دیابت شیرین چیست؟
بیماری دیابت یک بیماری مزمن است در طول زمان موجب بروز عواقبی می گردد. عواقب دیابت می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیماری کرونری قلب که موجب حمله قلبی می شود.
- بیماری مغزی عروقی که موجب سکته مغزی می شود.
- رتینوپاتی (بیماری چشمی) که موجب نابینایی می گردد.
- نفروپاتی (بیماری کلیه) که موجب نارسایی کلیه و نیاز به دیالیز می گردد.
- نوروپاتی (بیماری اعصاب) که منجر به زخم در پاها می شود که به قطع عضو نیاز دارد.
بسیاری از عواقب دیابت در مراحل اولیه علائمی را ظاهر نمی کنند و بیشتر آن ها با مراقبت مرتب پزشکی و بررسی سطح قند خون قابل پیشگیری یا کاهش هستند.
عواقب دیابت: کنترل سطح قند خون در دیابت
عواقب دیابت در طولانی مدت تحت تاثیر سطح قند خون بالا ایجاد می شوند. در مطالعات انجام شده بر روی افراد مبتلا به دیابت نوع یک و دیابت نوع دو مشخص شده است که افرادی با سطح قند خون پایین در مقایسه با افرادی با سطح قند خون بالا کمتر دچار عواقب دیابت می شوند. بنابراین حفظ سطح قند خون نزدیک به میزان نرمال می تواند در پیشگیری از عواقب دیابت در طولانی مدت کمک کننده باشد. در هر حال، خطراتی همچون بروز هیپوگلایسمی در کنترل شدید بیماری دیابت وجود دارد.
عواقب دیابت: بررسی سطح قند خون
اندازه گیری سطح قند خون با دستگاه در منزل می تواند تعیین کننده میزان کنترل شدن دیابت باشد و پزشک متخصص داخلی و دیابت را در تنظیم رژیم درمانی راهنمایی کند. در بیشتر افراد، عدد مورد نظر برای میزان قند خون در حالت ناشتا کمتر از 100 و قبل از هر وعده غذایی 80-120 میلی گرم بر دسی لیتر است و دو ساعت بعد از هر وعده غذایی کمتر یا مساوی 140 می باشد. با این حال این اعداد در افراد مختلف متفاوت خواهند بود.
آزمایش خون به نام تست A1C نیز برای اندازه گیری سطح قند خون و پیشگیری از عواقب دیابت به کار می رود که نتیجه آن میانگینی از سطح قند خون در طول یک تا سه ماه گذشته است. برای پیشگیری از عواقب دیابت، این تست بهتر است در حدود 6.5 درصد یا کمتر باشد که معادل قند خون 150 میلی گرم بر دسی لیتر است. این میزان در افرادی که سن بیشتری دارند یا دچار شرایطی هستند که خطر بروز هیپوگلایسمی را افزایش می دهد، بیشتر است. حتی کاهش اندک در میزان A1C می تواند تا حدی خطر بروز عواقب دیابت را کاهش دهد.
ترکیبی از تست A1C و دستگاه قند خون خانگی می تواند اطلاعاتی را در مورد سطح قند خون میانگین و روزانه فراهم کند.
- دیابت نوع یک. کنترل سطح قند خون در دیابت نوع یک به دریافت اشکالی از انسولین نیاز دارد که می تواند به صورت تزریق انسولین یا پمپ انسولین انجام شود. بسیاری از پزشکان انسولین درمانی شدید را برای درمان و پیشگیری از عواقب دیابت نوع یک توصیه می کنند که علاوه بر تزریق مکرر انسولین به بررسی مرتب سطح قند خون نیز نیاز دارد. انسولین درمانی شدید خطر افت قند خون را افزایش می دهد، هزینه بیشتری در مقایسه با انسولین درمانی سنتی دارد و نیاز به بررسی بیشتر سطح قند خون، رژیم غذایی و فعالیت ها خواهد داشت. برخی افراد که انسولین درمانی شدید را برای پیشگیری از عواقب دیابت انتخاب می کنند، دچار اضافه وزن می گردند؛ در حالی که ورزش منظم و کنترل رژیم غذایی از این مشکل جلوگیری می کند.
- دیابت نوع دو. در دیابت نوع دو امکان کنترل سطح قند خون به کمک تغییراتی در شیوه زندگی به همراه مصرف داروهای خوراکی وجود دارد. تزریق انسولین برای پیشگیری از عواقب دیابت در دیابت نوع دو اغلب در اواخر دوره درمان مورد نیاز خواهد بود. بیشتر افراد مبتلا به دیابت نوع دو که انسولین دریافت می کنند به یک یا دو تزریق در روز نیاز دارند.
عواقب دیابت: عواقب چشمی در دیابت
معاینات مرتب چشم اقدامی ضروری در تشخیص عواقب چشمی به عنوان نوعی از عواقب دیابت در مراحل اولیه است؛ زمانی که این نوع از عواقب دیابت قابل بررسی و درمان است. معاینه چشم باید شامل گشاد کردن مردمک (به کمک قطره های چشمی) به منظور معاینه کامل شبکیه باشد. اگر از قطره استفاده نشود، مردمک در پاسخ به نور جمع شده و امکان مشاهده کامل شبکیه وجود ندارد. در برخی افراد مبتلا به رتینوپاتی به عنوان یکی از عواقب دیابت، برای بررسی تغییرات عکس هایی از شبکیه گرفته می شود. این معاینه باید توسط متخصص چشم انجام گیرد.
خطر رتینوپاتی به عنوان یکی از عواقب دیابت بسته به نوع و دوره دیابت متفاوت خواهد بود.
- دیابت نوع یک. افراد مبتلا به دیابت نوع یک برای پیشگیری از این نوع عواقب دیابت باید معاینه چشم را 5 سال بعد از تشخیص بیماری انجام دهند؛ در حالی که غربالگری برای این عواقب دیابت قبل از سن بلوغ ضرورتی ندارد. افرادی که مشکل بینایی داشته و به لنز یا عینک نیاز دارد باید سریع تر برای غربالگری عواقب دیابت اقدام کنند. بعد از اولین معاینه، معاینه چشم هر یک یا دو سال یکبار انجام می گیرد.
- دیابت نوع دو. افراد مبتلا به دیابت نوع دو باید هنگام تشخیص دیابت معاینه چشم را انجام دهند. بدین دلیل که سطح قند خون اغلب در طول سال های قبل از تشخیص بیماری افزایش می یابد. عواقب دیابت که چشم ها را درگیر می کنند در طول این زمان ایجاد شده و معمولا علائمی ندارند. بعد از اولین معاینه، معاینه چشم هر یک یا دو سال یکبار انجام می گیرد.
دکتر نسرین آجیلیان متخصص داخلی توصیه می نمایند افراد مبتلا به هر دو نوع دیابت هر سه ماه یکبار تست A1C انجام دهند که در صورت نرمال بودن پروسه، عوارض بیماری را تا حد قابل قبول کاهش دهد. مصرف دارو های بیمار طبق تجویز پزشک و کنترل مرتب قند خون نیز در این بیماری حائز اهمیت می باشد.
