سندرم تخمدان پلی کیستیک، رژیم، ورزش
سندرم تخمدان پلی کیستیک یا به اختصار PCO نوعی اختلال هورمونی است که در سنین باروری خانم ها را تحت تاثیر قرار می دهد. خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است پریودهای نامنظم و یا طولانی داشته باشند. سطح هورمون مردانه یا آندروژن در این افراد بالا است. تخمدان ها در این بیماری تعداد زیادی فولیکول می سازند که اغلب قادر به آزادسازی تخمک نیستند. از عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک می توان به ناباروری، ابتلا به دیابت دوران بارداری، یا فشار خون بالای دوران بارداری، سقط و زایمان زودرس، ابتلا به سندرم متابولیک، ابتلا به دیابت نوع دو، آپنه خواب و افسردگی اشاره کرد.
در تشخیص قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک باید اظهار داشت تستی برای تشخیص قطعی سندرم تخمدان پلی کیستیک وجود ندارد و احتمالا بررسی سابقه پزشکی فرد، بررسی روند قاعدگی و تغییرات وزنی می تواند به عنوان گام اول در نظر گرفته شود. معاینه فیزیکی نیز از موارد دیگری است که برای بررسی رشد بیش از حد موها، بروز آکنه و مقاومت به انسولین ضروری است.
برای تشخیص نهایی سندرم تخمدان پلی کیستیک، پزشک ممکن است معاینه فیزیکی انجام دهد تا وجود برخی توده ها یا سایر ناهنجاری ها را در یابد. برای اندازه گیری مقدار هورمون ها ممکن است آزمایش خون صورت پذیرد. همچنین افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک در خطر ابتلا به مقاومت انسولین قرار دارند از این رو اندازه گیری مقدار قند خون نیز می تواند در چکاپ های روتین افراد مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک مورد توجه قرار داشته باشد. پزشک همچنین برای بررسی ظاهر تخمدان و ضخامت بافت داخلی رحم ممکن است انجام سونوگرافی را توصیه کند.
تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک
اگر تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک در شما قطعی شود، به خاطر داشته باشید که به طور دوره ای باید برخی تست ها را انجام دهید:
- چکاپ دوره ای فشار خون، تست تولرانس گلوکز و مقدار کلسترول و تری گلیسرید
- غربالگری برای اضطراب و افسردگی (تخمدان پلی کیستیک و افسردگی)
- چکاپ برای بررسی آپنه خواب از نوع انسدادی: در این بیماری در اثر انسداد راه های فوقانی هوایی به هنگام خواب وقفه ای درتنفس ایجاد می گردد
برطرف کردن مشکلات و عوارض سندرم تخمدان پلی کیستیک اعم از ناباروری، هیرسوتیسم (پر مویی)، آکنه و یا چاقی می تواند درفرایند درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک مورد توجه قرار بگیرد.
به خاطر داشته باشید در صورت عدم کنترل سندرم تخمدان پلی کیستیک احتمال بروز مشکلات زیر در فرد افزایش می یابد:
- ابتلا به بیماری های قلبی
- ابتلا به سرطان اندومتر
- دیابت
- فشار خون بالا
ممکن است این سوال برای بیماران ایجاد شود که در نهایت با تخمدان پلی کیستیک چه کنیم؟ اغلب خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک می توانند با توجه به انتخاب های مناسب در شیوه زندگی و یا رعایت برخی موارد در رژیم غذایی خود علائم را کنترل کرده و یا ریسک بروز برخی نگرانی ها را کاهش دهند. حتی کاهش وزن متوسط نیز می تواند سلامت شما را بهبود بخشد (برای مثال حتی از دست دادن پنج درصد از وزن بدن نیز می تواند در این شرایط بسیار موثر واقع شود). نکته دیگر این که کاهش وزن می تواند اثربخشی داروهای تجویز شده برای بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک را افزایش دهد و حتی می تواند در درمان ناباروری نیز موثر باشد.
خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک باید کاهش وزن با استفاده از رژیم های غذایی کم کالری را در راس برنامه خود قرار دهند و علاوه بر آن زمانی را به انجام فعالیت های ورزشی اختصاص دهند.
رژیم غذایی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک
در تنظیم رژیم غذایی در تخمدان پلی کیستیک به نکات زیر توجه داشته باشید:
خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، انسولین بیشتری دارند. انسولین هورمونی است که در پانکراس تولید می شود و به سلول ها کمک می کند تا از گلوکز یا قند برای تولید انرژی استفاده کنند. در صورتی که انسولین به مقدار کافی ترشح نشود قند خون می تواند افزایش یابد. در صورتی که بدن نسبت به انسولین مقاوم گردد نیز چنین حالتی روی خواهد دارد. این بدان معنی است که شما نمی توانید از انسولین به طور موثری استفاده کنید. اگر مقاومت به انسولین در سندرم تخمدان پلی کیستیک ایجاد گردد بدن ناچار خواهد بود تا انسولین بیشتری را تولید کند تا قند خون را در شرایط نرمال نگاه دارد. افزایش بیش از حد انسولین سبب می شود تخمدان ها آندروژن بیشتری تولیدکنند.
