نام ژنریک:

• استروژن کونژوگه

نام لاتین:

• Conjugated Estrogens

نام تجاری:

• ®Premarin
• ®Estracon

گروه دارویی- درمانی:

• ترکیبات استروژن- جانشین استروژن، ضد نئوپلاسم، ضد پوکی استخوان

طبقه بندی در بارداری:

• گروه X

اشکال دارویی:

• قرص: 0.625 میلی گرم و 1.25 میلی گرم
• آمپول(ویال): 25 میلی گرم/ 5 میلی لیتر
• کرم واژینال: 0.625 میلی گرم/گرم

موارد مصرف، روش و دوزاژ:

• واژینیت آتروفیک، خشکی و چروکیدگی ولو

بالغین: روزانه 0.3- 1.25 میلی گرم از راه خوراکی، به مدت 21 روز تجویز می شود و پس از 7 روز قطع مصرف دارو، مجددا این دوره درمانی تا بروز خونریزی واژینال تکرار می شود.

• هیپوگونادیسم در زنان

بالغین: روزانه 2.5 تا 7.5 میلی گرم در مقادیر منقسم به مدت 20 روز تجویز می شود و پس از 10 روز قطع مصرف دارو، مجددا این دوره درمانی تا بروز خونریزی واژینال تکرار می شود.

• نشانه های وازوموتور منوپوز یا یائسگی

بالغین: روزانه 1.25 میلی گرم به مدت 21 روز تجویز می شود و پس از 7 روز قطع مصرف دارو، مجددا این دوره درمانی تکرار می شود. 

• نارسایی اولیه تخمدان؛ اواریکتومی

بالغین: روزانه 1.25 میلی گرم به مدت 20 روز تجویز می شود و پس از 7 روز قطع مصرف دارو، مجددا این دوره درمانی تکرار می شود.

• کارسینوم پستان غیرقابل جراحی

بالغین: 10 میلی گرم سه بار در روز به مدت حداقل سه ماه تجویز می شود.

• کارسینوم پروستات غیرقابل جراحی

بالغین: 1.25 تا 2.5 میلی گرم سه بار در روز تجویز می شود.

• پیشگیری از پوکی استخوان

بالغین: روزانه 1.25 میلی گرم از راه خوراکی، به مدت 21 روز تجویز می شود و پس از 7 روز قطع مصرف دارو، مجددا این دوره درمانی تکرار می شود. می توان یک پروژستین را به طور همزمان با این دارو تجویز کرد.

• خونریزی غیرطبیعی رحم(عدم تعادل هورمونی)

بالغین: 25 میلی گرم از راه عضلانی یا وریدی آهسته تجویز می شود. در صورت نیاز می توان هر 6 تا 12 ساعت این دوز را تکرار کرد.

• بزرگ شدن پستان بعد از زایمان

بالغین: 3.75 میلی گرم از راه خوراکی، هر 4 ساعت برای 5 روز یا 1.25 میلی گرم از راه خوراکی هر 4 ساعت به مدت 5 روز تجوبز می شود.

• واژینیت آتروفیک؛ خشکی و چروکیدگی ولو ناشی از کمبود استروژن

بالغین: روزانه 2 تا 4 گرم(معادل با 1.25 تا 2.5 میلی گرم استروژن کونژوگه) از کرم واژینال، از راه واژینال به مدت سه هفته تجویز می شود و پس از یک هفته توقف درمان، مجددا دوره درمان تکرار می شود. 

مکانیسم اثر:

• اثر استروژنیک: اثرات استروژن آندوژن را تقلید می کند.
• استروژن ها به طور پاسیو به داخل سلول های بافت هدف نفوذ می کنند و به رسپتور های استروژنی متصل می شوند و پس از وارد شدن به هسته سلول نسخه برداری ژن مربوط به سنتز پروتئین را افزایش می دهند.
• استروژن ها در حفظ تکامل سیستم باروری و صفات ثانویه جنسی زنانه اهمیت دارند. این ترکیبات آزاد شدن گنادوتروپین های هیپوفیزی را مهار می کنند و دارای اثرات متابولیکی شامل احتباس مایع و الکترولیتها، احتباس و جایگزینی کلسیم و فسفات در استخوان ها و تا حدودی فعالیت آنابولیکی می باشند.

