نام ژنریک:

• اکتروتاید
• اکتراوتاید
• اکترئوتاید

نام لاتین:

• Octreotide
• Octreotide Acetate

نام تجاری:

• ®Sandostatin

گروه دارویی- درمانی:

• آنالوگ صناعی هورمون سوماتوستاتین
• اکتاپپتید
• ضد آکرومگالی
• ضد اسهال شدید

طبقه بندی در بارداری:

• گروه B

اشکال دارویی:

• آمپول: 50، 100 و 200 میکروگرم/ میلی لیتر

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• آکرومگالی

بالغین: ابتدا 50 میکروگرم به صورت زیرجلدی، 3 بار در روز تجویز می شود. دوزهای بعدی براساس پاسخ فردی تعیین می شود. دوز معمول دارو 100 میکروگرم به صورت زیرجلدی 3 بار در روز است ولی بعضی از بیماران نیاز به دوز 500 میکروگرم 3 بار در روز دارند.

• درمان علامتی گرگرفتگی و اسهال ناشی از تومورهای کارسینوئید

بالغین: ابتدا روزانه 100 تا 600 میکروگرم به صورت زیرجلدی در 2 تا 4 دوز منقسم و به مدت 2 هفته تجویز می شود (دوز معمول دارو 300 میکروگرم در روز است). دوز های بعدی بر اساس پاسخ فردی بیمار تعیین می گردد.

• درمان علامتی اسهال آبکی همراه با تومورهای ترشح کننده (VIP (VIP omas

بالغین: ابتدا روزانه 200 تا 300 میکروگرم به صورت زیرجلدی در 2 تا 4 دوز منقسم و به مدت 2 هفته تجویز می شود. دوزهای بعدی دارو براساس پاسخ درمانی بیمار تعیین می گردد. دوز روزانه نباید بیشتر از 450 میکروگرم باشد.

مصارف جانبی:

• کاهش ترشح فیستول های رکتال و پانکراتیک
• اسهال
• سندرم روده تحریک پذیر
• سندرم دامپینگ

مکانیسم اثر:

• داروی اکتروتاید اثرات هورمون طبیعی سوماتوستاتین (سوماتواستاتین) را تقلید می کند. این دارو در مهار کردن ترشح هورمون رشد گلوکاگون و انسولین از سوماتوستاتین قوی تر عمل می کند و اثر طولانی تری دارد. این دارو همانند هورمون سوماتوستاتین باعث مهار ترشح سروتونین، پپتیدهای پانکراس، گاسترین، سکرتین،پپتیدهای روده ای و موتیلین می شود.

فارماکوکینتیک:

• داروی اکتروتاید به صورت زیرپوستی تزریق می شود، نیم ساعت بعد از تزریق اثر آن شروع می شود و به اوج می رسد. مدت اثر این دارو کمتر از 12 ساعت است.
• نیمه عمر اکتروتاید 1.5 ساعت است.
• اکتروتاید و متابولیت های آن از راه ادرار دفع می شوند.

نکات با اهمیت:

• جهت کاهش سطح خونی هورمون رشد و IGF-1 در آن گروه از بیماران مبتلا به آکرومگالی که کاندید مناسبی برای عمل جراحی، رادیوتراپی هیپوفیز و تجویز حداکثر دوز بروموکریپتین نبوده اند و یا پاسخ مناسب درمانی به این اقدامات نشان ندادند، می توان از داروی اکتروتاید استفاده کرد. هدف از درمان دستیابی به سطح طبیعی هورمون رشد و IGF-1 است.
• آکرومگالی یا رشد بیش از حد بدن، شرایطی است که هورمون رشد بعد از سن بلوغ به مقدار زیادی توسط غده هیپوفیز در بدن تولید می شود.
• این دارو تاکنون برای کودکان و نوزادان نیز تجویز شده اما بی خطر بودن آن ثابت نشده است و مصرف آن باید با احتیاط همراه باشد.
• لازم است در مبتلایان به نارسایی کلیوی و سالمندان که نیمه عمر دارو افزایش می یابد، دوز دارو به اندازه مناسب کاهش داده شود.

موارد منع مصرف:

• حساسیت مفرط به دارو و اجرای آن

موارد احتیاط:

• بارداری
• شیردهی
• کودکان
• اختلالات کلیوی
• سالمندان

تداخلات دارویی:

• داروی اکتروتاید سطح پلاسمایی سیکلوسپورین را کاهش می دهد.
• داروی اکتروتاید فراهمی بروموکریپتین را افزایش می دهد.
• در صورت مصرف همزمان داروی اکتروتاید با انسولین، داروهای ضد دیابت خوراکی، بتابلاکرها و مسدودکننده های کانال کلسیم، نیاز به تنظیم دوزاژ این دارو ها وجود دارد. 

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

• CNS: سرگیجه، خستگی، سردرد
• CV: برادیکاردی سینوسی، اختلالات هدایتی، آریتمی
• Derm: برافروختگی، ادم، تاول، درد در محل تزریق، آلوپسی
• EENT: تاری دید
• GI: تهوع، اسهال، درد شکم، مدفوع آبکی، استفراغ، اختلال جذب چربی، سنگ کیسه صفرا، نفخ، یبوست
• Other: افزایش یا کاهش قند خون، کاهش تیروئید، علایم شبیه سرماخوردگی

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مطالعات حیوانی اثرات سمیت بر جنین و تراتوژن بودن داروی اکتروتاید را رد کردند. اما مطالعات انسانی در این زمینه صورت نگرفته است و فقط در صورتی این دارو در بارداری تجویز می شود که متخصص تشخیص دهد فواید مصرف دارو بیشتر از مضرات آن است.
• ترشح داروی اکتروتاید در شیر مادر ثابت نشده است. تجویز این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• در طول درمان بیمار را از نظر هیپوگلیسمی یا هیپرگلیسمی، اختلالات آب و الکترولیت مرتبا چک نمائید.
• در صورت نارسایی شدید کلیه نیاز به تنظیم دوزاژ دارو وجود دارد.
• قبل از شروع درمان و در نوبت های منظم آزمایشات عملکرد تیروئید را انجام دهید.
• از تزریق مکرر در یک محل بپرهیزید. تزریق زیرجلدی یا زیرپوستی را به صورت گردشی در محل های مختلف انجام دهید. این دارو به روش وریدی نیز تزریق می شود.
• در صورت وجود رسوب در محلول از تزریق آن خودداری کنید.
• دارو باید به صورت زیرجلدی ترزیق شود ولی در شرایط اضطراری می تون دارو را به صورت وریدی و در طول 60 ثانیه تزریق نمود.

توجهات بیمار - خانواده:

• در صورت ایجاد درد و ناراحتی شکمی با پزشک تماس بگیرید زیرا داروی اکتروتاید ممکن است باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا شود.
• روش دقیق و صحیح تزریق زیرپوستی دارو را بیاموزید.
• تزریقات را بعد از مصرف غذا و قبل از خواب انجام دهید.
• انجام آزمایشات و معاینات منظم را جدی بگیرد و اهمیت دهید.

شرایط نگهداری دارو:

دارو را در یخچال و در دمای 2 تا 8 درجه سانتیگراد نگهداری نمائید.

در صورت نگهداری آمپول ها در درجه حرارت اتاق باید آنها را تا 24 ساعت مصرف نمود.