مراقبت های ضروری دوران بارداری چیست؟
در تعریف مراقبت های ضروری دوران بارداری باید اشاره کرد مراقبت های دوران بارداری شامل مراقبت های پزشکی می باشد که در دوران بارداری ارائه می گردد. در هر ملاقات پزشک متخصص زنان و زایمان وضعیت سلامت شما و جنین در حال رشد را بررسی می کند. دریافت به موقع و منظم مراقبت های بارداری می تواند به داشتن بارداری سالم کمک کند؛ به این ترتیب احتمال زایمان به موقع افزایش می یابد. زایمان به موقع و کامل در هفته 40 بارداری اتفاق می افتد. سپری شدن کامل دوران بارداری به این معناست که جنین رشد کافی و مورد نیاز خود را در رحم داشته است.
در جلسات مراقبت های بارداری می توانید در مورد هر چیز نگران کننده ای با پزشک متخصص زنان و زایمان مشورت کنید. پزشک باید همه چیز را در مورد شما بداند تا بتواند بهترین مراقبت بارداری را برای شما و جنین برنامه ریزی کند. باید به خاطر داشته باشید اطلاعاتی که در اختیار پزشک قرار می دهید محرمانه است و پزشک بدون اجازه شما این اطلاعات را در اختیار دیگران قرار نمی دهد. بنابراین از دادن اطلاعاتی مانند سابقه مصرف الکل، استفاده از داروهای مخدر و سیگار کشیدن به پزشک نهراسید.
افراد زیر می توانند خدمات مراقبت های ضروری دوران بارداری را به شما ارائه دهند:
- متخصص زنان و زایمان: این افراد در ارائه مراقبت های دوران بارداری و زایمان آموزش دیده و تخصص لازم را دارند.
- پزشکان خانواده: پزشک خانواده می تواند مراقبت های دوران قبل از بارداری در طول دوران بارداری و پس از آن را به شما ارائه دهد.
- ماماهای آموزش دیده: ماماها در اصل پرستاران آموزش دیده ای هستند که قابلیت نگاهداری از سلامت خانم ها در همه سنین و از جمله در خانم های باردار را دارا می باشند.
برای دریافت مراقبت های ویژه دوران بارداری باید اطمینان حاصل کنید فرد ارائه دهنده مجوز و مهارت لازم را داشته باشد. داشتن مجوز به این معناست که او به طور قانونی می تواند در منطقه فعالیت داشته باشد و آموزش های لازم را دیده است.
چند وقت یک بار باید مراقبت های دوران بارداری را انجام داد؟
اغلب خانم های باردار می توانند بر اساس برنامه های زیر پیش روند:
- هفته های 4 تا 28 بارداری: در این دوره از بارداری مراقبت های ضروری دوران بارداری ماهی یک بار ارائه می شود.
- هفته های 28 تا 36 بارداری: در این دوره مراقبت های ویژه دوران بارداری ماهی دو بار به عبارتی هر دو هفته یک بار ارائه می شود.
- هفته های 36 تا 41 بارداری: این دوره شامل مراقبت های بارداری سه ماهه سوم می باشد که به طور هفتگی ارائه می شود.
اگر شما دچار عوارض و مشکلات دوران بارداری باشید برنامه مراقبت های دوران بارداری در شما اندکی تغییر خواهد کرد و ممکن است لازم باشد دفعات بیشتری به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
آمادگی برای دریافت مراقبت های دوران بارداری
برای دریافت مراقبت های لازم دوران بارداری بهتر است برخی آمادگی های قبلی را در خود ایجاد کنید. در ادامه نکاتی آورده شده است که می تواند شما را در کسب آمادگی لازم یاری کند:
- اولین روز آخرین قاعدگی خود را به خاطر داشته باشید. بر این اساس پزشک متخصص زنان و زایمان می تواند زمان تقریبی بارداری شما را تعیین کند.
- سایر مشکلاتی که به آن دچارید اعم از افسردگی، دیابت، فشار خون بالا و نداشتن وزن مناسب را در نظر داشته باشید. چنین شرایطی سبب می شود شما مشکلات و عوارضی را در طول بارداری تجربه کنید. پزشک را در جریان سوابق خانوادگی خود قرار دهید. سوابق واکسیناسیون خود را در دسترس داشته باشید.
