و نسبت به انقباضات هوشیاری خواهید داشت. استفاده از اوپیوئید در بی حسی در زایمان از نوع اپیدورال جنین را در خطر تغییراتی در ضربان قلب، مشکلات تنفسی، خواب آلودگی، کاهش تون ماهیچه ای و کاهش شیردهی قرار می دهد اما این عوارض کوتاه مدت می باشد. افت فشار خون، تب، سردرد و زخم از دیگر عوارض بی حسی در زایمان از نوع اپیدورال می باشد. احتمال آسیب به نخاع یا اعصاب و یا اختلالات تنفسی شدید از عوارض بسیار نادر این نوع از بی حسی در زایمان می باشد. بی حسی در زایمان از نوع اسپینال همانند اپیدورال سبب می شود تا احساس درد در بخش پایینی بدن از بین رود. شروع تاثیرات این نوع بی حسی در زایمان بسیار سریع می باشد اما طول مدت آن نیز 1 تا 2 ساعت خواهد بود. بی حسی در زایمان از نوع اسپینال معمولا در سزارین انجام می شود و عوارض جانبی و خطرات این روش بی حسی در زایمان مشابه با بی حسی اپیدورال می باشد. ترکیب این دو روش در بی حسی در زایمان نیز نوعی بی حسی منطقه ای می باشد که ترکیبی از مزایای اسپینال و اپیدورال را همراه دارد. در این رویکرد بی حسی در زایمان تاثیرات سریع اسپینال به از بین رفتن سریع احساس درد کمک کرده و در ادامه تاثیرات اپیدورال به مدت بیشتری دوام پیدا می کند. در این رویکرد بی حسی در زایمان مقدار داروی به کار رفته کمتر می باشد.
بی حسی در زایمان از نوع جنرال احساس درد را به طور کامل از بین برده و سبب از دست رفتن هوشیاری فرد می گردد. این نوع از بی حسی در زایمان تنها در موارد اورژانسی استفاده می شود. دارو در این روش بی حسی در زایمان به صورت وریدی یا استنشاقی مصرف می گردد. پس از وقوع بیهوشی لوله تنفسی در دهان و نای کار گذاشته می شود تا تنفس تقویت گردد.