فارماکوکینتیک:

• بعد از مصرف خوراکی و تزریق وریدی دارو، شروع اثر سریع است. در تزریق عضلانی شروع اثر دارو با تاخیر همراه است.
• استروژن ها به خوبی از طریق واژن جذب می شوند و میزان جذب وابسته به دوز و نوع استروژن، ماده حامل بکار رفته در دارو و وضعیت مخاط واژن می باشد. استروژن های میکرونیزه(دارای ذرات ریز) جذب سریعی دارند در حالی که استروژن های با ذرات درشت تر به آهستگی و طی مدت زمان طولانی تری جذب می شوند.
• استروژن کونژوگه واژینال سبب القا سنتز پروتئین در کبد می شود و گلوبولین متصل شونده به هورمون های جنسی نیز اقزایش می یابند.
• نیمه عمر استروژن کونژوگه ناشناخته است.
• این دارو به طور عمده از راه ادرار دفع می شود.

نکات با اهمیت:

• استروژن کونژوگه مخلوطی از متابولیت های استروژنی به دست آمده از ادرار اسب است. بخش عمده آن را سولفات استرون سدیم و سولفات اکوئیلین سدیم تشکیل می دهند.
• با استفاده از فرم واژینال این دارو می توان در زنان یائسه نسبت طبیعی 2 به 1 مربوط به استرادیول سرم به استرون را ایجاد کرد.
• تامین استروژن در زمان یائسگی سبب توقف یا کاهش شکایاتی مانند خارش ژنیتال، خشکی واژینال، دیس پارونی، دیزوری، تکرر ادرار، فوریت دفع ادرار و بی اختیاری استرسی ادرار می شود. محیط واژن و پیشابراه به حالت طبیعی برمی گردند.

موارد منع مصرف:

• ترومبوفلبیت
• ترومبوآمبولی
• سرطانهای وابسته به استروژن
• خونریزی ژنیتال غیرطبیعی تشخیص داده نشده
• دوران بارداری
• دوران شیردهی

موارد احتیاط:

• آسم
• تشنج
• میگرن
• اختلال عملکرد قلب، کلیه و کبد
• بیماری فیبروکیستیک پستان
• تاریخچه خانوادگی سرطان پستان

تداخلات دارویی:

• مصرف این دارو نیاز به داروهای ضد انعقاد خوراکی، داروهای پائین آورنده قند خون خوراکی یا انسولین را تغییر می دهد.
• مصرف همزمان باربیتورات ها و ریفامپین باعث کاهش اثر دارو می شود.

عوارض جانبی:

هر دارو به موازات ایجاد اثرات درمانی مورد نظر، ممکن است سبب بروز عوارض ناخواسته نیز بشود. اگرچه کلیه این عوارض در یک فرد مشاهده نمی شود ولی در صورت بروز هر یک از عوارض زیر با پزشک معالج مشورت نمایید.

• CNS: سردرد، سرگیجه، افسردگی، تغییر در میل جنسی، لتارژی
• CV: ترومبوفلبیت، ترومبوآمبولی، هیپرتانسیون، ادم، آمبولی ریوی، انفارکتوس میوکارد
• Derm: ملاسما، کهیر، آکنه، سبوره، پوست چرب، هیرسوتیسم و ریزش مو
• EENT: تشدید میوپی و آستیگماتیسم، عدم تحمل به لنز تماسی
• GI: تهوع، استفراغ، کرامپهای شکمی، نفخ شکم، اسهال، یبوست، بی اشتهایی، افزایش اشتها
• GU: خونریزی breakthrough، تغییر جریان خونریزی قاعدگی، دیسمنوره، آمنوره، اروزیون سرویکال، تغییر درترشحات سرویکال، بزرگ شدن فیبروم رحمی، کاندیدیازیس واژینال؛ در مردان: ژنیکوماستی، آتروفی بیضه، ایمپوتانس
• Hepatic: یرقان کلستاتیک
• Metabolic: هیپرگلیسمی، هیپرکلسمی، کمبود اسید فولیک
• Other: تغییرات پستان(درد، بزرگی و ترشح)، کرامپ های پا

مصرف در بارداری و شیردهی:

• مصرف استروژن ها در بارداری ممنوع است و باعث بروز اختلال در اندام های جنسی جنین می شود، همچنین احتمال بروز سرطان های اندام تناسلی را در فرزندان به دنیا آمده افزایش می دهد.
• استروژن ها کیفیت و کمیت شیر را در مادران شیرده کاهش می دهند و ممکن است در شیر مادر نیز وارد شوند. مصرف این دارو در دوران شیردهی توصیه نمی شود.

