نام ژنریک:

• فنوباربیتال

نام لاتین:

• Phenobarbital

نام تجاری:

• ®Luminal

گروه دارویی- درمانی:

• باربیتورات ها
• خواب آور، آرام بخش، ضد تشنج

طبقه بندی در بارداری:

• گروه D

اشکال دارویی:

• قرص: 15،60،100 میلی گرم
• تزریقی: 100 و 200 میلی گرم بر میلی لیتر (سدیم)

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• فنوباربیتال و درمان انواع تشنج

بالغین:

100 تا 200 میلی گرم فنوباربیتال روزانه در سه دوز منقسم با یک دوز واحد قبل از خواب تجویز می شود.

کودکان:

4 تا 6 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال روزانه هر 12 ساعت یا به صورت دوز واحد قبل از خواب تجویز می شود.

• فنوباربیتال و درمان بی خوابی

بالغین:

100 تا 320 میلی گرم فنوباربیتال به فرم خوراکی یا تزریقی عضلانی تجویز می شود.

کودکان:

3 تا 6 میلی گرم بر کیلوگرم به صورت تک دوز تجویز می شود.

• فنوباربیتال و آرامبخشی

بالغین:

30 تا 120 میلی گرم فنوباربیتال خوراکی در دو تا سه دوز منقسم روزانه تجویز می شود.

کودکان:

6 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال خوراکی، روزانه در سه دوز منقسم تجویز می شود.

• فنوباربیتال به عنوان آرامبخش قبل از عمل جراحی

بالغین:

100 تا 200 میلی گرم فنوباربیتال به فرم تزریقی عضلانی، 60 تا 90 دقیقه قبل از شروع عمل تجویز می شود.

کودکان:

16 تا 100 میلی گرم فنوباربیتال تزریقی به فرم عضلانی ، 60 تا 90 دقیقه قبل از شروع عمل تجویز می شود.

• فنوباربیتال و درمان استاتوس اپیلپتیکوس

بالغین:

10 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال به صورت انفوزیون وریدی با سرعت حداکثر 50 میلی گرم بر دقیقه تجویز می شود.

کودکان:

5 تا 10 میلی گرم بر کیلوگرم فنوباربیتال به صورت انفوزیون وریدی تجویز می شود.

مکانیسم اثر:

• فنوباربیتال با تداخل در تاثیرات گابا باعث تضعیف انتقال ایمپالس های ناشی از کانون صرع واقع در کورتکس، تالاموس و سیستم لیمبیک می شود و آستانه تشنج را بالا می برد. فنوباربیتال هم چنین اثرات تحریکی اسید گلوتامیک را کاهش می دهد.

فارماکوکینتیک:

• نیمه عمر فنوباربیتال 2 تا 6 ساعت و شروع اثر فرم خوراکی فنوباربیتال 20 تا 60 دقیقه است. فرم تزریقی عضلانی، زیر جلدی و وریدی فنوباربیتال حدود 5 دقیقه یا کمتر است.
• فنوباربیتال دفع ادراری دارد.

نکات با اهمیت:

• مصرف فنوباربیتال در طولانی مدت می تواند وابستگی ایجاد کند. بنابراین ترک ناگهانی آن می تواند علائم انزوا از فنوباربیتال را در پی داشته باشد.

موارد منع مصرف:

• حساسیت شدید به فنوباربیتال
• اختلالات تنفسی
• پورفیری
• نفریت
• افسردگی با سابقه تمایلات خودکشی
• سابقه سوء مصرف مواد
• برونکوپنومونی

موارد احتیاط:

• اختلالات شدید عملکرد کلیوی
•  اختلالات قلبی عروقی
• هایپوتنشن
• آسم
• دیابت شیرین

تداخلات دارویی:

تداخلات فنوباربیتال عبارت است از:

• فنوباربیتال اثرات هپاتوکسیک استامینوفن را افزایش می دهد.
• فنوباربیتال با سایر داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی موجب سمیت عصبی می شود.
• فنوباربیتال سمیت هماتولوژیک سیکلوفسفامید را تشدید می کند.
• فنوباربیتال اثرات نفروتوکسیک متوکسی فلوران را افزایش می دهد.
• فنوباربیتال سطح خونی تتراسایکلین را کاهش می دهد.
• اثرات فنوباربیتال تاثیر کنتراسپتیوهای خوراکی، ضد انعقادهای خوراکی، کلرامفنیکل، داکاربازین، گلوکوکورتیکوئیدها و کینیدین را تضعیف می کند.
• فنوباربیتال با الکل موجب تضعیف سیستم عصبی مرکزی می شود.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

عوارض جانبی فنوباربیتال عبارت است از:

• CNS: تضعیف سیستم عصبی مرکزی، سردرد، گیجی، خواب آلودگی، بی خوابی برگشتی، کابوس، تحریک پذیری.
• GI: تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، درد آپیگاستر.
• CV: برادیکاردی، هایپوتنشن، کولاپس عروقی.
• Derm: درماتیت، راش جلدی، خارش، سندرم استیون جانسون.
• Other: تضعیف تنفس، برونکواسپاسم، میوز، ترومبوفلبیت، لارنگواسپاسم.

