Cvs مخفف چیست؟
نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) یا Chorionic villus sampling روش تشخیصی پریناتال می باشد که در آن نمونه ای از پرزهای جفت برای انجام بررسی بیشتر برداشته می شود. نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) از طریق دهانه رحم و یا دیواره شکم انجام می گیرد. در طول بارداری جفت وظیفه اکسیژن رسانی و غذا رسانی به جفت در حال رشد را به عهده دارد. جفت همچنین مواد زائد را از خون جنین بیرون می راند.
پرزهای کوریونی چیست؟ پرزهای کوریونی همان پرزهای جفتی می باشد که بر اساس آن می توان آرایش ژنتیکی جنین را بررسی کرد. آزمایش cvs یا نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) معمولا بین هفته 10 و 13 بارداری و زودتر از سایر تست های تشخیصی پریناتال مانند آمنیوسنتز انجام می شود. آزمایش cvs یا نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) نشان می دهد آیا جنین به مشکلات کروموزومی مانند سندرم داون دچار است یا خیر. نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) همچنین برای بررسی بیماری های ژنتیکی دیگری مانند سیستیک فیبروزیس استفاده می شود. اگرچه آزمایش cvs یا نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) اطلاعات ارزشمندی را در مورد سلامت جنین در اختیار قرار می دهد اما درک خطرات و آمادگی برای دریافت نتایج بسیار اهمیت دارد.
آزمایش cvs چرا انجام می شود؟
آزمایش سی وی اس یا نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) اطلاعاتی را در مورد آرایش ژنتیکی جنین فراهم می سازد. به طور کلی نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) و نتایج حاصل از آن تاثیر مهمی بر مدیریت بارداری در پی دارد. در موارد زیر انجام آزمایش cvs ضرورت می یابد:
- نتایج مثبت حاصل از سایر تست های غربالگری پریناتال: اگر نتایج تست هایی مانند آزمایش cffDNA نگران کننده باشد در آن صورت انجام آزمایش cvs برای تایید یا کنار گذاشتن تشخیص نهایی استفاده می شود.
- اگر مشکلات کروموزومی در بارداری های گذشته وجود داشته باشد: اگر بارداری های گذشته به دلایلی مانند سندرم داون یا سایر مشکلات کروموزمی تحت تاثیر قرار گرفته باشد در آن صورت احتمال انجام آزمایش cvs در بارداری جدید بالا خواهد بود.
- مادران بالای 35 سال: افزایش سن مادر ریسک ابتلا به سندرم داون را در جنین افزایش می دهد. بنابراین در این شرایط انجام تست هایی مانند آزمایش cvs ضرورت می یابد.
- سابقه خانوادگی در ابتلا به شرایط ژنتیکی: اگر در مادر یا پدر ناقل شرایط ژنتیکی شناخته شده باشند در آن صورت برای بررسی احتمالاتی مانند بروز سندرم داون آزمایش cvs انجام خواهد شد. علاوه بر شناسایی سندرم داون با استفاده از آزمایش cvs سایر شرایط ژنتیکی مانند سیستیک فیبروزیس نیز بررسی می شود.
نمونه برداری از پرزهای جفتیcvs)) یا آزمایش cvs نمی تواند برخی نواقص جنینی مانند نقص در لوله عصبی را نشان دهد. اگر احتمال بروز نقص در لوله عصبی مطرح باشد در آن صورت انجام سونوگرافی یا آمنیوسنتز توصیه خواهد شد.
در موارد زیر انجام آزمایش cvs از طریق واژن با احتیاط صورت می پذیرد:
- وجود عفونت واژینال یا عفونت در دهانه رحم (عفونت فعال) مانند هرپس
- خونریزی واژینال یا لکه بینی در طول دو هفته اخیر
- در دسترس نبودن جفت به دلایلی مانند توده های غیر سرطانی مانند فیبروم رحمی در بخش پایینی رحم
در موارد زیر انجام آزمایش cvs از طریق دیواره شکم با احتیاط خواهد بود:
- موقعیت جفت در پشت رحم قرار گرفته باشد
در صورتی که مادر Rh منفی و جنین Rh مثبت باشد، انجام آزمایش cvs با احتیاط خواهد بود زیرا ممکن است بدن شروع به تولید آنتی بادی های Rh کند. خونریزی ناشی از انجام آزمایش cvs می تواند احتمال ایجاد پاسخ آنتی بادی در بدن را افزایش دهد و سبب بروز پاسخ آنتی بادی و عوارض بارداری می شود.
خطرات انجام آزمایش cvs
خطرات ناشی از آزمایش cvs عبارت است از:
- سقط: خطر سقط بعد از انجام آزمایش cvs وجود دارد. اگر جنین نسبت به هفته بارداری کوچک تر باشد در آن صورت نیز احتمال سقط وجود خواهد داشت.