توجهات پزشکی - پرستاری:

• فرم تزریقی را پیش از مخلوط کردن با محلول، در یخچال نگهداری کنید و پس از افزودن محلول رقیق کننده آن را تکان ندهید و در صورت تغییر رنگ و یا ایجاد رسوب از مصرف آن خودداری نمائید.
• پودر دارو برای تزریق باید با حلال اختصاصی آن که توسط شرکت سازنده تهیه شده است، با چرخاندن در بین دست ها حل شود.
• بیمارانی که از استروژن ها برای مدت طولانی استفاده می کنند لازم است به صورت سالانه معاینه شوند. وضعیت سطح چربی خون، فشار خون، وزن بدن و عملکرد کبدی را مرتبا کنترل نمائید.
• بخاطر داشته باشید برای درمان خونریزی از رحم یا کاهش خونریزی جراحی بهتر است از اشکال تزریق عضلانی یا وریدی استفاده نمود.
• تزریق وریدی را به آهستگی انجام دهید تا از گرگرفتگی پیشگیری شود.
• تزریق عضلانی را به صورت عمیق و در عضله بزرگ انجام دهید. محل تزریق را ماساژ دهید تا از آتروفی عضلات پیشگیری شود.
• به علت خطر بروز ترومبوآمبولی لازم است مصرف استروژن ها حداقل یک ماه پیش از مدت طولانی بی حرکتی (برای مثال جراحی زانو یا لگن) قطع شود.
• تجویز دوره ای استروژن ها در کمترین دوز موثر و همراه با پروژسترون احتمال بروز سرطان و هیپرپلازی آندومتر را کاهش می دهد.  

توجهات بیمار - خانواده:

• دارو باید مطابق دستور بکار برده شود و دوز فراموش شده را به محض بخاطر آوردن مصرف نمائید. البته نه درست قبل از دوز بعدی و همچنین باید از دو برابر نمودن دوز های دارو اجتناب شود.
• به منظور پیشگیری از تهوع بهتر است دارو را همراه یا بلافاصله بعد از غذا مصرف نمائید.
• تهوع بخصوص در هنگام صبح معمولا 1 تا 2 هفته بعد از شروع درمان برطرف می شود.
• در صورت شدت یافتن یا مشکل آفرینی تهوع، مصرف غذاهای خشک و جامد موثر است.
• در صورت بروز علائم و نشانه های احتباس مایعات(تورم قوزک پا و یا افزایش وزن)، اختلالات ترومبوآمبولیک(درد، تورم و حساسیت در اندام ها؛ سردرد؛ درد قفسه سینه؛ اختلال بینایی)، دپرسیون مغزی یا اختلال کبدی(زردی پوست یا چشم، خارش، تیرگی رنگ ادرار، بی رنگ شدن مدفوع) به پزشک اطلاع دهید.
• در صورت شک به بارداری، مصرف دارو را متوقف نموده و به پزشک اطلاع دهید.
• مصرف سیگار در طی درمان با این دارو باعث افزایش خطر بروز عوارض جانبی جدی آن خصوصا در خانم های بالای 35 سال می گردد.
• بیماران مبتلا به پوکی استخوان که تحت درمان با ابن دارو هستند توجه داشته باشند، تمرینات بدنی باعث متوقف و معکوس شدن روند پوکی اسنخوان می گردد. البته باید قبل از شروع برنامه ورزشی در ارتباط با وجود هر نوع محدودیت در انجام فعالیت های بدنی با پزشک مشورت نمائید.
• انجام معاینات فیزیکی پیگیر مانند کنترل فشار خون، معاینه پستان، شکم، لگن، پاپ اسمیر هد 6 تا 12 ماه یک بار بسیار اهمیت دارد. پزشک امکان قطع درمان را هر 3 تا 6 ماه یک بار مورد ارزیابی قرار می دهد.
• بیمارانی که طی دوره یائسگی از درمان دوره ای استروژن استفاده می نمایند توجه داشته باشند که ممکن است با قطع مصرف دارو، خونریزی روی دهد اما توانایی باروری و بارداری وجود ندارد.
• برای استفاده از فرم واژینال دارو، شیوه صحیح کاربرد اپلیکاتور را بیاموزید. لازم است پیش از استفاده، ناحیه واژن با آب و صابون شسته شود.
• بهتر است زمان مصرف کرم واژینال شب موقع خواب باشد. حداقل تا 30 دقیقه پس از مصرف دارو به حالت درازکش باقی بمانید. همچنین می توان جهت جلوگیری از آلوده شدن لباسها و رختخواب از نوار بهداشتی استفاده نمود ولی باید از کاربرد تامپون خودداری نمائید. در صورت فراموش نمودن یک دوز باید از مصرف آن خودداری نموده و به برنامه معمول مصرف دارو بازگردید.
• در مصرف فرم واژینال دارو، بدلیل جذب سیستمیک استروژن ها باید همان احتیاط هایی که در مصرف سیستمیک وجود دارد، رعایت گردد.

شرایط نگهداری دارو:

• دارو در دمای اتاق، دور از نور و رطوبت نگهداری شود.