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف فنوباربیتال در بارداری: مصرف فنوباربیتال در بارداری تنها باید در صورتی انجام شود که مزایای آن بر خطرات احتمالی اش غالب باشد.  تاثیر فنوباربیتال در بارداری بسیار قابل توجه است. اگر در طول بارداری از فنوباربیتال استفاده شود نوزاد باید تا 14 روز بعد از تولد به لحاظ علائم انزواز از فنوباربیتال مورد بررسی قرار گیرد. ممکن است استفاده از ویتامین کا و مکمل اسید فولیک ضروری باشد. اثرات فنوباربیتال بر جنین زیاد است زیرا فنوباربیتال از جفت عبور کرده و در بافت های جنین از جمله کبد و مغز توزیع می شود. مصرف فنوباربیتال در سه ماهه اول و سوم بارداری با تاثیرات تراتوژنیک همراه است.  
• مصرف فنوباربیتال در شیردهی: شیردهی در دوران درمان با فنوباربیتال توصیه نمی شود. ترشح فنوباربیتال در شیر مادر بسیار مشهود می باشد و نوزادانی که به واسطه شیر مادر در معرض فنوباربیتال قرار می گیرند با افزایش خواب آلودگی رو به رو هستند.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• قبل و بعد از درمان با فنوباربیتال وضعیت ذهنی بیمار را مورد بررسی قرار دهید.
• قبل و بعد از درمان با فنوباربیتال وضعیت تنفسی بیمار را از نظر تعداد، عمق، ریتم و الگوی تنفسی بررسی کنید.
• تشنج را از نظر نوع، شدت، مدت، الگوی تشنج و اورای قبل از حمله مورد توجه قرار دهید.
• در حین درمان با فنوباربیتال تست های سی بی سی، عملکرد کبدی و عملکرد کلیوی را چک کنید.
• در حین درمان با فنوباربیتال به نشانه های آلرژی، آنافیلاکسی، دیسکرازی و خونی توجه کنید.
• سطح سرمی فنوباربیتال را در حد 15 تا 40 میکروگرم بر میلی لیتر نگاه دارید.
• تزریق عضلانی فنوباربیتال بایددر عضلات بزرگ و به طور عمیق انجام شود.
• نحوه تزریق فنوباربیتال در حالت وریدی باید آهسته و با سرعت حداکثر 50 میلی گرم بر دقیقه باشد.
• با توجه به احتمال گیجی و خواب آلودگی ناشی از تاثیرات فنوباربیتال ممکن است کمک کردن به بیمار در حین حرکت لازم باشد.

توجهات بیمار - خانواده:

• فنوباربیتال باید مطابق با دستورات پزشک مصرف شود. دوز فنوباربیتال را افزایش ندهید. از قطع ناگهانی فنوباربیتال اجتناب کنید زیرا علائم انزوا از فنوباربیتال مشخص می شود. قطع مصرف فنوباربیتال باید تدریجی و بر اساس دستور پزشک انجام شود.
• از مصرف الکل، داروهای تضعیف کننده سیستم عصبی مرکزی و هر گونه داروی غیر نسخه ای بدون مشورت با پزشک خودداری کنید.
• در طول درمان با فنوباربیتال از انجام فعالیت هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند اجتناب کنید.
• در طول درمان با فنوباربیتال از بارداری جلوگیری کرده و چنان چه قصد بارداری دارید با پزشک مشورت کنید. فنوباربیتال می تواند تاثیر قرص های ضد بارداری هورمونی را کاهش دهد بنابراین باید علاوه بر مصرف کنتراسپتیوهای خوراکی از روش دیگری نیز استفاده کنید.
• شروع اثرات فنوباربیتال ممکن است دو تا سه هفته به طول انجامد.
• مصرف مایعات را در حین درمان با فنوباربیتال افزایش دهید. در صورت بروز یبوست از رژیم غذایی پر فیبر استفاده کنید.
• در صورتی که با مصرف فنوباربیتال مشکل تان بهتر نشد حتما پزشک را در جریان قرار دهید.

شرایط نگهداری دارو:

• فنوباربیتال باید در دمای 15 تا 30 درجه نگاهداری شود.