- داروهای مصرفی اعم از داروهای نسخه شده، داروهای غیر نسخه ای، مکمل ها و محصولات گیاهی که استفاده می کنید را لیست بفرمایید. برخی داروها می تواند در دوران بارداری به جنین شما آسیب برساند. ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروها را قطع کرده و یا برخی داروها را تغییر دهید. قبل از هر گونه تغییری در رژیم دارویی خود باید با پزشک مشورت کنید. در صورتی که به داروی خاصی آلرژی دارید پزشک را در جریان قرار دهید. ایجاد راش، خارش و مشکلات تنفسی پس از مصرف یک دارو می تواند نشان دهنده آلرژی باشد.
- سابقه بارداری های قبلی خود را به پزشک اطلاع دهید. اگر قبلا باردار شده اید و یا در باردار شدن دچار مشکلاتی بوده اید پزشک را در جریان قرار دهید. در صورت تجربه عوارض بارداری مانند زایمان زودرس، سقط و یا مرده زایی پزشک را مطلع سازید.
- سابقه استفاده از الکل، داروهای مخدر و استفاده از سیگار را به پزشک اطلاع دهید. همه این موارد می تواند به جنین در حال رشد آسیب برساند. استفاده از داروهایی مانند هروئین و یا کوکائین در دوران بارداری خطرناک خواهد بود.
- استرس هایی که تجربه می کنید را با پزشک در میان گذارید. استرس شامل فشار ها یا تنش هایی می باشد که شما در پاسخ به اتفاقات زندگی تجربه می کنید. پزشک می تواند راه هایی را به شما پیشنهاد دهد که به کاهش استرس در شما منتج شود. میزان استرس بالا می تواند عوارضی را دوران بارداری به همراه داشته باشد.
- ایمن بودن خانه و محل کار از موضوعات مهم دیگری است که باید بدان توجه داشته باشید. ترکیبات شیمیایی که شما در خانه و یا محل کار با آن در تماس هستید می تواند بر جنین در حال رشد تاثیر داشته باشد.
دوران بارداری و مراقبت های آن
و اما در جلسه اول مراقبت های ضروری دوران بارداری انتظار چه اتفاقاتی را باید داشته باشیم:
اولین جلسه از مراقبت های دوران بارداری در سه ماهه اول اغلب طولانی خواهد بود؛ زیرا پزشک سوالات زیادی را در مورد وضعیت سلامت شما خواهد پرسید:
- ابتدا معاینه فیزیکی انجام شده و وضعیت کلی سلامت بررسی می گردد. وزن و قد شما اندازه گیری می شود و مقدار اضافه وزن مناسب شما در بارداری تعیین خواهد شد.
- آزمایش خون و ادرار انجام شده و فشار خون شما اندازه گیری می شود. آزمایش خون به منظور بررسی احتمال عفونت هایی مانند سیفلیس، هپاتیت B و HIV انجام می گیرد. همچنین با استفاده از آزمایش خون وضعیت فاکتور Rh در خون شما بررسی خواهد شد. وجود آنمی یا کم خونی نیز مورد توجه قرار می گیرد. آنمی به تعداد ناکافی سلول های قرمز خون اشاره دارد. سلول های قرمز خون مسئول اکسیژن رسانی به سایر بخش های بدن می باشند و کاهش تعداد سلول های قرمز به معنی اکسیژن رسانی ناقص در بدن می باشد. فاکتور Rh پروتئینی است که روی سلول های قرمز خون اغلب افراد وجود دارد. اگر شما چنین پروتئینی نداشته باشید اما جنین شما چنین فاکتوری را داشته باشد در آن صورت بیماری Rh در جنین ایجاد خواهد شد. درمان های لازم در دوران بارداری می تواند مانع از بروز این بیماری شود. فشار خون و آزمایش ادرار می تواند به تشخیص بعضی شرایط مانند پره اکلامپسی کمک کند. پره اکلامپسی فشار خون بالا در دوران بارداری می باشد. داشتن پروتئین زیاد در ادرار می تواند علامتی از پره اکلامپسی باشد. آزمایش ادرار می تواند شرایطی مانند عفونت مثانه یا کلیه و دیابت را مشخص کند.
- انجام معاینه لگن و تست پاپ اسمیر قبل از بارداری از جمله مواردی است که وضعیت سلامت ارگان لگن را در شما مشخص خواهد کرد. در مورد پاپ اسمیر پزشک نمونه ای از دهانه رحم برداشته و آن را به منظور بررسی نشانه های عفونت هایی مانند کلامیدیا یا گنوره و یا سرطان بررسی می کند. دهانه رحم بخشی از رحم می باشد که در بالای واژن قرار دارد.
