انجماد تخمک چیست؟
انجماد تخمک یا فریز تخمک یا oocyte cryopreservation روشی است که طی آن تخمک های خانم از بدن او خارج شده، فریز می گردد و ذخیره می گردد. به این ترتیب قدرت باروری خانم در سنین باروری محافظت می گردد. نخستین انسان متولد شده توسط تخمک فریز شده در سال 1986 گزارش گردید. انجماد تخمک در طول سال های گذشته پیشرفت های زیادی داشته است. پیشرفت های تکنیکی باعث شده است که بقای گامت ها افزایش یافته و نرخ زنده زایی نیز در خانم ها بیشتر شود.
چه کسانی به انجماد تخمک نیاز دارند؟
انجماد تخمک می تواند به دلایل عمده ای صورت گیرد:
- خانم های مبتلا به سرطان و یا خانم هایی که در ناحیه لگن رادیوتراپی انجام داده اند ممکن است به انجماد تخمک نیاز داشته باشند. زیرا این درمان ها می تواند بر باروری افراد تاثیر بگذارد.
- انجام جراحی هایی که ممکن است به تخمدان آسیب برساند.
- احتمال نارسایی زودرس تخمدان در فرد به دلایلی مانند ناهنجاری های کروموزومی وجود داشته باشد (برای مثال سندرم ترنر)، همچنین افرادی که در خانواده شان سابقه بروز یائسگی زودرس را دارند نیز ممکن است به انجماد تخمک نیاز داشته باشند.
- برخی بیماری ها در تخمدان که سبب آسیب به این ارگان می گردد
- حفظ باروری به دلایل شخصی و اجتماعی
روش انجماد تخمک چیست و چگونه انجام می شود؟
روش انجماد تخمک و یا روش فریز تخمک فرایندی چند مرحله ای است. ابتدا متخصص درمان های ناباروری ذخایر تخمدان را بررسی می کند تا تخمین بزند قبل از چرخه تحریک تخمدان ها چه تعداد تخمک وجود دارد. در این ارزیابی ها تست های خونی و انجام سونوگرافی از لگن صورت می گیرد. به این ترتیب لزوم و دوز مورد نیاز از داروهایی که قرار است مورد مصرف قرار گیرد تعیین می شود. تحریک تخمدان به همان شیوه ای انجام می شود که در لقاح آزمایشگاهی یا آی وی اف صورت می گیرد، یعنی با استفاده از داروهای هورمونی قابل تزریق. به دنبال تحریک تخمدان ها، تخمک ها و مایع اطراف در فولیکول های تخمدان از طریق واژن بیرون کشیده می شود. در این حالت شما در حالتی شبیه به خوابیدن قرار خواهید داشت.
بلوغ تخمک ها زیر میکرووسکوپ بررسی می شود و تخمک های بالغ منجمد خواهد شد. Vitrification روشی است که برای منجمد کردن تخمک ها عموما به کار می رود. در این روش از نیتروژن مایع برای ایجاد محیطی استفاده می شود که به سرعت خنک می گردد. تخمک در چنین محیطی نگاهداری و ذخیره می شود.
تخمک فریز شده در آینده چگونه مورد استفاده قرار می گیرد؟
زمانی که یک خانم برای استفاده از تخمک های فریز شده آمادگی داشته باشد بارداری صورت خواهد گرفت. این تخمک های منجمد شده در محلولی گرم قرار خواهد گرفت و سپس بررسی خواهند شد. تخمک هایی که زنده مانده اند با استفاده از تزریق درون سیتوپلاسمی اسپرم بارور خواهند شد. به این ترتیب یک اسپرم مستقیما وارد تخمک می شود. تخمک های بارور شده در محیط کشت رشد می کنند تا رویان حاصل شده وارد رحم گردد و بارداری صورت پذیرد. معمولا 3 تا 5 روز بعد از لقاح، تخم بارور شده وارد رحم می گردد.
شانس بارداری موفق با استفاده از تخمک فریز شده چقدر می باشد؟
نرخ بارداری بالینی برای هر تخمک بین 4 تا 12 درصد تخمین زده می شود. اما از آن جاییکه انجماد تخمک روش جدیدی می باشد داده های بیشتری نیاز است تا بتوان درک بهتری از میزان موفقیت نرخ بارداری با این روش به دست آورد. به طور کلی، سن خانم در زمان فریز کردن تخمک و تعداد تخمک های موجود در او از فاکتورهای مهمی است که بر تعیین احتمال زنده زایی تاثیر خواهد داشت.
آیا بین فرزندانی که با استفاده از تخمک های تازه فریز شده متولد می شوند در مقایسه با فرزندانی که از تخمک های قدیمی تر متولد می شوند تفاوتی وجود دارد؟
داده های موجود نشان می دهد بین نوزادانی که ازتخمک های فریز شده قبلی متولد شده اند و آن هایی که از تخمک های تازه فریز شده متولد شده اند تفاوتی به لحاظ ناهنجاری های مادرزادی وجود ندارد. اما باید توجه داشت که به داده های طولانی مدتی در این زمینه نیاز داریم.
عوارض فریز تخمک چیست؟
خطرات ناشی از فریز کردن تخمک شبیه به آی وی اف می باشد و عبارت است از سندرم هایپراستیمولاسیون تخمدان (بزرگ شدن تخمدان ها و تجمع مایعاتی در لگن و شکم)، عفونت و خونریزی ناشی از انجام روش بازیابی تخمک.
تا چه مدت می توان تخمک ها را ذخیره کرد؟
ذخیره کردن تخمک ها برای مدت های طولانی به نظر نمی رسد تاثیرات منفی را به دنبال داشته باشد. اما داده هایی که در حال حاضر در دست داریم مربوط به تخمک هایی است که قدمت آن ها نهایتا به 4 سال رسیده است. باید به خاطر داشت سن بالای مادر به هتگام بارداری می تواند ریسک بروز عوارض بارداری مانند فشار خون بالا، دیابت و انجام سزارین را افزایش دهد.