افزایش وزن نیز می تواند منجر به ایجاد مقاومت انسولینی در سندرم تخمدان پلی کیستیک شود. مقاومت به انسولین سبب می شود خانم های مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به سختی وزن از دست دهند.
رژیم های غذایی حاوی مقادیر زیادی از کربوهیدرات های غنی شده مانند غذاهای شیرین می تواند منجر به ایجاد مقاومت به انسولین گردد و بنابراین کنترل وزن دشوار خواهد شد در نتیجه انتخاب مناسبی برای رژیم غذایی برای سندرم تخمدان پلی یستیک نیستند.
غذاهایی که مقدار فیبر بالایی دارند می تواند علیه مقاومت به انسولین موثر باشند؛ زیرا فرایند هضم آن ها آهسته است . این غذاها می تواند انتخاب بسیار مناسبی برای رژیم غذایی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک می باشد. از جمله این غذاها عبارت است از:
- سبزیجاتی مانند کلم بروکلی و گل کلم
- سبزیجات سبز رنگ مانند کاهو
- فلفل قرمز و سبز
- لوبیا و عدس
- بادام
- انواع توت ها
- سیب زمینی شیرین
- کدو حلوایی
منابع پروتئینی مناسب مانند جوجه، توفو و ماهی مقدار مناسب فیبر ندارند اما می توانند به عنوان انتخاب های غذایی مناسب در رژیم غذایی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک باشند.
غذاهایی که می تواند به کاهش التهاب کمک کند نیز می تواند در رژیم غذایی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک مورد توجه قرار داشته باشد. از جمله این غذاها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- گوجه فرنگی
- اسفناج
- بادام و گردو
- روغن زیتون
- میوه هایی مانند توت فرنگی
- ماهی های غنی از امگا سه مانند سالمون و ساردین
و اما چه غذاهایی در رژیم غذایی برای سندرم تخمدان پلی کیستیک انتخاب مناسبی نخواهد بود؟
به خاطر داشته باشید کربوهیدرات های غنی شده می تواند التهاب را به دنبال داشته باشد و مقاومت انسولینی را تشدید خواهد کرد. از جمله این غذاها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- نان سفید
- مافین ها و کلوچه ها
- دسرهای شیرین
- به طور کلی هر چیزی که با آرد سفید تهیه شده باشد
به طور کلی نودل و پاستاها نیز مقدار کربوهیدرات بالا و فیبر اندکی دارند، بنابراین این ترکیبات باید از رژیم غذایی برای تخمدان پلی کیستیک حذف گردد.
قند ترکیبی کربوهیدرات می باشد بنابراین باید تا جایی که ممکن است از مصرف این ترکیب در رژیم غذایی خود اجتناب کنید. قبل از خرید مواد غذایی لیبل روی آن را به دقت بخوانید. به یاد داشته باشید ترکیباتی مانند ساکارز، فروکتوز و دکستروز نیز نوعی قند محسوب می شود. در نوشیدنی هایی مانند آبمیوه ها نیز قند وجود دارد.
کاهش مصرف غذاهایی که التهاب را به دنبال دارند مانند سیب زمینی سرخ شده، گوشت های فراوری شده و گوشت قرمز نیز می تواند به عنوان یک ایده مناسب در نظر گرفته شود.
ورزش برای تخمدان پلی کیستیک
همان طور که پیش تر نیز عنوان شد ورزش برای تخمدان پلی کیستیک موثر واقع می شود. ورزش و حرکات فیزیکی روزانه می تواند به کاهش مقاومت انسولین کمک کند، مخصوصا زمانی که فرد کاهش مصرف کربوهیدارت های ناسالم را نیز در نظر داشته باشند. اغلب متخصصین موافقند حداقل 150 دقیقه فعالیت فیزیکی در هفته می تواند زمان بسیار ایده آلی باشد.
فعالیت روزانه، کاهش مقدار قند مصرفی و کاهش غذاهایی که التهاب را در بدن به دنبال دارند می تواند به کاهش وزن منجر شود. با کاهش وزن تخمک گذاری در سندرم تخمدان پلی کیستیک بهبود می یابد بنابراین خانم هایی که چاق تر هستند یا دچار اضافه وزن هستند و قصد باردار شدن دارند باید روی انجام ورزش های مخصوص متمرکز شوند.
علائم مرتبط با سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند سبب استرس در بیماران شود. تکنیک های کاهش استرس می تواند ذهن را آرام سازد و برای شما مفید واقع شود. ورزش هایی مانند یوگا یا مدیتیشن می تواند انتخاب های مناسبی در نظر گرفته شود.
اگر شما با تخمدان پلی کیستیک مواجه هستید ممکن است در مواردی احساس نا امیدی کنید. در نظر داشته باشید که توجه به شیوه زندگی و ایجاد تغییراتی مناسب در آن می تواند به بهبود خلق و کاهش علائم بیانجامد. می توانید لیستی از غذاهایی که برای شما مفید یا مضر است تهیه کرده و آن را همیشه در نظر داشته باشید.