- ممکن است تزریق برخی واکسن ها مانند واکسن آنفلوانزا به شما توصیه شود. دریافت واکسن آنفلوآنزا در هر دوره ای از بارداری بی خطر می باشد. اما دریافت برخی واکسن ها در برخی از دوره ها بهتر می باشند و برخی نیز در دوران بارداری توصیه نمی شوند. در مورد این که استفاده از چه واکسنی برای شما بهترین انتخاب می باشد و برای جنین بی خطر است پزشک شما را یاری خواهد کرد.
- تعیین تاریخ زایمان از موارد دیگری است که در جلسات مراقبت دوران بارداری بدان پرداخته می شود. پزشک با استفاده از تاریخ آخرین قاعدگی زمان احتمالی بارداری را تعیین خواهد کرد. البته بعدا با استفاده از سونوگرافی تاریخ دقیق بارداری شما و سن جنین تعیین می شود. در سونوگرافی از امواج صوتی استفاده می شود تا تصویری از جنین داخل رحم ایجاد شود.
- نسخه کردن مکمل های ویتامینی مناسب با دوره پریناتال نیز یکی دیگر از مواردی است که توسط پزشک در نظر گرفته می شود. ویتامین های مولتی پریناتال مناسب با دوره بارداری فرموله شده است. ویتامین های مولتی پریناتال باید حاوی 400 میکروگرم فولیک اسید باشد. فولیک اسید ویتامینی است که برای رشد جنین بسیار ضروری می باشد. بهتر است مصرف فولیک اسید از دوران قبل از بارداری آغاز شود. استفاده از فولیک اسید جنین را از مشکلات نخاعی و مغزی محافظت می کند.
- در مورد نتایج تست پریناتال با پزشک صحبت کنید. این تست های پزشکی به متخصص کمک می کند تا تشخیص دهد وضعیت شما و رشد جنین به چه شکل می باشد. در صورت وجود برخی مشکلات شاید لازم باشد تست های بیشتری انجام دهید. برای مثال در مورد سندرم داون اگر جنین شما در خطر ابتلا به این سندرم باشد ممکن است مراجعه به مشاور ژنتیک از سوی پزشک به شما توصیه گردد. مشاور ژنتیک به نحوی آموزش دیده است که با شرایط ژنتیکی این چنینی آشنا می باشد و می داند این مشکلات به چه نحو بر سلامت فرزند شما تاثیر خواهد داشت.
سایر چکاپ هایی که در بارداری انجام می شود به اندازه اولین چکاپ مفصل و طولانی نمی باشد. پزشک متخصص زنان و زایمان به شما کمک خواهد کرد تا در جریان تغییراتی که در بدن اتفاق می افتد قرار گیرید. در فاصله بین ملاقات ها هر سوالی که برایتان ایجاد می شود را یادداشت کنید:
- وزن و فشار خون مرتبا اندازه گیری می شود. هم چنین ممکن است آزمایش خون و ادرار دوباره انجام شود.
- ضربان قلب جنین چک می شود. چک کردن ضربان قلب جنین از هفته 16 تا 20 بارداری انجام می شود. شما نیز می توانید به ضربان قلب جنین گوش دهید.
- سایز شکم اندازه گیری می شود و وضعیت رشد جنین مورد توجه قرار خواهد داشت. از هفته 20 بارداری به بعد اندازه گیری شکم آغاز می گردد.
- در هفته 18 تا 20 بارداری سونوگرافی انجام می گیرد. با استفاده از نتایج سونوگرافی متوجه خواهید شد فرزند شما ناهنجاری هایی در ارگان های بدن دارد یا خیر و این که فرزند شما پسر خواهد بود یا دختر. استفاده از سونوگرافی برای بررسی مایع آمنیوتیک پیرامون جنین نیز حائز اهمیت می باشد. در هفته های 26 تا 30 تست غربالگری گلوکز انجام می گیرد تا مشخص شود آیا به دیابت بارداری مبتلا هستید یا خیر. دیابت بارداری برخی خانم ها را در دوران بارداری گرفتار می کند.
- از شما خواسته می شود تا به حرکات جنین در شکم توجه داشته باشید. اگر شما بارداری اول خود را تجربه می کنید در هفته بیستم بارداری متوجه حرکت جنین خواهید شد. اگر پیش از این نیز باردار شده باشید حرکات جنین را زودتر از هفته بیستم احساس خواهید کرد. پزشک از شما خواهد خواست تا تعداد حرکات جنین را بشمارید.
- مادامی که شما به زمان زایمان نزدیک می شوید پزشک معاینه لگن را انجام می دهد. با استفاده از این معاینه تغییرات دهانه رحم بررسی خواهد شد.