- حساسیت Rh: آزمایش cvs سبب می شود بخشی از خون جنین وارد جریان خون مادر شود. اگر مادر Rh منفی بوده و آنتی بادی هایی نسبت به نمونه خون Rh مثبت نداشته باشد در این صورت بعد از انجام آزمایش cvs ایمونوگلوبولین Rh را دریافت خواهد کرد. به این ترتیب احتمال ایجاد آنتی بادی Rh در بدن مادر و احتمال عبور آن از بند ناف و آسیب به سلول های قرمز جنین کاهش می یابد. با انجام آزمایش خون مشخص می شد آیا بدن مادر شروع به تولید آنتی بادی کرده است یا خیر.
- عفونت: در موارد نادر انجام آزمایش cvs سبب ایجاد عفونت رحمی می گردد.
برخی تحقیقات قدیمی نشان داده بود نمونه برداری از پرزهای جفتی (cvs) سبب ایجاد نقص در انگشتان دست یا پای جنین می شود. اما اگر آزمایش cvs قبل از هفته دهم بارداری انجام شود احتمال بروز چنین عارضه ای مطرح می شود. به خاطر داشته باشید آزمایش cvs زمانی انجام می شود که نتایج حاصل از آن بر سرنوشت بارداری تاثیر می گذارد. نهایتا تصمیم گیری در مورد انجام آزمایش cvs بستگی به شما خواهد داشت. متخصص زنان یا مشاور ژنتیکی شما را در تصمیم گیری مناسب یاری خواهند داد.
نحوه انجام آزمایش cvs و روش نمونه گیری جنین
قبل از انجام آزمایش cvs ضروری است که مثانه پر باشد. بنابراین باید به مقدار کافی مایعات استفاده کنید. قبل از انجام آزمایش cvs رضایت نامه ای به شما داده می شود تا آن را امضا کنید. بهتر است برای انجام آزمایش cvs همراهی با خود داشته باشید تا شما را پس از انجام آزمایش cvs یاری کند. آزمایش cvs به صورت سرپایی و در مطب پزشک انجام می گردد.
در طول انجام آزمایش cvs ابتدا با استفاده از سونوگرافی هفته بارداری و موقعیت جفت تعیین می شود. به این منظور شما به روی کمر دراز خواهید کشید. پزشک با استفاده از ژلی مخصوص و مبدل سونوگرافی موقعیت جنین را در مانیتور بررسی می کند. در ادامه با استفاده از تصاویر سونوگرافی از جفت نمونه برداری می شود. نمونه برداری می تواند از طریق دهانه رحم و یا دیواره شکم انجام شود.
- نمونه برداری از طریق شکم در آزمایش cvs: ابتدا شکم با ماده ای آسپتیک تمیز می شود سپس سوزنی نازک وارد دیواره شکم شده و به سمت رحم پیش می رود. به هنگام ورود سوزن در پوست ممکن است کمی احساس گزش داشته باشید. نمونه گیری از جفت با استفاده از سرنگ انجام می شود.
- نمونه برداری از طریق دهانه رحم در آزمایش cvs: ابتدا واژن و سرویکس با استفاده از ماده ای آسپتیک ضد عفونی می شود. پزشک دهانه واژن را با استفاده از اسپکولوم باز کرده و لوله ای تو خالی را از طریق دهانه واژن وارد می سازد. زمانیکه کاتتر به جفت می رسد با استفاده از ساکشنی ملایم نمونه ای از بافت برداشته می شود. در حین نمونه برداری کمی احساس گرفتگی خواهید داشت.
اگر پزشک در نوبت اول نتواند به اندازه کافی نمونه برداری کند در آن صورت دوباره نمونه برداری تکرار می شود.
مراقبت بعداز cvs
بعد از نمونه گیری جنین، پزشک ضربان قلب جنین را مانیتور خواهد کرد. بعد از انجام جراحی احتمال بروز کمی خونریزی وجود دارد. پس از انجام آزمایش cvs سونوگرافی انجام می شود تا وضعیت جنین مورد بررسی قرار گیرد. پس از انجام آزمایش cvs می توانید به انجام فعالیت های روزانه خود مشغول شوید. اما بهتر است به مدت یک روز از داشتن نزدیکی یا فعالیت های فیزیکی شدید خودداری کنید. در عین حال نمونه بافت نیز در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد. پس از انجام آزمایش cvs در صورت تجربه علائم زیر فورا پزشک را در جریان قرار دهید:
- نشتی مایع از واژن
- خونریزی سنگین
- تب
- انقباضات رحمی
